Merak edilen tüm emlak ve gayrimenkul terimleri için Immo-Türkiye tarafından hazırlanan, Gayrimenkul & Emlak Terimleri Sözlüğü’ne hoş geldiniz. Özellikle emlak çalışmaları ile ilgilenirken ya da gayrimenkul alıp-satarken karşınıza çıkabilecek terimlerin hepsi hakkında, bu sözlükte bilgi sahibi olabileceksiniz. Immo-Türkiye tarafından derlenen, tüm emlak terimleri ve anlamları için sözlüğümüzü keşfetmeye başlayabilirsiniz.
İmmo Sözlük
Şu an sözlükte toplam 229 sözcük bulunuyor.
TAPU NEDİR?
Tapu Sicil Müdürlüğünce verilen, belli bir arazinin, arazi parçasının veya üzerine inşa edilmiş bölümlerin malikini gösteren belgeye tapu denir. Tapu senedi olarak da geçen bu belge bir taşınmazın aitliğini ispatlamanın en geçerli ve resmi yoludur.
Tapu Renkleri:
Tapu senedinin iki farklı rengi vardır: Mavi ve pembe.
Mavi çerçeveli tapu arsa tapusudur.
Pembe çerçeveli tapu ise inşaat ruhsatı ardından mülkün bağımsız bölümlerini gösteren projenin onaylandığını, kullanım alanlarını ve hisselerin belirlenmiş olduğunu gösterir.
Tapu Çeşitleri:
Hisseli Tapu: Mülke sahip olan ortakların sayısını, yüzdelerini ve isimlerini gösterir.
Kat İrtifaklı Tapu: Konutun/işyerinin vb. metrekaresi yerine bu yerlere düşen arsa miktarı yazılır.
Müstakil Tapu: İskan aldıktan sonra konutun veya işyerinin özellikleri yazılıdır.
TAŞINMAZ NEDİR?
Özüne bir zarar verilmeden bir yerden başka bir yere taşınmasının imkanı olmayan, sabit yerinde duran mallara taşınmaz denir. Taşınmaz mallara örnek olarak; arsa, arazi, bina, apartman, konut, villa, fabrika vb. verilebilir.
Taşınmaz mallar tescil edilir. Taşınmaz malların kayıtları kadastro görüyorsa tapu sicilinde, kadastro görmüyorsa zabıt defterlerinde tutulur.
Tapusu bulunmayan taşınmazların devri ise zilyetlik hükümlerine bağlı olarak noterde veya harici senetle yapılır.
Taşınmaz Mülkiyeti Nasıl Kazanılır?
Türk Medeni Kanunu’na göre taşınmazın mülkiyet kazanması tescille olabilir. Mahkeme kararı, miras, kamulaştırma, cebri icra, işgal vb. kanunen hallerde mülkiyet tescilden önce kazanılır.
2B ARAZİSİ NEDİR?
2B arazisi; Türkiye sınırları içerisinde bulunan ve kadastro işlemleri yapılarak orman vasfını yitirdiği belirtilen alanlara verilen isimdir. Orman Kanunu’nun 2.maddesinin B bendi ile ismini alan bu arazi yasası, devlet tarafından düzenli olarak güncellenir ve resmi yayınlarla vatandaşlara sunulur.
Ormanlık alanın 2B arazi statüsü alabilmesi için bazı şartları karşılaması gerekmektedir. Buna bağşı olarak, orman vasfını kaybeden alanların tarım arazisi olarak kullanılmasının daha yararlı olacağı resmi kurumlar tarafından tespit edilmelidir. Bu tespit için de defterdarlık ve mal müdürlüklerine başvuru yapmak gerekmektedir.
2B statülü araziler, hazineye ait tarım arazileri olduğundan dolayı üzerinde hak sahibi olabilmek için bazı şartları yerine getirmek gerekir. Öncelikle; yasa gereği orman köylüsü olmayan üçüncü kişilere arazinin satışı gerçekleşemez. Sonrasında 31.12.2011 tarihinden önce ilgili arazinin sahibi veya kullanıcısı olmak gerekir. Son olarak da resmi idarenin belirlediği satış bedelini kabul etmek gerekir.
376. DİLEKÇE NEDİR?
Dilekçe; bir kişi veya grubun düşünce, şikayet ve isteklerini yetkili makamlara iletmelerini sağlayan yazıdır. 376. Dilekçe ise, vergiden doğan cezaların azaltılması amacıyla, ilgili daireye verilen yazılardır.
Bu dilekçe türü Vergi Usul Kanunu’nda yer almaktadır ve bu Kanunda belirtilen türden teminat gösterilerek vadenin bitmesinden itibaren üç ay içinde cezasını ödeyeceğini bildirdiği takdirde;
Vergi ziyai cezasında birinci seferinde yarısı, takip eden kesintilerde üçte biri,
Usulsüzlük ya da özel usulsüzlük cezasının üçte biri cezadan düşer.
Ancak vergi mükellefi olan kişi bildirdiği vergi cezasını belirlenen şartlarda ödeyemezse bu maddelerden faydalanamaz.
AÇIK İHALE USULÜ NEDİR
İhaleler kanun gereği açık veya kapalı olarak gerçekleştirilir. İhale tarihi belirlenip usulü de netleştirilir ve kamuoyuna duyurusu yapılır. Açık ihale usulü, katılımın herkese açık ve tüm isteklilerin teklif verebileceği bir ihale biçimidir. Kanun kapsamında ve ihale şartnamesinde yazılı genel şartları taşıyanlar, ihaleye katılabilir.
İhale ilan yoluyla duyurulur, kamuoyuna bildirilir ve her adayın teklif mektubu hazırlaması istenir. Teklif mektubu, adayın iş için ayırdığı bütçeyi temsil eder. Açık ihale usulünde, özetle, adaylar ihale bedeli üzerinden yarışır. Başvuru kriterlerini karşılayan ve usulünce teklif veren adaylar, kanunlarca belirlenen yeterlilik değerlendirme faktörlerine göre incelenir ve en avantajlı teklifi sunan aday ihaleyi kazanır.
Açık ihale usulünde teklifler kapalı zarf içinde hazırlanır ve istekliler ile hiçbir konuda pazarlık yapılamaz. İhale komisyonun belirlediği son teslim saatinden önce teklifin iletilmesi gerekir. Zamanında iletilmeyen zarflar kabul edilemez. Sunulan teklif mektubu da geri alınamaz.
ACİZ VESİKASI
Aciz vesikası, borçlu olan kişinin kanuni yönden takip edilen ödemesi için yeterli mal varlığı bulunmadığını gösteren belgeye verilen addır. Başka bir ifadeyle, icra takibi sonucunda alacaklıya alacağının ödenmeyen kısmı için icra dairesi tarafından verilmiş belgedir.
Aciz vesikasında, belgenin içinde, alacaklının alacak tutarı, faiz ve takip giderleri ile icra dosyası giderleri bulunur.
Aciz vesikası düzenleme yetkisi icra dairesine aittir. İcra dairesi, hacze konulan malları inceler ve bu mallar borcu kapatmıyorsa bu belgeyi düzenler. İki tür aciz vesikası vardır.
Aciz Vesikası Türleri
Geçici Aciz Vesikası: Bu belge haciz sırasında verilir ve henüz kesin değildir. Bu belgede borçlu olan kişinin mal varlığının borcu kapatıp kapatamayacağı yer almaz. Çünkü bu satış sonucunda netleşir. Geçici aciz vesikasına iptal davası açılabilmektedir. Gerektiği takdirde bu belge kalıcı belgeye dönüşür.
Kalıcı/Kesin Aciz Vesikası: Borçlu olan kişinin haczedilecek malı yoksa veya haczi karşılayacak mal varlığı bulunmuyorsa borçluya kalıcı aciz vesikası verilir. Belge ayriyeten alacaklı için düzenlenmez. İkinci olarak, borçlu olan kişinin haczedilen malları satıldıktan sonra kalan borcu için hem alacaklıya hem de borçluya bu belge düzenlenerek kalan borcun takibi yapılır.
ADA
Ada; tamamen kamuya ait olan, belirli imar planları içerisinde meydana gelen, çevresi yol, cadde, sokak, deniz, göl, akarsu, orman, demiryolu, dere, kanal vb. doğal veya sonradan da yapılabilen yapay sınırlarla çevrili olan parseller topluluğudur.Bu yerlerin devlet demiryolları arazisi ile çevrilmiş ya da kadastro çalışma alanı ile sınırlı olması gerekmektedir.Ada kavramıyla ilgili bir başka kavram ise imar adasıdır. İmar adası, imar planlamasında yer alan kurallara göre ortaya çıkmış yapay sınırlarla çevrili alandır. Yani, imar uygulamaları öncesinde kadastro niteliğinde bulunan parsel, konumu, yüzölçümü, cephesi belirli bir duruma getirilerek adalar halinde birleştirilir. Buna da parsel bazında ada, parseller birleştikten sonra da imar adası ismi verilir.Ada Sorgulama Nasıl Yapılır?Ada ve parsel numara sorgulamaları, e-devlette bulunan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Tapu Bilgileri Sorgulama sayfasından yapılabilir.
AİDAT
Bir topluluğu oluşturan bireylerin yaşadığı veya kullandığı toplu alanların giderleri için yapılan ödemelere aidat denir. Ev sahipleri ve kiracılar, yönetimin belirlediği aidat ücretini düzenli olarak ödemekle mükelleftir.Aidat, konut sahiplerinin apartmanın ortak alanlarının bakım ve onarımı gibi apartman giderlerinin yanı sıra, varsa; kapıcı, güvenlik görevlisi, bahçıvan ve kaloriferci için ödenen giderleri de kapsamaktadır. Ayrıca bazı site veya apartmanlarda elektrik, su, doğal gaz gibi faturalar ortak hesaplandığından dolayı aidat kapsamına girmektedir.Aidat ücreti apartmanın giderlerine göre hesaplanır. Aidat paraları da ya apartman sakinlerinin belirlediği ortak bir hesaba atılır ya da apartman yöneticisi tarafından belirli aralıklarla toplanır.
AKILLI EV NEDİR?
Akıllı evler, otonom sistemler ile ev sahibinin ihtiyaç ve isteklerine göre evi şekillendiren, kullanılan tüm donanımların tek merkezden kontrol edilebilen ( akıllı telefonlar aracılığıyla), hayatı kolaylaştıran, zaman kazandıran, güç ve yakıt konusunda tasarruf sağlatan evlerdir. Ev otomasyon sistemleri içeriğinde elektrik kullanımı, güvenlik sistemi, evin ısısı ve aydınlatması ile evdeki teknolojik eşyaların otomasyonu mevcuttur.
Akıllı evler senaryolandırma tekniği ile evin işlerini otomatik olarak gerçekleştirir. Örneğin akıllı cihazlara verilen komutla eve geliş saatinizde hatta uyanma saatinizde etkinleşebilir. Evin sıcaklığını, aydınlatmasını istediğiniz düzeyde ayarlayabilirsiniz. Eve gelmeden veya uyanmadan perdeleri açtırabilir eve güneş girmesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca hareket sensörleri bulunduğundan dolayı odalara girdiğinizde aydınlatma otomatik olarak açılıp kapanacaktır.
Özetle akıllı evler sağladığı konfor, güvenlik ve tasarrufla avantaj sağlarken birçok da beceriye sahiptir. Bahsedilen özellikler dışında garaj kullanımı, bahçe sulama, evi havalandırma gibi çeşitli özelliklere sahiptir.
AKİT
Tarafların birbirlerine uygun, karşılıklı beyanlara dayanan ve hukuki sonuçları olan anlaşmaya akit veya sözleşme denir. İki veya daha fazla katılımcıyla gerçekleştirilebilir.Kanunen engel teşkil etmediği sürece taraflar diledikleri konularda akit gerçekleştirebilmektedirler. Yapılan akit sonucunda taraflara bağlayıcı olarak; sorumluluklar, haklar ve borçlar yüklenmektedir.Hukuki alana ve şekline göre akit çeşitleri vardır. Hukuki alanda; borç, kira, alım-satım ve emanet akitleri bulunur. Şekle göre akit çeşitleri ise adi akitler ve şekle bağlı akitler olarak geçmektedir.Not: Akit sözleşmesinde bulunan maddelerin yerine getirilmediği takdirde mağdur olan taraf, anlaşmaları yerine getirmeyen tarafa karşı mahkemeye başvurabilir veya icra yoluna gidebilir. Akit sözleşmeleri resmi senet sayılmaktadır.
ALENİYET İLKESİ NEDİR?
