Deprem Öncesi Yapılması Gerekenler: Depremler maalesef ülkemizin bir gerçeği. Tarih boyunca çok sayıda yıkıcı depreme ev sahipliği yapan Türkiye, aktif bir fay hattı üzerinde olması, yani coğrafi olarak deprem kuşağı üzerinde olması nedeniyle, yeni depremler yaşamaya da devam edecek. Bu nedenle depreme hazırlıklı olmak son derece önemlidir. Son olarak, Cumhuriyet tarihinin en büyük ikinci ve üçüncü depremini on saat arayla yaşayan ülkemizde, etkiler de çok büyük oldu. Ancak, yaşanan depremlerden ders çıkarılarak, bilimsel önlemler almaya çalışarak, depremin yarattığı yıkıcı etkiyi azaltmak mümkün. Bu yazı serimizde deprem öncesi, deprem anında ve deprem sonrası yapılması gerekenleri ele alacağız.
Deprem Öncesi Yapılması Gerekenler
Bilim ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte, yapılan araştırmalar sonrası deprem beklenen bölgeler ve yaşanılacak şiddet tahmin edilebilmektedir. Özetle depremin ne zaman gerçekleşeceği dışındaki bilgilere hemen hemen ulaşılabilmektedir. Depremlerin bu derece etkili olduğu ülkemizde, depremi bekleyene kadar gerekli önlemleri yapmak hayati önem taşımaktadır. Özellikle ülkemizde son derece yıkıcı sonuçları olan deprem; nüfus yoğunluğu, yapılaşma, zemin ve malzemeler gibi pek çok etkene göre etkisini gösterir. Deprem öncesi alacağımız önlemler ile can kayıpları ve maddi kayıpların en aza indirilmesi için yapılabileceklere göz atalım:
Deprem Öncesi Zemin ve Binadan Kaynaklı Olası Etkilerin Önüne Geçilmeli
• Öncelikle, boş olan tüm arazilere ev yapmaktan vazgeçmeliyiz. Zemin etüdü titizlikle yapılmalı ve uygun yerleşim bölgeleri belirlenmelidir. Kaygan ve ovalık bölgeler iskana açılmamalı, konutlar gevşek toprağa sahip meyilli arazilere asla yapılmamalıdır.
• Yapılar asla ama asla deprem yönetmeliğinin dışına çıkmamalı. Yapı tekniğine ve inşaat yönetmeliğine uygun, deprem etkilerine karşı dayanıklı yapılar inşa edilmelidir.
• Yapı denetim ülkenin her noktasında yapılmalı ve mevcut binaların dayanırlıkları maksimum seviyede artırılmalıdır.
• İmar planı çerçevesinde konuta ayrılmış yerler dışındaki bölgelere ev veya bina yapılmamalıdır.
• Risk analizleri yapılmalı ve tüm afetlere karşı önlem, hazırlık, müdahale ve iyileştirme planları ayrı ayrı belirlenmelidir.
• Dik boğaz ve vadilerin içine, dik yarların yakınına ve alüvyonu fazla topraklara bina yapılmamalıdır.
• Çok kar yağan ve çığ tehlikesi yaşayan bölgelere, yamaçlara bina yapılmamalıdır.
• Toplanma alanları belirlenmeli ve kesinlikle üzerlerine inşaat yapılmamalıdır.
• Devletin kesinlikle acil eylem planları bulunmalıdır.
• Altyapı hasarlarını önlemek için çalışmalar yapılmalıdır. Elektrik, su, doğal gaz ve kanalizasyon gibi alt yapı tesisatları belirli periyotlarda kontrol edilmelidir. Arızalı olanlar tamir edilip, depremin tetikleyebileceği yangın, sel ve heyelan gibi tehlikelere karşı önlem alınmalıdır.
• Konutlara DASK, deprem sigortası, yaptırılmalıdır.
Deprem Öncesi Bina İçerisinde Eşyalardan Kaynaklı Olası Etkiler Minimuma İndirilmeli
• Dolaplar ve devrilebilecek diğer eşyalar birbirine ve duvara sabitlenmeli, eğer sabitlenen eşya ve duvar arasında boşluk kalıyorsa da çarpma etkisini düşürmek için araya bir dolgu malzemesi konulmalı.
• Soba ve diğer ısıtıcıların sağlam malzemelerle duvara veya yere sabitlenmesi önemlidir.
