Depreme hazırlık kadar, deprem sırasında dikkat etmemiz gerekenler kadar deprem sonrası yapmamız gerekenler de son derece önemlidir. Kısaca deprem sonrası yapmamız gerekenlere göz atalım:

Deprem Sonrası Kapalı Alandaysak:

• Sarsıntı durduktan sonra öncelikle kendi emniyetimizden, daha sonra çevremizdekilerin emniyetinden emin olmalıyız.
• Daha sonra çevremizde yardım edebileceğimiz kimse olup olmadığını kontrol etmeliyiz.
• Dışarı çıkarken yaralanan veya ağır bir cismin altında kalan komşumuz var mı bakmalıyız.
• Yangınlar, depremden sonra en sık görülen ikincil afetlerdir. Bundan dolayı, eğer gaz kokusu alırsak, gaz vanasını kapatmalıyız, camları ve kapıları açmalıyız ve binayı hemen terk etmeliyiz.
• Deprem sonrası ilk 72 saatte, yardım ekipleri bize ulaşıncaya kadar acil ihtiyaçlarımızı ve değerli evraklarımızı saklayabileceğimiz afet ve acil durum çantası hazırlamalıyız.
• Varsa, dökülen tehlikeli maddeleri temizlemeliyiz.
• Deniz kıyısındaysak, tsunami veya taşma ihtimaline karşın, denizden uzaklaşıp mümkün olduğunca yüksek yerlere çıkmalıyız.
• Acil durum/deprem çantamızı yanımıza alıp mahalledeki toplanma alanımıza gitmeliyiz.
• Yerinden oynayan eşyalarımız (telefon ahizesi gibi) yerine koymalıyız.
• Radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçları ile yapılan uyarıları dinlemeliyiz.
• Caddeleri ve sokakları, acil yardım araçları için boş bırakmalıyız.
• Artçı depremler, her büyük depremden sonra gerçekleşir ve zamanla seyrelerek büyüklükleri de azalır. Bu nedenle artçı depremler geride kalan hasarlı binalar için büyük risk taşır. Bu bilgiden yola çıkarak, sarsıntılar tamamen bitinceye kadar hasarlı binalara girmemeliyiz. Ayrıca ana deprem sırasında yapılması gerekenler, artçı depremler için de geçerlidir.

Deprem Sonrası Açık Alandaysak:

• Çevremizdeki hasarlı binalara dikkat etmeliyiz ve bunları not etmeliyiz.
• Hasarlı binalardan ve enerji nakil hatlarından kesinlikle uzak durmalıyız.
• Öncelikli olarak yakın çevremizde acil yardıma ihtiyaç duyanlara yardım etmeliyiz.
• Daha sonra mahallemizdeki toplanma alanına gitmeliyiz.
• Yardım çalışmalarına katılmalıyız, özel ilgiye ihtiyacı olan afetzedelere, bebeklere, hamilelere, yaşlılara ve engellilere yardımcı olmalıyız.
• Ateş yakmamalıyız, kibrit ve çakmak gibi yanıcı maddeler patlamalara sebep olabilir.
• Işık kaynağı olarak sadece fener kullanmalıyız.
• Teknik bilgimiz yoksa beceremeyeceğimiz işlerin altına girmemeliyiz. Ekip geldikten sonra çekilmeliyiz, sadece yârdim istendiğinde yardım etmeliyiz.
• Yardımcı ekiplere ayak bağı olmamalıyız ve kalabalık etmemeliyiz.

Deprem Sonrası Enkaz Altında Kaldıysak:

• Paniklemeden durumumuzu kontrol etmeliyiz
• Enerjimizi mümkün olduğunca tasarruflu kullanmalıyız
• Hareket etmemeliyiz ve toz kaldırmamalıyız
• Kibrit ve çakmak yakmamalıyız.
• Ağzımızı ve burnumuzu mendil veya kıyafetlerimizle kapatmalıyız.
• Duvarlara veya borulara vurarak yerimizi arama kurtarma ekiplerine bildirmeye çalışmalıyız ve ıslık çalmalıyız. Bağırmayı son çare olarak kullanmalıyız, çünkü bağırmak tehlikeli boyutlarda toz yutmamıza neden olabilir.