Aleniyet, sözlük anlamı olarak bir şeyin açıklığı ve netliği anlamındadır. Tapu Kadastro aleniyet ilkesinin temelini oluşturur.
Aleniyet ilkesi, Türk Medeni Kanunu tarafından koruma altına alınmıştır ve tapu sicil bilgilerinin sadece ilgili kişilere açık olduğu anlamına gelir. Yani tapu ile alakalı olduğunu resmi kurumlara kanıtlayan herkes, (tapu sahibi, yetkili vekilleri, avukatları, mirasçıları vb.) tapu kayıtlarındaki ilgili tapuya ilişkin bilgileri talep edebilir ve görebilir.
Not: Tapu ile alakalı hak sahibi, mevcut durumla ilgili bir bilginin bulunmadığını beyan edemez. Bu da tapuda aleniyet ilkesi kapsamındadır ve Türk Medeni Kanunu böyle bir beyanın kabul edilebilir bir gerekçe olduğunu kabul etmez.
Not: Tapudaki aleniyet ilkesi ana sicillerle alakalıdır. İlgili kişilerin tapu kütüğü incelenebilir ancak mal sahiplerinin, alacaklılarının ve hacizlerin sicilleri gibi ögelerin incelenmesi tapu memurları tarafınca yapılır.
ALTYAPI NEDİR?
Bir yerleşim yeri ve yapıların temel ve özel ihtiyaçlarını karşılayan yol, su, elektrik, internet, doğal gaz, telefon, kanalizasyon, peyzaj, ulaşım sistemlerin genel adına altyapı denir. Altyapı sistemleri bireyler ve toplulukların ulaşım ve haberleşme ağlarının faal kalmasını da sağlar. Bu tür sistemler belediyeler tarafından ve/veya özel kurum ve kişiler tarafından işletilebilir.
Altyapı Hizmeti
Altyapı hizmetlerinde ortak tüketim söz konusudur. Bundan dolayı altyapı hizmetlerinde bir azalma olmamaktadır. Bu altyapı hizmetleri karşılığında hizmet bedeli alınabilir. Bu bedelin ödenmemesi durumunda hizmeti ödemeyen kurum ya da kişinin sistemle bağlantısı kesilebilir ve bağlantı yeri mühürlenebilir. Ayrıca mührü kırmak veya kaçak olarak hizmetlerden faydalanmak suçtur.
Altyapı hizmetlerinin, belediyelerin kararları doğrultusunda ücretsiz sağlanması mümkündür. Örneğin belediye su dağıtım hizmeti için ücret talep etmeyebilir. Ayrıca kamusal alanlardaki hizmetleri de bedelsiz olabilir. Örneğin sokakta veya parkta bulunan bir çeşmeden akan su, kullananlar için ücretsizdir. Çeşmeye sağlanan suyun giderleri, ilgili yönetim tarafından karşılanır.
AMERİKAN MUTFAK NEDİR?
Amerikan mutfak, ilk kez Amerika’da kullanılması nedeniyle bu adı almıştır ve açık mutfak ya da açık plan mutfak adlarıyla da anılmaktadır. Amerikan mutfaklı evlerde yaşam alanı yani salon ile mutfak arasında bu bölümleri ayıran bir duvar yoktur. Yani mutfak ve salon aynı alanda birbirine entegredir.
Amerikan mutfak son yıllarda yaygınlaşan ve farklı dekoratif modelleri olan bir mutfak türüdür. U şeklinde ve L şeklinde tezgahlar yaygındır. Mutfağın ortasında ada olarak yani büyük bir tezgah şeklinde de bulunabilir. Genellikle az odalı konutlar ve küçük metrekareye sahip evlerde kullanılmaktadır. Stüdyo dairelerde alan tasarrufu için yaygın olarak kullanılır. Modern görünmelerinden ve ferah bir atmosfer oluşturmalarından dolayı ilgi çekmektedir.
Not: Salonla iç içe olmasından dolayı, mutfaktan gelen kokuların yayılmaması için daha güçlü havalandırma sistemleri kullanılması gerekir.
AMORTİSMAN NEDİR?
Amortisman, gayrimenkullerin zamana ve kullanımına bağlı olarak eskime payını ifade ederken kullanılır. Emlak sektöründe amortisman ise kiraya verilen konutun geri dönüş süresi olarak özetlenir. Yani bir gayrimenkulün kiraya verildikten kaç sene sonra satış bedelini karşılayacağını belirtir.
Amortisman Bedelinin Hesaplanması
Yatırım yapılacak gayrimenkullerin değerini etkileyen faktörler vardır. Bunlar gayrimenkulün konumuyla alakalıdır.
• Gayrimenkulün ana ulaşım hatlarına mesafesi
• Hastane, okul, sosyal çevre, iş merkezleri gibi imkanlara erişme kolaylığı
• Bulunduğu konumun potansiyeli
Amortisman süresi hesaplanırken gayrimenkulün değerinin artabileceği de göz önünde bulundurulması gerekir. Gayrimenkulün bulunduğu konumun gelişmesi durumunda kira bedeli artar ve amortisman değeri değişebilir.
Yatırım amaçlı konut satın alırken fiziki koşulların haricinde geri dönüş süresi de hesaba katılmalıdır. Amortisman hesabı yapılarak gayrimenkulün kaç yıl sonra değerini karşılayacağı yaklaşık olarak hesaplanabilir.
Not: Yapılacak yatırımın mevcut değerinin aylık kira bedeline bölünmesi ve çıkan sonucun on ikiye bölünmesiyle gayrimenkulün geri dönüş yılı hesaplanabilir.
ANAHTAR TESLİM NEDİR?
Anahtar teslim; bir konutu veya işyerini kiralarken ya da satın alırken tüm işlemlerinin eksiksiz olarak tamamlanarak alıcıya teslim edilmesine verilen addır. Projeyi gerçekleştiren yüklenici firma, konutun tüm masraflarını karşılar ve tamamlanmış konutu bu şekilde teslim eder. Alıcılar, ek masraf yapmak istemiyorsa ve tüm işlemleri tamamlanmış şekilde oturmak istiyorsa bu yöntemi kullanır. Bu tür konutlar müteahhit firmalar tarafından yapılır ve konutla ilgili her şeyi firmanın kendisi tamamlar. Nihayetinde, sözleşme şartlarında özel durumlar belirtilmediği müddetçe, anahtar teslim bir projeden ev satın alan bir kişi, konutu hemen kullanılabilecek şekilde teslim alır.
Anahtar teslim evler veya işyerleri için anahtar teslim götürü bedel sözleşmesi yapılır ve taraflarca imzalanır. Bu da yüklenici firmaya ait sorumlulukları kanıtlar ve anlaşmazlık durumunda sözleşme gereğince işlem yapılır.
Anahtar Teslim Evin Avantajları Nelerdir?
• Alıcı için öne çıkan avantaj, inşa edilen konutun veya işyerinin tüm araç, gereç ve işliğinin yüklenici firma tarafından karşılanması ve resmi giderleri ile altyapı işlemleri dahil hiçbir işlem yapmasına gerek olmayışıdır.
• Toprak veya maketten konut alımlarında teslim tarihinin aşılması veya konutun bitmemesi gibi durumlar söz konusu olabilmektedir. Ancak anahtar teslim konutlar daha risksiz seçenektir
• Hemen taşınabilmek de en önemli avantajlarından biridir.
ANTRE NEDİR?
Antre, evlerin giriş bölümüne verilen addır. Bu bölüm, evin ana giriş kapısından diğer odalara dağılımın sağlandığı alanı kapsamaktadır. Karşılama alanı olduğundan dolayı evin geneli ile ilgili ilk izlenimin verildiği alandır. Antre yerine hol kelimesi de kullanılabilmektedir.
Antreler genellikle sade tasarımlıdırlar. Eve dair ilk algıyı belirlediği için ev satın alanlar veya kiralayanlar için önem taşımaktadır. Genellikle ayakkabılık, ayna, portmanto ve dresuar gibi mobilyalar konulur.
Ev dekorasyonu konusunda da antre dekorları önemli yer tutmaktadır. Evin genelini yansıtır. Ev girişlerinde pencere bulunmadığı için aydınlatma seçenekleri de önemli yer tutar. Farklı tip aydınlatmalar mobilyaların detaylarını öne çıkartabilir. Aynalar yardımıyla ışık yansımaları oluşturulabilir. Ayrıca antrede ayna kullanımı, alanı daha geniş, ferah ve aydınlık görünmesini sağlayabilir.
APOSTİL NEDİR?
Bir ülke için geçerli olan bir belgenin başka bir ülke için de yasal olarak geçerli olmasını sağlayan, resmi daireler tarafından resmileştirilen onay, mühür veya tasdike apostil denir. Apostil, 1961 tarihli Lahey Uluslararası Sözleşmesi şartları dahilinde resmileştirilir ve bu sözleşmeyi imzalayan ülkelerce yasal işleme konmuştur. Böylelikle resmi belgeler, uluslararası anlamda tasdik için pratik bir yol geliştirmiş ve belge sahipleri prosedürler için zamandan ve masraftan tasarruf sağlamışlardır.
Not: Apostil onayı ücretsizdir. Ancak apostil belgesi, başvurulacak ülkenin diline tercüme edilmesi gerekir.
Türkiye’de Nerelerden Apostil Alınabilir?
• İllerde valilikler, ilçelerde kaymakamlıklar tarafından,
• Adli belgeler için Ağır Ceza Mahkeme Başkanlıları tarafından,
• Ağır Ceza Mahkemesinin bulunmadığı takdirde Adliye Encümeni ve Adalet Komisyon Başkanlıkları tarafından da alınabilir.
Not: Standart işlemlerde belge sahibinin kişiler çevirileri kabul edilmez. Apostil işleminin onayı için belgenin yeminli tercüme bürosuna teslim edilmesi kâfidir.
ARAZİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Hazine (devlet) Arazileri: Kamu yararına kullanılan devlete ait arazilere hazine arazileri denir.
Şahıs Arazileri: Bu tip araziler belirli bir kişiye/ kişilere aittir ve kişi/kişiler üzerine tapuludur. Bu tip arazilerin yönetim ve kullanım hakları da tapu sahibi/sahiplerine aittir.
Köy, Otlak ve Mezra Arazisi: Bu arazi tipi köyün ortak malı ve kullanım alanıdır. Satılması veya parsellenmesi mümkün değildir.
Arazilerin devredilmesi veya kullanımı gibi konularda tapuda kayıtlı sahiplerin hakları arazi hukuku kapsamında değerlendirilir.
ARAZİ NEDİR?
En genel anlamıyla arazi, herhangi bir toprak veya yeryüzü parçasıdır. Üzerindeki dereleri, gölleri, dağları, taşları, çayırları ve çimenleri ya da herhangi bir düzlüğün bunlarla sınırlandığı alanlardır. Yani arazi sınırları yollar, tepeler, dağlar veya işaretlerle belirlenebilir.
Araziler genellikle üzerlerinde insan yaşamı ve yerleşim gibi insan faaliyetleri bulundurmayan boş toprak parçalarıdır. İnsan yapımı bölgeler dışında kalan kırsal toprak parçalarıdır.
Ayrıca bir arazinin arsa olabilmesi için parsellenmesi gerekmektedir. Ancak, bu arazi veya arazi parçaları zirai faaliyette kullanılırsa arsa sayılmazlar.
Arazi Sorgulaması Nasıl Yapılır?
Arazi sorgulamaları parselsorgu.tkgm.gov.tr üzerinden veya ilgili müdürlüklerden yapılabilmektedir.
ARIZİ KAZANÇ NEDİR?
Arızi, Türkçede sözlük anlamı olarak geçici, sonradan olan, dıştan gelen olarak ifade edilir. Gayrimenkul sektöründe de kullanılan arızi, belli durumlarda vergiye tabi olmayan geçici kazanç anlamına gelir. Buna arızi kazanç adı verilir. Arızi kazanç, ticari veya zirai olarak kurgulanan bir işten gelen beklenmeyen gelir anlamındadır.
Gelir Vergisi Kanununca, arızi kazanç genel olarak yapılması süreklilik gerektirmeyen faaliyetlerden elde edilen gelir anlamında kullanılır. Kanun kapsamına göre arızi kazanç belirli bir limitin üstündeyse vergilenir. Vergiye tabi olmayı belirleyen limit de dönem dönem güncellenmektedir. Sürekli olmayan kazanç sonucunda gelir vergisine tabi olanların vergilerini ödemeleri kanunen zorunluluktur.