• Tavan ve duvara asılan avizeler, klimalar gibi cihazlar bulundukları yere ağırlıklarını taşıyabilecek şekilde, duvar ve pencerelerden uzak olacak şekilde kanca ile asılmalıdır. (Büyük ve camlı avizeler yerine küçük ve sade avizeler daha güvenlidir.)
• Dolapların üzerine konulan eşyaların veya malzemelerin kayak düşmelerini önlemek amacıyla plastik tutucular veya yapıştırıcılar ile sabitlenmesi önemlidir.
• Mutfak dolaplarının üstünde bulunan çelik tencere ve cam kavanoz gibi tehlike yaratabilecek cisimler mutfak tezgahının altına yerleştirilmelidir.
• İçinde ağır eşyalar bulunan dolaplar, mekanik kilitler ile kapalı tutulmalıdır.
• Yanıcı, patlayıcı ve zehirli maddeler düşmeyecek şekilde bir yerde muhafaza edilmeli, kırılmayacak ve akmayacak şekilde depolanmalıdır. Ayrıca maddelerin üzerlerine fosforlu belirleyici etiketler konulmalıdır.
• Beyaz eşyaların altına metal profil koyarak kaymasını önlemek önemlidir.
• Jeneratör varsa otomatik devreye girmesi önlenmelidir.
• Yangın ve gaz kaçakları riskine karşın, gaz vanası ve elektrik sigortaları otomatik hale getirilmelidir.
• Binadan acil çıkış yolundaki tehlikeler ortadan kaldırılmalı ve çıkışı engelleyebilecek eşyalar, çıkış yolu üzerine konulmamalıdır. Ayrıca bu yollar işaretlenmelidir.
• Çıkış yolları geniş olmalı, kapıları dışa doğru açılmalı, acil çıkış kapıları kilitsiz olmalı ve çıkışlar aydınlatılmalıdır.
• Yatak ve koltuklar, üzerine devrilebilecek eşyaların yanına konulmamalı, pencereden uzak olmalı ve bunların üstünde, düşebilecek ağır raflar veya eşyalar olmamalıdır.
Deprem Öncesi Bina İçi Acil Eylem Planı Oluşturulmalı
• Tüm bireylerin katılımıyla, (ev, iş, okul, apartman) Afete Hazırlık Planları ve deprem sırasında nasıl davranılması gerektiği gibi planlar yapılmalıdır. Sık sık bu planlar gözden geçirilmeli ve uygulamalı tatbikatlar yapılmalıdır.
• Tahliye planları yapmalı ve tüm senaryolar dikkate alınarak farklı yollar aranmalıdır.
• Deprem sonrası evden nasıl çıkılacağı, nereden çıkılacağı ve nerede toplanılacağı gibi konular dikkate değerlendirilmelidir.
• Afet ve aciliyet durumlarında, eve ulaşılamayacak durumlar için aile bireyleri ile iletişimin nasıl sağlanabileceği, alternatif buluşma yerleri ve bireylerin ulaşabileceği bölge dışı bağlantı kişileri belirlenmelidir.
• Kimlik kartları, tapu ve sigorta belgeleri, pasaport, banka cüzdanı gibi önemli evrakların kopyaları hazırlanmalı ve su geçirmeyecek bir şekilde saklanmalıdır. Ayrıca bir kopyaları da bölge dışı bağlantı kişisinde bulunmalıdır.
• Bina yönetimi ile belirlenen, mesken ya da iş yerinin özelliği ve büyüklüğüne göre, uygun yangın söndürme tüpleri mutlaka bulundurulmalı ve periyodik bakımları yaptırılmalıdır.
• Bu yangın söndürme aletleri kolayca ulaşılabilecek bir alanda olmalı, yeri herkes tarafından bilinmeli, duvara sıkıca sabitlenmeli, ilgili firma tarafından bakımı yapılmalı ve kullanıldıktan sonra tekrar doldurulmalıdır.
• Binalarda bulunan asansörlerin kapısına, “Deprem Sırasında Kullanılmaz” levhası asılmalıdır.
• İlk yardım eğitimi almak ve deprem çantası hazırlamak son derece önemlidir.
Depreme Dayanıklı Bina Nasıl Olmalıdır? yazımızı da okumak için tıklayınız…