Deprem Sonrası Dikkat Etmemiz Gereken Diğer Hususlar:

• Arabada yakalandıysak köprü altları, üst geçitler ve tünellerden uzaklaşarak güvenli bir alanda durmalıyız.
• Sinema, tiyatro gibi kalabalık alanlarda depreme yakalanırsak, bulunduğumuz yerde kalmalı ve çıkışlara gitmemeliyiz. Aksi durumda, panik nedeniyle ezilme riski olacaktır.
• Kurulan Kriz Merkezlerine gitmeliyiz ve içindebulunduğumuz durum hakkında doğru bilgi vermeliyiz. Bina zarar görmemiş ise içeri girmek için en az bir saat beklemeliyiz, ilgili görevlilerin görüş ve duyurusu doğrultusunda hareket etmeliyiz ve onların izni alınmadıkça içeriye girmemeliyiz.
• Yıkılan binalarda yardıma ihtiyacı olanlara kurtarma, ilk yardım ve enkaz kaldırma çalışmalarına bilinçli şekilde yardımcı olmalıyız.
• Telefon hatlarını mümkün olduğunca meşgul etmemeliyiz.
• Mecbur kalmadıkça trafiğe çıkmamalıyız.
• Sadece resmi kaynakların açıklama ve uyarılarına uymalıyız, kulaktan kulağa yayılan bilgilere ve söylentilere inanmamalıyız.
• Aile içinde birbirimizle dayanışma halinde olmalıyız. Çocukları kesinlikle olayın etkisinden uzaklaştırmalıyız.
• Kurtarma ve sosyal yardımlar sırasında kargaşa ve paniğe yol açmadan, ilgili görevlilere yardımcı olmalıyız.
• Toplu iskan bölgelerindeki kurallara ve yöneticilerin talimatına kesinlikle uymalı, kargaşa, dedikodu ve huzursuzluğa asla izin vermemeliyiz.
• İskan bölgelerindeki halkın sağlığı için temizlik kurallarına uymalıyız ve uymayanları uyarmalıyız.
• Başkalarının da ihtiyacı olabileceğini düşünmeliyiz ve ihtiyacımızdan fazla yardım malzemesi talebinde bulunmamalıyız.

Deprem Sonrası Yardımcı Olacaksak

• Yardım için kendimizi asla tehlikeye atmamalıyız.
• Yardıma ihtiyacı olan kişileri yardımın ulaştığı yerlere götürmeliyiz.
• Yaralıların isimlerini ve sayılarını not etmeliyiz.
• Emniyetli olduğuna emin olmadığımız yerlere aslagirmemeliyiz.
• Arama yapacağımız binalarda elektrik, doğalgaz ve su tesisatlarının kapatılmasını sağlamalı veya kapatıldığından emin olmalıyız.
• Öncelikle kaba yüzey taraması yapmalıyız. Artçı depremlere karşı girdiğimiz yerlerde yere eğilmeli, dizlerimizin üstünde yürümeli ve her an düşebilecek maddelere karşı tetikte olmalıyız.
• Ulaştığımız yerlerde “Burada kimse var mı, sesimi duyan var mı?” diye bağırmalıyız ve cevap için bir süre beklemeliyiz. Cevap aldığımız durumda, nerede ve nasıl bir yardıma ihtiyaçduyduğunu sormalıyız.
• Etraf karanlık ise sadece fener kullanmalıyız, elektrik ışıklarını yakmamalıyız.
• Yaralı bulursak, önce güvenliğe almalıyız ve süratle ilk yardım uygulamalıyız.
• Yardım almak için, durum bildirmek için ve hasar tespiti için aradığımız binaları işaretlemeliyiz.