Arızi Kazanç Kapsamına Giren Faaliyetler
• Vergiye tabi uygulamaların durdurulmasından sonra elde edilen gelir
• Zirai veya ticari işletmelerin faaliyetinin durması veya işletmelerin faaliyete başlayamaması durumunda; ihale, artırma ve eksiltmelere katılmama karşılığında elde edilen gelir
• Geçici olan ticari faaliyetlerden elde edilen gelir ve bu faaliyetlere aracılık etmekten dolayı gelen gelir
• Taşınmazların tahliyesinden elde edilen gelir
Arsa Çeşitleri Nelerdir?
İmarlı Arsa: Emlak Vergisi Kanunu gereğince bu arsaların üzerine yalnızca yapı inşasına izin vardır. Söz konusu alana zirai faaliyetler yapıldığı takdirde imarlı arsa olmaktan çıkacağı belirtilmiştir. İmarlı arsa üzerine şahsa ait apartmanlar veya evler yapılabileceği gibi kamuya hizmet eden okul, hastane vb. yapılar yapılabilir.
İmarsız Arsa: Bazı durumlarda da bazı arsalara imar izni verilmez. Bu tip imar izni olmayan arsalara emlak dilinde imarsız arsa adı verilir. Bu arsalar üzerinde zirai faaliyetler yapılabilir ve tarla olarak kullanılabilir.
Kamu Arsası: Üzerlerine kamu tarafından ortak kullanılacak ve kamu yararına olacak şekilde, sadece kamuya ait olacak arsalara kamu arsası denir. Şahıslara değil kamuya ait olan arsalardır.
Ticari Arsa: Bu tip arsaların üzerine yapılacak yapıların iktisadi gelir amaçlı yapılması gerekmektedir. Lokanta, alışveriş merkezleri, kafeler, mağazalar vb.
ARSA NEDİR?
Belediye sınırları içerisinde konumlanan ve belediye tarafınca parsellenen, üzerlerine bina gibi taşınmaz yapı inşa edilebilen toprak parçalarına arsa adı verilir. Bu toprak parçaları yerleşime ve imara açık, yapı yapmaya müsait parsellenmiş arazilerdir. Belli durumlarda ise tarım faaliyetlerine izin yoktur.
Ayrıca Emlak Vergisi Kanunu’na göre her arazi arsa değil, ancak her arsa bir arazidir.
Arsa vergisi nedir?
Arsa sahipleri, hukuken taşınmaz olarak nitelenen arsaları için devlete vergi ödeme yükümlülüğündedirler. Buna arsa vergisi denir.
ARSA PAYI NEDİR?
Arsa payı, kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulan binalarda hak sahiplerine, her bir bağımsız bölüm başına düşen arsa hakkına verilen addır. Bir arsa üzerinde yapılan gayrimenkulün metrekaresi hesaplandıktan sonra bağımsız bölümlerin metrekaresi üzerinden hak sahiplerine dağıtılır.
Not: Arsa payları, ortak mülkiyettir. Kat mülkiyetinden ve kat irtifakından bağımsız olarak devredilemez ve miras yoluyla geçemez
Not: Arsa payı hesaplanırken binanın bulunduğu bölgenin ilgili belediye tarafından belirlenen rayiç bedel ve tüm bağımsız bölümleri için metrekare cinsinden büyüklüğü hesaba katılır.
Arsa Payı Nasıl Hesaplanır?
Arsa payı, Tapu Sicil Müdürlüğü prosedürleri kapsamında hesaplanmaktadır. Taşınmazın toplam metrekaresi arsa payına bölünerek hak sahibinin arsa üzerindeki hakkına ulaşılır.
Not: Arsa payı oran olarak hesaplanır. Örneğin 10/120 gibi.
Örneğin taşınmaz 1000 metrekare ve hak sahibi olan kişi 10/120 arsa payı oranına sahip. O zaman hak sahibi, 1000x10/120 oranında hakka sahiptir.
ARTER NEDİR?
Arter, Türkçede damar ve trafiği yoğun olan anayol anlamına gelmektedir. Daha çok tıp alanında kullanılan bir kelime olsa da emlak sektöründe de yoğun trafik akışı olan ve önemli yolları ifade eder.
Şehrin trafik durumuyla ilgili bilgilendirmelerde ve yerleşim birimlerinin içerisinde şehrin ana yollarını ifade ederken kullanılır. Genellikle ana arter üzeri kalıbı ile kullanılır. Bu ifadeye arsa ve otopark ilanlarında sıklıkla rastlamak mümkündür.
Yatırımcılar gayrimenkul satın alacağı veya arsa seçeceği durumlarda, yatırım yapacağı yerle ilgili olarak ana artere yakın olması ve bağlantılı yollara olan mesafesi göz önünde bulunduracağı etkenlerdendir.
Not: Ana arterlerin sorumluluğu Büyükşehir Belediyelerine, diğer yolların ki ilçe belediyelerine aittir.
ASMA KAT NEDİR?
Asma kat, belirli şartlara göre inşa edilen yapı elemanıdır. Zemin ve tavan arasında en az 5,5 metre mesafeye sahip, genelde basık tavanlı, merdivenle zemine bağlanan yarım katlara denir. Asma kat yüksekliği en az 2,4 metre olabilir ve yapının yola bakan cephesi de en fazla 3 metre uzaklıkta tasarlanabilir.
Asma katlar pek çok amaçla kullanılabilir. Genellikle bir oda gibi kapalı değil açık alan olacak şekilde tasarlanır. Alana daha çok işlev ve yer kazandırmak için yapılır. Asma kat türleri işyerlerinden ve evlerden maksimum verim sağlar. Daha çok lokanta, kafe gibi kalabalıklara hizmet eden iş yerlerinde, ofislerde ve bungalov evlerde yapı planlarına dahil edilir.
Asma katlar; tavan destekli, kiriş destekli ve kolon destekli şekilde tasarlanabilir. Tavan destekli asma katlar daha çok ev ve ofislerde kullanılır. Kiriş destekli asma katlar daha çok kafelerde veya gösteri salonlarında tercih edilir. Kolon destekli asma katlar ise cami gibi yapılarda yaygındır.
ASMOLEN NEDİR?
Asmolen bir tür tuğladır ve tavan tuğlası veya döşeme tuğlası olarak da isimlendirilir. Dişli döşemelerde, dişlerin arasına dolgu malzemesi yerleştirilerek düz bir tavan elde edilmesi amacıyla yapılır.
Avantajları: Asmolen döşemeler ses yalıtımı sağlar, ısıyı daha az geçirir, duvar ve döşemelerde girintileri yoktur, girintilerin bulunmaması göz zevkine hitap ettiği gibi toz tutmadığı için daha sağlıklıdır. Ayrıca işçiliği daha kolay, kalıp masrafı az ve maliyeti düşüktür.
Dezavantajları: Asmolen döşemeler ağırlığından dolayı daha fazla yük olmaktadır. Bu yüzden deprem durumunda risk yaratabilir, deprem bölgelerinde kullanımı önerilmez. Ayrıca ekstra blok maliyeti çıkabilmektedir.
Not: Asmolen döşemeler taşıma amacıyla kullanılmaz. Bu nedenle dolgu malzemeleri, inşaatın statik ve betonarme hesaplamaları dikkate alınarak seçilmelidir.
AVAN PROJE NEDİR?
Avan proje, uygulama projesinin ön hazırlık projesi veya demo projesidir. Uygulanacak projenin mevcut şartlarına göre, arsa büyüklüğü, maliyet hesaplaması, imar planı, bütçesi, arsa çevresindeki yeşil alan, gibi ayrıntılar içerir. Asıl projenin sunulan, fikir yürütülen ve üzerinde çalışılan aşamasıdır. Yürürlükte bulunan mevzuatlara ve imar planına göre düzenlenir
Projenin nasıl olacağını göstermek amacıyla genellikle elle olmak üzere teknik bir çizimi yapılır ve sembolik olarak gerçek değerlere yakın ölçü metrekare değerleri çizim üzerinde gösterilir. Genellikle 1/100 veya 1/200 ölçeğinde çalışılır. Proje hakkında kabataslak düşünceler oluşmasını sağlar. Detaylar belirtilmez, çünkü projeye dair kesin karar verilmemiştir. Değerler de zamanla proje geliştirilerek değişebilir. Yani projenin ilk aşaması çekirdek aşamadır.
Proje, ilgili belediyeye sunulduktan sonra rapor kurulu veya ilgili memur tarafından imar planı ve mevzuatlara göre kontrol edilir. Bir sorun veya eksiklik bulunmuyorsa ruhsat aşamasındaki asıl proje işlemlerine başlanır.
AVLU NEDİR?
Avlu, tarihin oldukça eski dönemlerinden bu yana hem resmi yapılarda hem de resmi yapılarda bulunan bir yapı ögesidir. Yapıların önünde, arkasında, çevresinde, merkezinde veya yanlarında bulunan, yapının tamamlayıcısı veya bütünleyicisi konumundaki alandır. Mimarlıkta atriyum ismiyle de anılır. Ayrıca Antik Roma döneminde de etrafı sütunlarla çevrili bu yapı ögelerine atriyum denilmiştir.
Avluların amacı, yapıda bulunan kişilerin bağımsız şekilde açık alandan yararlanabilmesidir. Bundan dolayı avlular birbiriyle bağlantılı veya bağlantısız, yapının içinde veya dışında bulunabilir. Avluların konum ve kullanışına göre iç avlu, dış avlu, bahçe, çiftlik ve tören avlusu gibi çeşitlerle kullanılabilir. Tören avluları genellikle resmi yapılarda karşılama veya çeşitli törenler için kullanılır. Şeref avlusu olarak da anılır.
Günümüzde avlular sadece evlerde değil, alışveriş merkezlerindeki orta boşluklarda ve fabrikalarda da kullanılır. Bu tür alanlarda ana giriş kapıları, asansörler ve merdivenler avluya açılır.
AYIPLI MAL/AYIPLI KONUT NEDİR?
Ürünlerin belirtilen özelliklerden bir veya birkaçını içermeyen ürünlere, alıcının faydasını azaltan veya ortadan kaldıran ürünlere, ekonomik ve hukuki eksiklik içeren ürünlere ayıplı mal denmektedir. Ayıplı mal, Tüketici Koruma Kanunu kapsamında tüketicinin hakları yasal koruma altına alınmıştır.
Gayrimenkul sektöründe ayıplı mal, imar planı veya projesine uygun olmayan, teknik eksikleri bulunan yapıları kapsar. Ayıplı konut satın alanlar, aynı ayıplı mal satın alanlar gibi Tüketici Koruma Kanunu kapsamında haklarını korumaktadır.
Kanun, ayıplı konut satın alan kişiler için dört hak tanır ve bu dört haktan birini seçtirir. Bu haklar şunlardır:
• Ayıplı konuta ödenen bedelin iadesi. (Sözleşme fesih hakkı)
• Satın alınan ayıplı konutun aynı özelliklere sahip ayıpsız konutla değiştirilmesi.
• Ayıpların bedel talep edilmeden, ücretsiz, onarımını isteme.
• Ayıplı konuta ödenen bedelden ayıp oranında indirim ve iade yapılması
Not: Tüketici, ayıplı konutu teslim aldıktan sonra 30 gün içerisinde ayıp ihbarında bulunmalıdır.
AYNİ HAK NEDİR?
Ayni Hak, Türk Dil Kurumu sözlüğünce; taşınır veya taşınmaz mallar üzerinde doğrudan doğruya egemenlik yetkisi veren ve herkese karşı ileri sürülebilen haklar anlamındadır. Türk Medeni Kanunu kapsamında da koruma altındadır.
Ayni haklardan bazıları sahibine tam ve sınırsız yetkiler tanırken bazılarının tanıdığı yetkiler sınırlıdır. Bundan dolayı ayni haklar, sahibine tanıdığı yetkilere ve niteliğine göre, mülkiyet hakkı ve sınırlı ayni haklar olarak ayrılırlar.
Ayni Hak Çeşitleri Nelerdir?
Sınırsız Ayni Haklar
Sadece mülkiyet haklarını konur alır. Yani hak sahibinin mülkiyet hakkından tam yetkiyle yararlanmasıdır. Taşınmaz sahibi, ilgili yapıları kullanabilir, yararlanabilir ve onlarla ilgili karar alabilir.
Sınırlı Ayni Haklar
Sahiplerine mülkiyet hakkı gibi tam ve geniş yetkiler vermez, sınırlı yetkiler tanır. Sınırlı ayni haklarda, hak sahibine kullanma ve yararlanma hakkı tanırken taşınmaz üzerinde tasarruf hakkı vermez. Sınırlı ayni haklar da üçe ayrılır:
İrtifak Hakları: Başkasına ait bir taşınmazı kullanma veya ondan yararlanma yetkisi veren ayni haklardır. Herkese karşı ileri sürülebilir.
Taşınmaz Yükü: Bir taşınmazın sahibinin, o taşınmazdan sorumlu olmak üzere bir kimseye verdiği haklar bütünüdür.
Rehin Hakları: Borçların ödenmemesi durumunda alacaklının hak sahibine ait malların icra yoluyla satması ve alacağını karşılaması hakkıdır.
AYRIK NİZAM NEDİR?
Ayrık Nizam, bir yapının diğer yapılardan bağımsız olması, hiçbir komşunun bulunmaması durumlarına verilen addır. Kısaca hiçbir yapı ile ilişiği bulunmayan, komşu parsellerden uzak bağımsız binalardır. İçeriği Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği kapsamınca belirtilir. Ayrık nizam yapılaşma şartı imar durum belgesinde A harfi ile gösterilir.
Ayrık nizamlı yapılarda, arada mesafe olduğundan dolayı binalar arası ses geçmez. Ayrıca deprem anında diğer binalardan etkilenmeyecek mesafededir. Ayrık nizamda tasarlanmış yapılar daha fazla yeşil alan düzenlenmesine de olanak sağlar.
Not: Ayrık nizamda mesafeler, belediyelerin planlarına göre değişiklik gösterebilir. Ancak hiçbir koşulda komşu parselle bitişik bulunamaz.
BAĞIMSIZ BÖLÜM
İnşaatı tamamlanmamış bir gayrimenkulün ayrı olarak kullanılmaya uygun alanlarına bağımsız bölüm denir. Bu bölümler daire, dükkan, kat, ofis, mağaza, depo vb. olarak kabul edilir. Bağımsız bölümler aynı binada bulunabileceği gibi aynı parsel içinde de bulunabilir. Aynı bina veya parsel içinde farklı bloklarda da bulunabilirler.Not: İsteğe bağlı olarak, ana binanın her bir katı, tapu kütüğünde, bağımsız olarak kabul edilir. Apartman görevli odası ve sığınak gibi ortak alanlar bağımsız bölüm olarak kabul edilmiyor.Not: Bağımsız bölüm sahiplerine ayrı ayrı tapu verilir ve tapu kütüğünde ayrı bir sayfada tescil edilir.
BAĞIMSIZ BÖLÜM NEDİR?
İnşaatı tamamlanmamış bir gayrimenkulün ayrı olarak kullanılmaya uygun alanlarına bağımsız bölüm denir. Bu bölümler daire, dükkan, kat, ofis, mağaza, depo vb. olarak kabul edilir. Bağımsız bölümler aynı binada bulunabileceği gibi aynı parsel içinde de bulunabilir. Aynı bina veya parsel içinde farklı bloklarda da bulunabilirler.
Not: İsteğe bağlı olarak, ana binanın her bir katı, tapu kütüğünde, bağımsız olarak kabul edilir. Apartman görevli odası ve sığınak gibi ortak alanlar bağımsız bölüm olarak kabul edilmiyor.
Not: Bağımsız bölüm sahiplerine ayrı ayrı tapu verilir ve tapu kütüğünde ayrı bir sayfada tescil edilir.
BAHÇE DUVARI NEDİR?
Bahçe duvarı; bir arsanın, bir binanın ya da bahçelerin etrafını çevreleyen ve diğer alanlardan ayıran duvarlara verilen isimdir. Teknik olarak ihata duvarı olarak da bilinir. Taşıyıcı özelliği yoktur, sınır belirlemek amacıyla inşa edilir. Ayrıca istinat duvarından daha kısa ve daha incedir. Ancak bahçe duvarı, istinat duvarı işlevi de görebilir.
Bahçe duvarı yapımı ruhsata tabi değildir. Ancak duvar yüksekliği, planlı/plansız alan yönetmeliklerine tabidir. İmar yönetmeliğine göre bahçe duvarları:
Yüksekliği, tavsiye edilen veya tabii zeminden itibaren yol tarafında 0,5 metreyi, gerisinde 2 metreyi geçemez.
Bahçe duvarı üzerine yüksekliği en fazla 1 metre olabilecek parmaklık yapılabilir.
Tehlikeli ve fazla meyilli yerlerde şeklinin kararını idari birimler verir.
Hastane, okul, cezaevi, elçilik ve ibadethane gibi yapılar bu kurallara tabi değildir.
BALKON NEDİR?
Balkon, yapılarda genellikle dışarı doğru çıkmış, çevresi insan beli hizasında duvar, korkuluk veya parmaklıkla çevrili ve en az bir cephesi açık olan, çıkıp hava almak veya oturmak için kullanılan yapı ögesidir. Balkon ile ilgili izinler imar yönetmelikleri tarafından belirlenir.
Balkonlar birçok amaçla kullanılabilir. Evlerde kapatılarak ardiye şeklinde de kullanılabilir veya evlere dahil edilerek, yani balkon metrekaresi odaya dahil edilerek, alandan fayda sağlanabilir. Ayrıca günümüzde küçük Fransız balkonlar da yaygın olarak kullanılmaktadır. Son olarak, balkonlar; yapı içinde de inşa edilebilirler. Bu tür balkonlara sinema ve gösteri salonlarında rastlanır.
BANLİYÖ NEDİR?
Banliyö kavramının kökeni Fransız kültüründen gelmekte ve kentlerin veya ilçelerin merkezinden uzakta kalan veya merkezin sınırına yakın yerlerine inşa edilen, konutlardan oluşan yerleşim alanları anlamında kullanılmaktadır. Yöre kent olarak da anılır. Banliyölerin ihtiyacı ilgili şehir tarafından karşılanır.
Banliyölerin kurulma amacı, şehir nüfuslarının artması ve halkın şehrin gürültülü havasından uzaklaşıp sakin bir yerde bulunma ihtiyacıdır. Geçmişte büyük ve kalabalık şehirlerin banliyölerinde işçi sosyal konutları bulunmaktaydı.
Şehir merkezi ve banliyöler arasında kara ve deniz yolları ile bağlantı sağlanır. Banliyölerden şehir merkezlerine genellikle iş, eğitim ve günlük ihtiyaçlar için ulaşım sağlanır. Bu ulaşım genellikle banliyö treni isimli trenlerle gerçekleştirilirken günümüzde daha çok metro ve toplu taşıma araçlarıyla gerçekleşmektedir. Deniz kıyısı bulunan banliyöler için de vapur seferleri mevcuttur.
BAYINDIRLIK NEDİR?
Bayındırlık, bayındır olma durumudur. Bayındır, uygun yaşam koşullarına getirilmiş, geliştirilip güzelleştirilmiş yer anlamına gelmektedir. Bu bağlamda bir yerleşim yerinin tüm fonksiyonlarıyla standartlarının iyileştirilmesi, yaşam koşullarının uygun olmasının sağlanması ve geliştirilip düzenlenmesine bayındırlık denir.
Ülkemizde bütün bayındırlık faaliyetlerinin yürütülmesi bakanlık sorumluluğundadır. Önceden Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nın yürüttüğü bu faaliyetler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın kurulmasıyla birlikte tüm bayındırlık faaliyetlerinin görev ve yetkileri bu bakanlığa geçmiştir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın bayındırlık sorumlulukları arasında; yaşama uygun kamu yapıları ve tesislerini yapmak/yaptırmak, bu tesislerin esaslı onarım işlerini yapmak/yaptırmak, konut politikaları ilkesine göre konut yapmak/yaptırmak, Arsa Ofisi Kanunu esasınca gereken arsa ve araziyi sağlamak gibi işler yer alır. Ayrıca imar planlarının kontrolünü gerçekleştirip bakanlığın imkânlarına uygun olacak şekilde şehri genişletmek yine bakanlığın yükümlü olduğu faaliyetlerdir.
BETONARME NEDİR?
Betonarme, beton ve çelik kullanılarak imal edilen yapı malzemesiyle dış etkilere dayanıklı sistem oluşturmaya verilen isimdir. Şehirleşmenin hızlanması ve inşaat ürünü olarak çelikle betonun kullanımının yaygınlaşması betonarme yapıların gelişmesini sağlamıştır.
Betonarme yapının iskeleti çelik çubuklardan oluşur. Çelik, dış güçlere karşı çok dayanıklı bir malzeme olmasına karşın yangına karşı dayanıklı değildir. Burada da devreye beton girmekte ve betonarme yapının çelik etrafında beton şeklinde yapılmasını beraberinde getirmektedir. Bu nedenle betonarme yapıların en önemli özelliklerinden biri yangına karşı oldukça dayanıklı olmasıdır. Ayrıca korozyona karşı da güvenlik sağlar, daha çok yük taşır, sarsıntılara karşı dayanıklıdır ve tamir-bakım masrafları azdır.
BEYAN NEDİR?
Beyan, hukukta bildirme anlamına gelirken bir şeyin açıklığa kavuşması, delilli ispatı, anlatmak gibi değişik anlamlara sahiptir. Gayrimenkul piyasasında daha geniş içeriğe sahiptir. Kurumlar, kuruluşlar ve kişiler gerekli olduğu zamanlarda emlak beyanı, adres beyanı ve mal beyanı gibi beyannamelerde bulunurlar.
Emlak beyanı emlak bildirme anlamına gelirken mal beyanı; beyanda bulunan kişinin, beyannamede bahsedilen mallar üzerindeki hak ve sorumluluğunu ifade eder. Adres beyanı da mevcut adresini bildirme anlamındadır.
Beyan eden kişi, beyanda bulundukları ile sorumludur. Yasal olarak özel durumlar haricinde beyan edilen konularda sorumluluk kabul etmemek olanaksızdır. Beyan, yazılı veya sözlü şekilde verilebilir. Sözlü beyanın mahkemede tanıklar tarafından desteklenmesi gerekebilirken adli şartlara uygun yazılı beyanlarda tanıkların desteklemesine ihtiyaç yoktur.
BİLA NEDİR?
Bila, Farsça kökenli olumsuzluk ekidir ve Türkçede de –sız, -siz, -suz, -süz olumsuzluk eklerinin yerini tutar. Günlük dilde kullanımı çok nadirdir, genellikle resmiyette karşımıza çıkar. Başta hukuki terimler olmak üzere sözleşmelerde, ipoteklerde ve tebligatlarda görülür.
Örneğin yapılan sözleşmede bila bedel ibaresi geçiyorsa bu, ilgili işlemden bedel alınmadan gerçekleştirileceği anlamına gelir. Bila faiz ise faizsiz anlamına gelir. Bu kavram, ipoteklerde geçiyorsa faiz konulmadan ipotek bedelinin ödeneceği anlamına gelir. Bila ifadesinin tebligatlarda kullanılması ise bila tebliğ olarak anılır ve tebliğ yapılması istenen tarafa tebligatın yapılmadığı anlamına gelir.
BİNA YÜKSEKLİĞİ NEDİR?
Bina yüksekliği, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın belirlediği Planlı Alanlar Yönetmeliğince, bir binanın kot kot aldığı nokta ile saçaklara kadar olan mesafeyi ifade eder. Tamamlanmış binalar, imar planı ve yönetmelikte bulunan bilgilerle eşleşmelidir. Aksi takdirde mahkeme kararıyla binaların yıkım kararı verilebilir.
Bina Yüksekliği Hesabı
Bina yüksekliği hesabı, imar yönetmeliklerinde mevcuttur. Bu yönetmeliklerde binada bulunabilecek kat sayısı, bahçe ve istinat duvarları gibi detaylara yer verilir. Kat âdeti belirtilmeyen binalarda kat sayıları, yönetmelikteki şartlara göre belirlenir. Ayrıca kat sayısı belirlenirken bodrum hariç tutularak hesaplanır. Aşağıdaki listede de bodrum hariç kat sayıları verilmiştir.
• Genişliği en fazla 7 metreye kadar olan yollarda: Bina kat sayısı en fazla 2 olabilir.
• Genişliği en fazla 7 metre ve daha geniş yollarda: Bina kat sayısı en fazla 3 olabilir.
• Genişliği en fazla 10 metre ve daha geniş yollarda: Bina kat sayısı en fazla 5 olabilir.
• Genişliği en fazla 12 metre ve daha geniş yollarda: Bina kat sayısı en fazla 6 olabilir.
• Genişliği en fazla 15 metre ve daha geniş yollarda: Bina kat sayısı en fazla 7 olabilir.
• Genişliği en fazla 18 metre ve daha geniş yollarda: Bina kat sayısı en fazla 8 olabilir.
• Genişliği en fazla 20 metre ve daha geniş yollarda: Bina kat sayısı en fazla 10 olabilir.
• Genişliği en fazla 25 metre ve daha geniş yollarda: Bina kat sayısı en fazla 12 olabilir.
• Genişliği en fazla 30 metre ve daha geniş yollarda: Bina kat sayısı en fazla 15 olabilir.
• Genişliği en fazla 35 metre ve daha geniş yollarda: Bina kat sayısı en fazla 18 olabilir.
• Genişliği en fazla 40 metre ve daha geniş yollarda: Bina kat sayısı en fazla 20 olabilir.
• Genişliği en fazla 50 metre ve daha geniş yollarda: Bina kat sayısı en fazla 25 olabilir.
BİTİŞİK NİZAM NEDİR?
Bitişik nizam, imar yönetmeliğince, bir veya birden fazla komşu parsellerdeki binalara yapışık/bitişik olan yapılar için kullanılan terimdir. Bitişik nizam, ticaretin yoğunlaşması istenen, nüfusun yoğun olduğu yerlerde görülür. Bitişik nizamda ortak bir alan bulunmaktadır ve binaların ortak olan arka bahçesine çıkılır.
Bitişik nizamlar için, imar planları yönetmeliğince belirlenmiş bazı kurallar vardır. Örneğin ahşap veya yarı ahşap olan binalar ile bitişik nizam yapılamamaktadır. Ayrıca bitişik nizamda ön ve yol kenarı cephelerine denk gelen bahçe mesafeleri 5 metre olmalıdır. Yan ve arka cephe bahçelerin mesafesi ise 3 metreden aşağı ayarlanamaz. Ancak bu durumlar yönetmelikte belirtilen özel durumlara göre değişiklik gösterebilir.
BLOK NİZAM NEDİR?
Blok nizam, imar yönetmeliğince, cephe uzunluğu, yüksekliği ve derinliği belirlenmiş tek yapı kitlesinin, bir veya birden fazla parsel üzerine oturan bahçeli yapı düzenine verilen isimdir.
Birden fazla komşu parseldeki binalara bitişik olarak belli bir düzende oturtulan blok yapılar, şehir planlaması açısından son derece düzenli bir görüntü verir.
Not: Blok düzenli yapılarda bitişik noktalarda pencere veya kapı açılamaz.
Not: Blok nizamlı yapılarda aksi belirtilmediği takdirde taban alanı kat sayısı en fazla %40 olabilir.
Not: Bitişik nizamlı yapılar, binalarda ortak alandan arka bahçeye çıkış sağlanan yapı nizamıyken; blok nizamlı yapılar tek yapının birden fazla parsel üzerine oturduğu bahçeli yapı nizamıdır.
BRÜT BETON NEDİR?
Brüt beton, üzerine sıva yapılamayan, bilinen betona göre daha ufak tanelere sahip olan ve dekoratif amaçla da kullanılabilen bir beton türüdür. Brüt beton uygulanırken taşıyıcı sistemin yüzeyinde veya kaplamasında kullanılabilir. Ayrıca binaların iç ve dış yüzeylerinde, istinat duvarlarında, bina ve dış çevre arasındaki sınırlayıcı duvarlar gibi pek çok yerde kullanılabilir.
Brüt beton, mimari yapılarda çok fazla tercih edilen bir malzemedir. Gerek iç mekanda, gerek dış mekanda sade ve son derece şık bir görüntü oluşturmaktadır. Brüt betonun doğal rengi gridir, ancak çeşitli yöntemlerle istenilen renk elde edilebilir.
Not: Brüt beton, bilinen betona göre daha küçük tanelere sahip olduğundan dolayı, aynı dayanaklılığı sağlayacak brüt beton tasarlamak normal betondan daha maliyetlidir.
BRÜT NEDİR?
Brüt, kelime anlamı olarak kesintisiz, kesinti yapılmamış anlamına gelmektedir. Emlak sektöründe de sıkça kullanılan brüt terimi gayrimenkulün toplam alanını ifade eder. Gayrimenkulün büyüklüğü, net alan ve brüt alan olarak ifade edilir. Brüt alan ya da brüt metrekare gayrimenkulün aktif kullanılan alanları dışındaki bölümlerini de kapsarken; net alan ya da net metrekare ise evin kullanılabilir alanını ya da başka bir değişle süpürülebilir alanını ifade eder.
Brüt Alan Nasıl Hesaplanır?
Brüt alan, dış ve iç brüt olmak üzere ikiye ayrılır. Dış brütte binanın otopark ve sosyal alan gibi inşaat sahasına dahil bütün bölümleri hesaplanır. İç brütte ise asansör, balkonlar, merdivenler, kolon ve sıva payları hesaplamaya dahil edilir.
BUNGALOV EV NEDİR?
Bungalov evler genellikle tek katlı (müstakil) veya bir buçuk katlı olarak inşa edilen, ahşaptan inşa edilen evlerdir. Özellikle tatil bölgelerinde veya ormanlık alanlarda konaklama amacıyla kullanılır. 5 kişilik bir ailenin kalabileceği kadar yeterli büyüklüktedir. Özel olarak da tasarlanabilmektedirler.
Bungalov evlerin tipik özellikleri, çok katlı yapılara göre daha geniş zemine oturtulması, az eğimli çatısının olması, evin dış alanında veranda veya balkon bulunması, önünde sundurma bulunması gibi özelliklerdir. Bungalovların içi de diğer yapılara göre biraz farklıdır. Genellikle açık kat plan veya büyük yatak odaları yerine büyük bir oturma odası ve az sayıda küçük odalar tercih edilir.
Ahşap olarak inşa edildiklerinden dolayı doğayla uyumlu gözükmektedir. Ayrıca ahşap bungalov evlerin metrekaresi küçük olduğundan dolayı daha az maliyetle inşa edilirler.
Türkiye’de ise Bungalov evler, turizmin de gelişmesiyle beraber her geçen gün sayısını artırmaktadır. Gerek fiyatların uygunluğu gerekse şehrin stresinden kaçan insanların doğa ile iç içe tatil yapabilmesi açısından her geçen gün daha fazla talep görmektedir. Karadeniz başta olmak üzere Akdeniz ve Ege bölgelerinde çok sayıda bungalov eve rastlamak mümkün.
ÇARPIK KENTLEŞME NEDİR?
Çarpık veya plansız kentleşme, nüfusun hızla artması sonucunda, plan, denetim ve altyapı olmadan, gelişigüzel ve her türlü estetik kaygıdan uzak bir şekilde, bir şehrin merkezden dışarıya doğru kontrolsüz olarak yapılaşmasıdır.
Çarpık kentleşme, insanca yaşamaya olanak vermeyen ilkel yapıların kenti kuşatmasına, mevcut dokunun tahrip olmasına, doğal, kültürel ve tarihsel değerlerin yok olmasına, toplumun düzensizliğine, insanların fakirliği ve mutsuzluğuna ve şehirlerin kötü görünmesine neden olur.
ÇATI KATI NEDİR?
Çatı katı, binanın çatı ile son katı arasında yapılan bölüme verilen addır. Çatı katı, konforlu bir yaşam alanı olarak (yatak odası, çocuk odası, çalışma odası, oturma odası, hobi odası) ve depolama alanı olarak kullanılabilir. Bunun için çatı katını inşa ederken ısı yalıtım, aydınlatma ve havalandırma konularına önem verilmelidir. Ayrıca çatı katının, kışın ısınması ve yazın çok sıcak olmaması için mantolamaya özen gösterilmelidir.
Günümüzde yeni evlerde daha sık rastladığımız çatı katları, nasıl değerlendirileceğine karar verildikten sonra herkesin kendi zevkini yaşayabileceği özel mekanlara dönüşmeye hazırdır.
Not: Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre çatı katı ortak kullanım alanıdır. Ancak dubleks yapılarda çatı katı, gayrimenkul mülkiyetine sahip olan kişiye aittir.
ÇATI NEDİR?
Çatı, yapıların üst sınırı olarak kabul edilen, yapıyı iklim şartlarına (yağmur, kar, dolu, rüzgar) karşı koruyan bir yapı elemanıdır. Çatı şekilleri binanın bulunduğu bölgenin hakim iklim koşullarına göre değişebilir. Örneğin yoğun kar yağışı alan yerlerde daha dik çatılar tercih edilir. Ancak sıcak iklimli yerlerde düz çatılar daha yaygın kullanılır.
Çatılar, genellikle ahşap, betonarme ve çelikten yapılır ve konut, okul, hastane, işyeri, fabrika, atölye ve benzeri birçok yapıda kullanılır. Türüne göre bu malzemelerle anılan çatılar şekil olarak da testere çatı, asimetrik çatı ve beşik çatı gibi isimler alırlar. Ayrıca çatılara uygun eğim, boyut ve şekil verilerek estetik görünmeleri de sağlanabilir. Çatı türünün belirlenmesi, taşıyıcılık dışında görünüş yönünden de önemlidir. Ayrıca çatı, duvar, ayaklar ve kolon üzerinde oturtulabileceği gibi doğrudan zemine de oturtulabilir.
Çatı yapımında ilgili belediyelerin belirlediği kurallar ve Planlı Alanlar Yönetmeliği’nde bulunan esaslar dikkate alınır. Kullanılacak çatı malzemeleri ve çatı yüksekliği gibi konular bu yönetmelik tarafından belirlenir. Ayrıca bölgenin iklim koşullarına uygun malzeme kullanılması gerekmektedir.
ÇEKME KAT
Çekme kat, bir gayrimenkulün en üst katı ile çatı katı arasında bulunan kata denir. Bu arada kalan bölümün genişletilerek mevcut alana yeni bir kat eklenmesidir. Genellikle dört tarafı balkonla çevrili, terasın orta yerinde bulunur.Çekme kat 3914 sayılı İmar Kanunu hükümlerince yapılmalıdır. Çekme katlarının tapuda kaydı bulunması gereklidir. Aksi takdirde projeye aykırılık söz konusudur. Bu sorunu gidermek için ilgili belediyeden çekme katın projeye dahlini istemek gerekmektedir.
CEPHE NEDİR?
Cephe; parsel düzeninde, bir binanın toprak üstündeki katlarının yol kenarındaki duvarlarının dış yüzeyleri yani bina önyüzüdür. Daha anlaşılır şekilde cephe, yapılarda yön ve taraf anlamında kullanılır. Binanın ön yüzlerindeki her bir tarafa verilen isimdir.
Ön cephe, mimarlıkta, bir binanın tasarımı için son derece önemlidir. Çünkü binanın geri kalanının da tarzını belirler. Ayrıca ev seçerken de binanın hangi cephesi nereye bakıyor sorusu önemlidir.
CİNS DEĞİŞİKLİĞİ NEDİR?
Cins değişikliği, bir gayrimenkulün cinsinin yapılı iken yapısız veya yapısız iken yapılı hale dönüştürmek ya da bağ, bahçe ve tarla durumundayken arazi ve arsaya veya arazi ve arsayken, bağ, bahçe ve tarla durumuna dönüştürme işlemidir. Bu değişiklikler pafta ve tapu sicilinde gerçekleştirilir.
Örnek vermek gerekirse, imarlı bina bulunan bir arsadaki binanın yıkılıp arsanın tarımsal amaçlı kullanılması istendiğinde tapu kütüğünde cins değişikliği yapılması gerekir. Veya bir arsanın üzerine bina inşa etmek isteniyorsa, tapu kütüğünde arsanın bina olarak gösterilmesi işlemi de cins değişikliğidir. Cins değişikliğinde en sık rastlanan durumlarda, arsanın yıkılıp bina olarak değiştirilmesi ve binanın yıkılıp tarla olarak değiştirilmesidir.
Cins Değişikliği Nasıl Yapılır?
Cins değişikliği için, tapuda hak sahibinin veya hissedarlardan birinin kadastro müdürlüğüne talepte bulunması gerekmektedir. Ardından kadastro personeli zeminde inceleme yapar ve düzenlenen tescil bildirimi tapu sicil müdürlüğüne gönderilir. Başvuru onaylandığı takdirde de cins değişikliği işlemleri yapılmaktadır.
Gereken Evraklar:
Kimlik belgesi
Gayrimenkulün tapu senedi
Taşınmaz malın sahibi veya vekaletname, vasi kararı gibi bir belge
İzin belgesi
Gerekliyse DASK
Gayrimenkulün ilgili belediyeden alınacak emlak vergisi değerini gösteren belge
CUMBA NEDİR?
Cumba, sözlük anlamıyla, eski Türk evlerinde zemin katın üzerinde birinci veya onu takip eden katlarda dışa taşan kafesli oda bölmesidir. Başka bir tanımla; genellikle binaların üst katında bulunan ve binanın ana duvarından sokağa doğru çıkıntı yapan kapalı balkona verilen addır. Cumbanın ayrıt edici özelliği de önünün kapalı olması ve balkon gibi mimarinin devamı değil de ana duvarın dışına ayrı bir bölüm olarak yapılmasıdır. Bu nedenle hem balkon özelliklerine sahip hem de oda olarak kullanılabilmektedir.
Cumba, Türk mimarisinde genel olarak ahşap yapıların yoğun olarak kullanıldığı zamanlarda çok tercih edilen bir tarzken günümüzde betonarme ve taş yapıların yaygınlaşmasıyla önemini kaybetmiştir.
Ancak cumba günümüzde modern hali ile tercih edilebilmektedir. Özellikle konsept butik otellerde ve yazlık yapılarda, estetik ve sıcak görünüm vermek için inşa edilmektedir.
DAİRE NEDİR?
Daire, yapılarda aynı çatı altında bulunan ve birden fazla bölümlerin her birine verilen isimdir.
Daireler, kendi içerisinde büyüklük ve küçüklük olarak çeşitlilik gösterir. Bu çeşitlilik 1+0, 1+1, 2+1, 3+1, 4+1, 5+2… şeklindedir.
Taşınılacak daireyi seçerken istek ve ihtiyaçların belirlenmesinde fayda vardır. Bunlar belirlenirken; yaşam stili, aile, çocuklar, aile bireylerinin sayısı ve ihtiyaçları önemli konulardandır.
Günümüzde yapı projelerinde herkesin kendi zevkine ve ihtiyaçlarına göre daire tipleri tasarlanmaktadır. Daire tiplerine örnek olarak; stüdyo daire, loft daire, a tipi daire, penthouse daire ve a+ tipi daire gibi çeşitler verilebilmekledir.
DAMGA VERGİSİ NEDİR?
Damga vergisi, taraflar arasında gerçekleştirilen (kurumlarla kurumlar, şahıslarla kurumlar veya şahıslarla şahıslar) hukuki işlemlerin geçerliliğini belgeleyen bir vergi türüdür. Damga Vergisi Kanunu’na göre imzalanan ve ibraz edilebilen tüm sözleşmelerden damga vergisi alınır.
Hukuki olarak geçerli olan yazılı belgelerden alınan damga vergisinin miktarı yapılan işleme göre farklı oranlarda hesaplanır. Kira sözleşmeleri için damga vergisi oranı, her yıl yeniden belirlenir. Ayrıca kanun maddesinde belirtilen imza; ıslak imza, e-imza veya imza yerine kullanılacak bir işaret olabilir.
Damga vergisinde sözleşmeye imza atan taraflar damga vergisinin mükellefleri olarak kabul edilirler. Ancak imza atan kişi vergiden muafsa veya resmi kurumsa, diğer kişi bu verginin tamamını ödemekle yükümlüdür.
DASK
DASK, konutları kapsayan, doğal afetlere karşı güvence amaçlayan, yani depremlerin neden olabileceği maddi hasarlara karşı teminat sağlamayı amaçlayan Zorunlu Deprem Sigortasıdır.Deprem sonrası yaşanabilecek tsunami, yangın, yer kayması gibi durumlarda doğrudan oluşan maddi hasarlar da poliçe limitleri kapsamında nakit olarak karşılanması da DASK kapsamı dahilindedir.DASK tarafından sunulan bu sigorta türü zorunludur ve DASK yaptırılmadan tapu devri yani ev alım satım işlemi gerçekleştirilemez. Ayrıca DASK sigortasını, en yakın sigorta acentesine ya da banka şubesine gerekli belgelerle giderek yaptırabilirsiniz.DASK Ücreti Ne Kadar?DASK her sene azami bir teminat tutarı belirlemektedir. 2022 yılında bu ücret, tüm yapı tiplerinde 320 Türk Lirasıdır.
DEKORASYON NEDİR?
Dekorasyon, inşa edilen konut türü yapıların iç ve dış mekanlarını süsleme durumudur. Genel anlamıyla yaşanan yerlerin kullanım amaçları da dikkate alınarak, estetik açıdan düzenlenmesi olarak tanımlanabilir. Ev dekorasyonu da ev içerisinde verimli ve kullanışlı ortamlar yaratmak, bunu da estetik olarak en iyi şekilde gerçekleştirmek olarak tanımlanabilir.
İnsanlar tarih boyunca yaşadıkları yerleri dekore etmiştir. Bu da insanların iç dünyasını ve zevklerini yaşadıkları ortama yansıtma arzularıyla açıklanabilir.
DEPOZİTO NEDİR?
Depozito, gayrimenkulünü kiraya veren mülk sahibinin, kiralanan süre boyunca gayrimenkulün herhangi bir zarar görmemesini sağlamak amacıyla talep ettiği bir güvence, bir teminattır. Depozito, kiralanan mülkün zarar görmeyeceğine dair para veya kıymetli evrak olarak (senet, çek ve benzeri) güvence teminatıdır. Kiralama işlemlerinden önce bu teminat önceden verilir ve kira sözleşmesi şartlarına göre kiralanan mülkten çıkarken geri alınır.
Depozito Ne Kadar Verilmelidir?
Borçlar Kanunu çerçevesinde Mülk sahibi, teminat bedeli konusunda belirlenmiş sınırları vardır. Buna göre mülk sahibi evin içinde bulunan demirbaşlara göre depozito fiyatını üç kira bedeli isteyebilir, ancak daha fazlasını isteyemez. Ancak depozito genellikle bir kira bedeli olarak istenir. Bazı mülk sahipleri iki kira bedeli de isteyebilmektedir.
Depozito Ne Zaman Geri Ödenir?
Kira sözleşmesi süresi dolduktan veya feshedildikten sonra mülk sahibi, yasal bir engel yoksa yasalar gereği en geç 3 ayda ödemek zorundadır.
DEVREMÜLK NEDİR?
Devremülk, yıl içerisinde farklı kişilerin kiralayabildiği veya yılın belirli bir dönemi için satın alabildiği gayrimenkul tipine verilen addır. Tatil yapmak isteyenlerin veya kısa süreli şehir değiştirenlerin çokça tercih ettiği devremülkler, mesken olarak kullanıma elverişli yapı veya bağımsız birimin özel olarak kullanılması için oluşturulmuştur. Ortak mülkiyet alanı sağlayan devremülkleri genellikle yazlık bölgelerde ve termal tatil bölgelerinde tercih edilir.
Devremülk satın alan kişiler, hayatlarının sonuna kadar belirli tarih aralıklarında hiçbir ücret ödemeden kalma hakkına sahiptirler. Kalacakları zaman dilimi, her yıl aynı tarihte olmak üzere bir hafta, on gün, on beş gün veya daha fazla süreyi kapsamaktadır.
Devremülkler tapulu olduklarından dolayı, satışa çıkarılabilir, kiraya verilebilir, devredilebilir ve miras bırakılabilir. Ayrıca devremülk satın alım işlemlerinde tapu devri yapılması gerekmektedir. Devremülkü satan kişi ve satın alacak kişi/kişiler arasında, mülkiyet hakkının devredildiğine dair devremülk sözleşmesi imzalanır.
DEVREN KİRALIK NEDİR?
Devren kiralık; kiracının, içerisindeki demirbaşların yani taşınmaz malların kullanım haklarını da vererek bir iş yerini başka birine kiralaması işlemine verilen addır. Böylece yeni kiracı, gayrimenkul içerisindeki tüm taşınmazları/demirbaşları ve mevcut imkanları kullanma hakkına sahip olur. Ancak demirbaşlar yine gayrimenkul sahibine aittir. Gerçekleşen devirden sonra yeni kiracı kirayı mal sahibine ödemeye devam eder. Bir iş yerini uzun süreliğine kiralayan biri, kullanım haklarını bir başkasına devrederek gayrimenkul sahibine karşı olan borçlarını sonlandırır.
Devren kiralama işlemi genellikle kiralık işletmelerin devrinde tercih edilir. Devren kiralama işlemi gayrimenkul sahibinin yazılı rızası ile mümkündür. Ancak Türk Borçlar Kanunu’na göre gayrimenkul sahibinin geçerli bir nedeni olmadıkça devren kiralama işlemine itiraz hakkı bulunamaz.
Not: Devren kiralama işleminde, devreden kiracı ile devralan kiracı, kira sözleşmesi bitene kadar maksimum 2 sene mütesilsen sorumlu olur.
DÖNÜM NEDİR?
Dönüm, 1000 m2’ye eşit olan alan ölçüsüne yani dekara verilen isimdir. Resmi bir geçerliliği olmayan halk arasında kullanılan bir toprak yüzölçümü terimidir. Genellikle arsa veya tarla gibi arazilerin alım satım işlerinde, alan büyüklüğünü ifade etmek için dönüm terimi kullanılır.
Dönüm eskilerde yörelere göre değişkenlik gösterdiği ve tam sayı olmadığı için belirsizlikler doğurmuştur. Bundan dolayı 1945 yılında çıkarılan kanunla uluslararası birimler sisteminde 1 dönüm 1000 m2’ye eşitlenmiş ve belirsizlik çözülmüştür. Ayrıca, arazinin niteliğine göre de farklı bir dönüm birimi kullanılmaz.
DRENAJ NEDİR?
Drenaj, yer altı veya yer üstü sularını yapılardan uzaklaştırmak için, yapı çevresine uygulanan su tahliyesi sistemidir. Drenaj, yapılarda su ve nem yalıtımının sağlanması ve zemin tahribatının oluşmaması için kurulur. Drenaj, binaya uygulanan su yalıtımının daha uzun ömürlü olmasını sağlar ve bu da binanın yer altı su basıncına karşı daha dayanıklı olmasına yardımcı olur.
DUBLEKS NEDİR?
Dubleks, iki katlı ev anlamına gelen, içinden merdiven geçen dairelere denir. Dubleks iki katlı ev anlamına gelse de sadece müstakil yapılarda bulunmaz. Dubleks, genellikle müstakil evler olmak üzere, villalar ve iki katlı apartman daireli için de geçerlidir.
Dubleks evlerin genel yerleşimi şu şekildedir; ana girişin olduğu birinci katta mutfak ve salon gibi ortak kullanıma açık alanlar, üst katta ise yatak odası, banyo ve teras olacak şekilde tasarlanır.
EBEVEYN BANYOSU NEDİR?
Ebeveyn banyosu, dairelerde normal banyo ve tuvalet dışında yatak odasının içerisinde bulunan banyolara verilen addır. Ebeveyn banyolarının içerisinde genellikle duş ve alan genişliğine göre tuvalet ve lavabo yer alır.
Bir oda kadar yer kaplayabileceği için küçük metrekareli evlerde ebeveyn banyosu bulunmaz. Ayrıca ebeveyn banyosu olan daireler normal dairelerden daha pahalı satılabilir veya kiralanabilir. Çünkü metrekare olarak daha geniş olmasını sağlar ve ihtiyaç karşılamaya yönelik daha elverişlidir.
ECRİMİSİL NEDİR?
Ecrimisil, bir gayrimenkulün, sahibinin izni olmadan kullanılması sonucunda gelen tazminat hakkına verilen addır. Daha geniş tanımıyla, iyi niyetli olmayan, geri vermekle yükümlü olduğu şeyi haksızca alıkoyduğundan dolayı hak sahibine verdiği zararlar ve elde etmeyi ihmal ettiği kazançların tazminat şeklinde istenmesidir. Özetle ecrimisil, geriye dönük haksız işgal tazminatıdır.
Not: Taraflar arasında sözleşme yoktur. Ecrimisil talep etmek için haksız işgal dışında mala bir zarar gerekmez. Ecrimisil için zaman aşımı süresi 5 yıldır.
Kira sözleşmesinin sonra ermesine rağmen sözleşmeyi yenilemeden mülkün kullanımına devam etmek, kamu hizmetinde kullanılması amacıyla kiralanan bir binayı işgal etmek ve izinsiz inşaat yapmak ecrimisil şartları arasındadır.
EKLENTİ NEDİR?
Bağımsız bölüm, bir gayrimenkulde kullanıma elverişli olan daire ve ofis gibi her bir alana verilen addır. Eklenti ise, bağımsız bölümün bir parçası olmayan ama bağımsız bölümün kullanımına ayrılmış alanlardır. Garaj, su deposu, elektrik, su ve doğal gaz sayaçlarının bulunduğu bölmeler, kömürlük ve tuvalet gibi bölümler eklentiye örnek olarak verilebilir.
Not: Eklentilerin bağımsız bölümlerin olduğu gibi tapusu bulunmaz. Kat Mülkiyeti Kanununca bağımsız bölümün sahibi, eklentinin de sahibi sayılır.
EKSPERTİZ RAPORU NEDİR?
Ekspertiz raporu, bir gayrimenkulün gerçek değerini belirlemek amacıyla yetkili kişi veya kurumlar tarafından hazırlanan değerleme raporudur. Satın alınacak gayrimenkulün yaş ve konum gibi özelliklerine göre değerinin belirlenmesi işlemidir. Konutun piyasa değerinin belirleyen ekspertiz, yani uzman kişiler, evin belirlediği değerini bankaya sunar. Bu belge gayrimenkulü satacak kişinin, satın alacak kişinin ve konut kredisi verecek bankanın haklarını korumak amacıyla hazırlanır. Raporun geçerlilik süresi 3 aydır.
Ekspertiz Raporunda Neler Yer Alır?
Gayrimenkulün; açık adresi ve konumu, binanın türü, tapu bilgileri, malik bilgisi, binadaki kat sayısı, binanın yaşı, imar durumu, fiziki durumu (tesisatı, iç dekorasyonu vb.), ulaşım olanakları ve yapının itibarı.
ELBİRLİĞİ MÜLKİYETİ NEDİR?
Elbirliği mülkiyeti, birden fazla kişinin bir gayrimenkul üzerinde hak sahibi olduğu, ancak paylarının açıkça belli olmadan malik olmalarına verilen isimdir. Genellikle miras yoluyla kalan gayrimenkullerde karşılaşılan bu durum, iştirak halindeki mülkiyet olarak da adlandırılır.
Hak sahipleri, gayrimenkulün bir kısmının üzerinde değil tamamının üzerinde söz sahibidir. Bu nedenle de elbirliği mülkiyetinde, gayrimenkul üzerinde herhangi bir kararda bulunmadan önce tüm hak sahiplerinin onayı bulunması gerekir.
EMLAK BEYANNAMESİ NEDİR?
Emlak beyanı, taşınmazın kime ait olduğunun ispatlanması olayıdır. Yani kişi, kurum ve kuruluşlar sahip oldukları taşınmazlar (bina, ev, arsa, arazi) için ilgili belediyeye başvurup gerekli belgeleri vererek aitliğini sunar. Bu belgeler ışığında devlet taşınmazları vergilendirir.
Not: Emlak Kanununa göre her türlü bina, konut, arsa ve arazi gibi taşınmazların vergilendirilmesi için emlak beyannamesi zorunludur.
Emlak Beyannamesi, gayrimenkul sahiplerinin devlete bildirmekle yükümlü olduğu bir iştir
Emlak beyannamesi için bir ücret ödenmesi gerekmemektedir.
Emlak Beyannamesi İçin Gerekli Belgeler
• Kapak Dosya
• Tapu Fotokopisi
• Yapı Ruhsatı
• İskan Fotokopisi
• Nüfus cüzdan fotokopisi
• Adres ve telefon numarası
• Belediyeden alınan emlak bildirim formu
Emlak Beyannamesi Verilme Süresi
Yasalara göre emlak beyanının en geç arsa tapusunun alındığı yılın sonuna kadar yapılması gerekmektedir. Yılsonuna kadar emlak beyannamesi yaptırmayan mülk sahipleri çeşitli cezalara maruz kalabilmektedir.
EMLAK NEDİR?
Emlak; arsa, arazi, tarla, bahçe, ev, bina, dükkan gibi taşınamaz niteliğe sahip olan, paraya çevrilmesi veya parayla ifade edilmesi mümkün olan, ekonomik olarak değerli olan kıymetli gereçleri ifade etmektedir.
Serbest piyasada emlak, ekonomik krizlerden ya da kur hareketliliğinden diğer sektörlere nazaran daha az etkilenen bir sektör olmasından kaynaklı, en güvenilir yatırım tiplerinden biri olarak görülmektedir.
EMLAK VERGİSİ NEDİR?
Emlak vergisi; bütün gayrimenkul (konut, bina, arsa, arazi vb.) sahiplerinin ödemekle yükümlü olduğu, senede bir veya iki seferde ödediği, taşınmaz mal varlığı için devlete ödediği vergi türüdür.
Ülke içerisinde bulunan bütün arsa, arazi ve binalar emlak vergisine tabiidir. Bunlardan birini satın alan gayrimenkul sahiplerinin emlak beyanında bulunması gereklidir. Emlak beyanı dikkate alınarak emlak vergisi belirlenir. Emlak vergisi ise gayrimenkulün rayiç bedeli üzerinden her yıl yeniden hesaplanır.
Emlak Vergisi Nereye Ödenir?
Emlak vergileri; vergisi ödenmek istenen gayrimenkulün bulunduğu yerdeki ilgili belediyeye başvurularak ödenebilir. PTT ile havale veya direkt belediye hesap numarasına, emlak vergisi mükellef numarasıyla ödenebilir.
Emlak Vergisi Ne Zaman Ödenir?
Ödeme zamanlarını komisyon belirler. Genelde ilk taksit mayıs ayında, ikinci taksit kasımda ayında olacak şekilde iki eşit taksitle ödenir.
Emlak Vergisi nasıl hesaplanır?
Vergiler gayrimenkullerin türüne göre farklı farklı hesaplanır ve hepsi için ayrı oranlar vardır. Bu oranlar belediyedeki rayiç bedel üzerinden hesaplanır. Ayrıca gayrimenkul Büyükşehir Belediyesine bağlı ise vergi bedeli artar.
EMLAKÇI KOMİSYONU NEDİR?
Emlakçı, gerçek hak sahibinin talebi üzerine düzenlenen süresiz ya da süreli iş sözleşmesi yaparak; gayrimenkulün satımı, alımı, rehini gibi konuların tüm hukuki ve teknik işlemlerini gerçekleştirme ve kiralanması konusunda da aracılık etme yetkisi kazanır. Tarafların anlaşması sonucunda da emlakçı, emlakçı komisyonu almaya hak kazanır.
Alım-satım işleminde ya da kiralamada, iki tarafın da anlaşması ve satışın ya da kiralamanın gerçekleşmesi halinde emlakçı, belirlenen oranda komisyon almaya hak kazanmaktadır.
Emlakçı Komisyonu Nasıl Hesaplanır?
Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmelik kararına göre emlakçı komisyonu, satım işlemlerinde en fazla satış bedelinin %2’si ila %18 KDV’sinin toplamı kadar alınabilir. Kiralama işlemlerinde ise en fazla bir aylık kira bedeli ila %18 KDV’sinin toplamı kadar alabilir. (2022 verileri)
EMSAL NEDİR?
Emsal, bir binanın kat alanlarının toplamının, toplam arsa alanına göre en fazla ne kadar oranda olabileceğidir. Emsal; diğer adıyla KASK, Kat Alanı Kat Sayısı kısaltmalarından oluşur ve bir binanın kat alanı kat sayısını ifade eder. Kısa arsa üzerinde yapılabilecek net inşaat alanını ifade eder.
Emsal Değeri Hesaplama
• Emsal değeri belirlenirken, konutun satış ya da kira bedeli benzerleriyle karşılaştırılır.
• Emsal değeri, bir konutun içindeki toplam alanının, arsanın toplam alanına bölünmesiyle bulunur.
• Emsal oranı, arsadan arsaya farklılık gösterir.
• Bir arsaya yapılabilecek inşaat alanı, arsanın emsal değerine bağlı olarak hesaplanır.
Ek Emsal: Kentsel dönüşümün yoğun yaşandığı yerlerde, mevcut emsal uygulamalarıyla yeterli konut yapılamadığı takdirde ek emsal verilebilmektedir. Hem kat malikleri hem de inşaat firmaları ek emsal hakkından faydalanabilmektedir.
ENERJİ KİMLİK BELGESİ NEDİR?
Enerji kimlik belgesi, binaların enerji ihtiyacının ve enerji tüketim sınıflarının belirlendiği belgedir. Binalardaki enerji kayıplarını engellemek için ve gayrimenkulün enerji tüketim performansını değerlendirmek için enerji kimlik belgesi çıkarılır. Enerji kimlik belgesi içeriğinde binaların asgari yenilenebilir enerji ihtiyacı, aydınlatma enerjisi tüketim sınıfı, CO2 salınımı sınıfı, yalıtım özellikleri, havalandırma enerjisi tüketim sınıfı, ısıtma ve soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgiler yer alır.
Yapılan hesaplamalar sonucunda bina A, B, C, D, E, F, G ile belirtilen ölçekler dahilinde sınıflara ayrılır. A sınıfı en yüksek enerji verimliliğine sahip bina anlamına gelirken G sınıfı en düşük enerji verimliliğine sahip bina anlamına gelir.
Not: Mesken niteliğine sahip gayrimenkullerin Ocak 2020 tarihinden itibaren enerji kimlik belgesi alması zorunlu kılınmıştır. Yapı ruhsatı Ocak 2011’den önce alınan binaların A ile G arasında bir enerji sınıfında olması yeterliyken 2011’den sonra inşa edilen gayrimenkullerin enerji kimlik belgelerinin C sınıfında olması gerekir.
Not: Enerji kimlik belgesi, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığınca yetkilendirilmiş kuruluşlardan başvuru yapılarak alınabilir.
EV TAŞIMA İZNİ NEDİR?
Ev taşıma izni, sigortalı çalışan kişilerin, ev taşıma sürecinde iş yerlerinden alabilecekleri izne verilen isimdir. İş Hukuku’nda ev taşıma izniyle ilgili bir ifade bulunmamaktadır. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu’na göre ücretli veya isteğe bağlı olarak ücretsiz izin kullanma hakkı mevcut. Yazılı veya sözlü alınabilen bu izin mazeret izni değildir. Tamamen çalışan kişinin işvereninin inisiyatifindedir. Bu yüzden yıllık izne ek izin sayılabilir, çalışılmayan günler maaştan düşebilir, kesinti yaşamadan ücretli izin de yapılabilir. Yani ucu açık bir izin şeklidir.
FEK NEDİR?
Fek, kelime anlamı olarak, feshetme, kesme, kaldırma, bitirme, ayırma anlamlarına gelmektedir. Ayrıca fek, herhangi bir malla ilgili olan ipoteği ortadan kaldırma işlemine verilen addır.
Gayrimenkul sektöründe de sıklıkla karşılaşılan fek kavramı, konut kredisiyle alınan konutun tüm borçlarının kapatılmasından sonra, banka tarafından alınan belgeye denmektedir. Fek yazısında/belgesinde banka kredisi ödemesi tamamlanan şahsa ait konutun ipoteğinin kaldırıldığına dair bilgiler yer alır. Böylece bankanın, alıcı üzerinde hiç bir söz hakkı kalmaz
FRANSIZ BALKON NEDİR?
Fransız balkon, yerden tavana kadar uzanan doğramalardan oluşan, önünde çıkıntı ve korkuluk bulunduran bir balkon türüdür. Pencere önündeki korkuluklar sayesinde pencerelerin tamamen açılmasına olanak sağlayan Fransız balkonlar, genellikle bol ışık ve temiz hava almak için uygundur.
Fransız balkonlar camlı olur ve tek ya da çift kanattan oluşur. Korkuluk tasarımları ise dikkat çekicidir ve alüminyum, krom, ferforje gibi malzemelerden yapılırlar. Fransız balkonlarının ölçüleri tasarımına göre farklılık gösterir, standart bir ölçüleri yoktur.
Bu tarz balkonlar, Fransa’daki geleneksel bina anlayışını yansıttığı için Fransız balkon olarak anılır. Son yıllarda Türkiye’deki yeni konut projelerinde de sıklıkla tercih edilmektedir.
GABARİ
Gabari, bir gayrimenkul inşasında izin verilen azami yüksekliktir. Gabari yüksekliği, inşaatın yapılacağı yerdeki ilgili belediye tarafından belirlenir ve onaylanır. Yapılacak olan binanın yüksek olabilmesi için dikkat edilecek hususlar, binanın uzunluğu ve genişliği ilgili belediye tarafından belirlenerek müteahhit ve inşaat mühendisine bildirilir.Gabari Nasıl Hesaplanır?Gabari yüksekliği hesaplanırken, arazinin yüzölçümü ve emsal değeri esas alınır. Gabari boyunu 0,5 kat farkı çıkarılıp üçe bölündüğünde binada bulunabilecek kat sayısı bulunur.Not: Eğer eski bina yıkılıp yerine yeni bir bina inşa ediliyorsa, yeni bina eski binanın boyunu aşamaz.
GAYRİMENKUL NEDİR?
Gayrimenkul kelime anlamı olarak taşınmaz, taşınması mümkün olmayan anlamına gelmektedir. Yani taşınmaz ve değerli olan her yapı gayrimenkuldür. Ev, bina, arsa, arazi, tarla, bahçe, dükkan ve benzeri, ekonomik olarak değerli, nakde çevrilmesi veya bir değer biçilmesi mümkün olan taşınmaz mallar gayrimenkul olarak nitelenir.
Not: Menkul, değerli olan tüm malları kapsar. Örneğin araba, döviz, senet menkuldür. Gayrimenkulü menkulden ayıran en temel fark taşınamaz olmasıdır.
Not: Gayrimenkullerle ilgili mülkiyet düzenlemeleri Medeni Kanun ve Vergi Kanunları çerçevesinde gerçekleşmektedir.
GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI NEDİR?
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı veya kısaca GYO, emlak sektörüne kurumsal sermayenin girişini sağlamak ve nitelikli projelere imza atmak amacıyla kurulur. Gayrimenkul ve gayrimenkule dayalı sermaye piyasa araçlarına yatırım yapabilen, belli projeleri gerçekleştirmek amacıyla adi ortaklık kurabilen, Sermaye Piyasası Kurulu’nun tebliğince izin verilen başka faaliyetlerde de bulunabilen sermaye piyasası kurumlarıdır.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı’nın Özellikleri
• Gayrimenkul yatırım ortaklıkları ile yatırımlar artırılır ve büyük çaptaki projelerin gerçekleşmesi sağlanır.
• Bireysel ve kurumsal yatırımcılara ait tasarrufları ortak havuzda toplar.
• Sektörün sürdürülebilirliği ve gelişimi açısından önemli bir finansman aracıdır.
• Belirli bir projeyi gerçekleştirmek için süreli; belirli alanlarda yatırım yapmak içinse veya amaçlarında bir sınırlama olmadan süreli ve süresiz olarak kurulabilir.
• Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı vasıtasıyla elde edilen kar, ortaklara dağıtılır ve de gayrimenkullerden sağlanan gelirler ortaklara dağıtılır.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı’nın Amaçları
• Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı kapsamında bulunan gayrimenkullerden kira geliri elde etmek
• Getirisi yüksek ve potansiyelli gayrimenkullere yatırım yapmak
• Gayrimenkule dayalı projelerde yatırım yapmak
• Gayrimenkul alım ve satımlarından kazanç elde etmek
GECEKONDU NEDİR?
Gecekondu, kırsal yerlerden büyük şehirlere göç edenlerin, gerekli kuruluş ve şahıslardan izin alınmadan, boş bulunan arazilere kaçak olarak kendileri tarafından yapılan küçük basit yapılara verilen addır.
Gecekonduların yayılımına gecekondulaşma denmektedir. Gecekondulaşma da şehirlerde çarpık kentleşmeye yol açmaktadır. İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya gibi imkanları çok olan büyük şehirlerde gecekondulaşma yoğun olarak yaşanmaktadır.
Kontrolsüz göç, hızlı kentleşme, hızlı nüfus artışı, kaynak yetersizliği, planlama ve altyapı yetersizliği, yöneticilerin yaklaşımları gecekondulaşmanın sebepleri arasındadır.
GEÇİT HAKKI NEDİR?
Geçit hakkı, ana yola bağlantısı olmayan ve genel yola çıkmak için yeterli yolu bulunmayan taşınmaz malikinin, mahkemeye başvuru yapmasıyla elde edebileceği, komşu parsellerden geçiş yapabilme hakkına verilen isimdir. Geçit hakkı, tapu siciline kaydettirilen irtifak haklarından, yani gayrimenkul üzerindeki haklarından birisidir. Bu hak, bir şahsın veya taşınmazın lehine kullanılabilir. Ayrıca bu hak ile başka bir mülk sahibinin arsasından, tarlasından, bağ ve bahçesinden geçilebilir.
Mülkiyet üzerinde birden fazla kişinin hak sahibi olduğu durumlarda ise tek bir pay sahibinin geçit hakkına sahip olması olası değildir. Bu durumlarda tüm pay sahiplerinin işleme dahil olması gerekmektedir.
Ayrıca tarafların uzlaşamaması durumunda, genel yola erişim sağlamak için yeterli alanı bulunmayan malik, karşılığını ödemek koşuluyla komşu parselden uygun bir yerin geçit hakkı olarak bırakılması, mahkeme yoluyla talep edilebilir.
GİYDİRME CEPHE NEDİR?
Giydirme cephe; binaların dış yüzeylerinin, çeşitli malzemelerle kaplanması işlemine verilen addır. Giydirme cephelerde bina dış yüzü, ana ve ara taşıyıcı elemanlarla fonksiyonel ve dayanıklı olacak şekilde bir araaya getirilir. Modern mimarilerde karşımıza çıkan giydirme cepheler, genellikle cam panellerden yapılır. Cam dışında kompozit, alüminyum gibi metal paneller ve diğer yapı malzemeler de kullanılır.
Getirme Cephenin Tercih Edilme Nedenleri Nedir?
• Estetik bir görünüm sağlaması
• Yağmur, güneş ışınları, gürültü kirliliği ve çeşitli çevresel zararlardan koruması
• Varsa, yapılardaki şekil hatalarının giderilmesi
• Toz ve kir geçirmemesi
• Hızlı bir şekilde uygulanabilmesi
• Kolay temizlenebilmesi
• Hafif ve az kalın olması
GÜRÜLTÜ YÖNETMELİĞİ NEDİR?
Apartmanlar gibi, birden fazla mesken sahibinin ikamet ettiği yerlerde, ikamet eden kişilerin huzur içinde yaşamaları için uyması gereken birtakım kurallar bulunur. Asansör kullanımından, merdiven temizliğine kadar her apartmanın kendine ait kuralları ve apartman sakinlerinin belli başlı sorumlulukları vardır. Bu kuralların başında da apartman gürültü yönetmeliği gelir.
Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre kat sakinleri, ikamet ettikleri apartmanın gerek bağımsız bölümlerini, gerekse ortak ve eklenti yerlerini kullanırken doğruluk kurallarına uymak, birbirini rahatsız etmemek, kimsenin hakkını çiğnememek ve yönetim planı yükümlülüklerine uymak zorundadır. Bu kuralların arasında gürültü miktarı da mevcuttur ve kişiler gürültüsüne dikkat etmek durumundadır.
Apartman Gürültü Yönetmeliğince;
Hafta içi, yani mesai günlerinde, 13.00 ile 15.00 saatleri arasında ve 19.00 ile 07.00 saatleri arasında gürültülü hareketler yasaktır. Örneğin, yüksek sesli müzik dinlemek veya elektrikli süpürge çalıştırmak gibi. Hafta sonları ve resmi tatil günleri ise bu yasaklar tüm gün boyunca geçerlidir.
Mesai günlerinde öğleyin saat 13 ile 15 arasında (öğle istirahati) ve geceleri saat 19:00 – 07:00 gürültülü hareketler yasaktır. Pazar günü ve resmi tatil günleri tüm gün boyunca istirahat vakti olarak kabul edilir.
Ayrıca evde kullanılan müzik aletlerinin ve ses aygıtlarının sesi de diğer evlere duyurulmayacak şekilde, sadece oda içinde duyulacak kadar açılmalıdır.
HİSSELİ TAPU NEDİR?
Taşınmazların birden fazla hak sahibi olduğu belirtilen tapu türüne hisseli tapu denir. Hisseli tapuda hissedarın kim olduğu belirtilir. Hisseli tapuda, hissedarların isimleri ve sayı bilgileri belirtilir. Böylelikle ilgili taşınmazın kaç ortağa sahip olduğu belirtilir. Ancak bu hissedarların taşınmazın hangi bölümlerine sahip oldukları belirtilmemektedir.
Hissedarlar arasında çıkabilecek anlaşmazlıkları ortadan kaldırmak için hissedarlar kendi aralarında hangi bölgenin kime ait olduğuna dair yazılı bir anlaşma yapabilirler.
Not: Hisseli tapunun satış işlemi, tapuda kayıtlı her hisse sahibinin tapuda kendi satış işlemini gerçekleştirmesiyle gerçekleşir.
İFRAZ NEDİR?
İfraz; bir toprak parçasının, taşınmazın/gayrimenkulün parsellere bölünerek tapuya işlenmesidir. Tapu kütüğünde tek parsel olarak kayıtlı olan bir taşınmazın, imar planlarınca düzenlenen haritalara göre bölümlere ayrılarak tapu kütüğüne ayrı ayrı kayıt edilmesi işlemidir. Gayrimenkul sahibi mülkünün bir bölümünü satmak amacıyla bu işlemi gerçekleştirebilir.
İfrazın imar planlarına uygun olarak yapılması gereklidir. İfraz öncelikle mevcut taşınmazın değerinin artması ve daha çabuk satılmasını sağlamak için yapılır. Ayrıca hazırlanan imar planının daha kolay uygulanmasının temini için yapılır.
Not: İfraz işleminde imar parselleri oluşturulurken parseller içinde yol, yeşil alan, meydan, spor alanları, parklar, okul, otopark gibi kamu hizmetleri için ayrılan yerlerin gösterilmesi ve bu yerlerin kamuya terkedilmesi gerekmektedir.
İfraz Çeşitleri
Parselasyon Niteliğinde İfraz: Kamu hizmetleri için ayrılan yerlerin kamuya terk mecburiyeti bulunması söz konusudur.
Parselasyon Niteliğinde Olmayan İfraz: Kamu hizmetlerine terk edilecek alanları kapsamayan bir parselin birden çok bölümlere ayrılması söz konusudur.
İMAR NEDİR?
İmar kelimesinin sözlük anlamı bir yerin bayındır hale gelmesi, bayındırlaşmasıdır. Yani bir yerin insanların yaşam sürdürmesi için uygun hale gelmesi, yapılaşması, şehirleşmesi olarak açıklanabilir.
Bir başka ifadeyle imar, hükümetlerin her mülkün kullanılabileceği kullanım türlerini ve toprağın fiziksel gelişimini kontrol etme şeklidir.
İmar, endüstriyel bölge sanayisini, yerleşim bölgesi konutunu, ticari bölge ticaretini tutan şeydir. İmar, bir belediye içinde belli bir bölgede hangi tür mülklerin bulunabileceğini belirler. Örneğin bazı yerler tek veya çoklu aileli evlerin, bazıları geçiş bölgelerinde belirli işletmelerin, bazıları da karma kullanımlı olmasına izin verebilir.
İmar Durumu Nasıl Sorgulanır?
İmar parselinin özellikleri ve kullanım şekli hakkında bilgiler bulunduran belgeye imar durumu belgesi ismi verilir. İmar durumu belgesi, imar uygulaması yapılan yerin adalarını, düzenlerini ve yoğunluğunu gösterir. Peki, bunu nasıl öğreniriz?
İmar durumunu öğrenmek için ilgili belediyenin imar ve şehircilik birimine başvuruda bulunarak imar durumu belgesi edinilebilmektedir. Başvuru sırasında nüfus cüzdanı, tapu aslı, çap aslı ve dilekçe gibi evraklar istenebilmektedir.
Ayrıca artık internetten de TC Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sayfasından, https://e-plan.gov.tr/imar kısmından sorgulama yapmak mümkündür.
İMAR PLANI NEDİR?
Bir yerin imarına ilişkin karar verirken, planlayanlar ilgili belediyenin mevcut ve gelecekteki hedef ve ihtiyaçlarını belirleyen kapsamlı bir belge olan o yerin ana planına danışırlar. Ana plan, o yerin ulaşım ihtiyaçlarını, engelleri ve zorluklarını, ekonomisinı, orada yaşayan insanları, işletmeleri, evleri vb. hesaba katar. Buna bağlı olarak imar planı, bir yerin/şehrin planlarını eyleme geçirmeye yardımcı olur. Arazinin nasıl kullanılacağını, tüm yasalar ve düzenlemeleri ve bölgenin sınırlarını gösteren belgedir.
Kısacası imar planı, bayındırlaşacak yerdeki yapılaşmanın sağlık, çevre ve fen şartlarına uygunluğunu sağlama hedefiyle hazırlanan belgedir. İmar edilecek yer hakkında kapsamlı bilgiler içeren imar planı belgesi yol gösterici bir nitelik taşımaktadır.
Nüfusu 10 bini aşan yerleşim yerlerinde imar planı düzenlenmesi zorunludur. Fakat nüfusu 10 binin altında olmasına rağmen şehir merkezi olan veya Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından imar planına ihtiyaç duyulduğu tespit edilen belediyeler de imar planı yaptırmakla yükümlü olabilmektedir.
İmar Planı Çeşitleri
İmar planlarının, hiyerarşik olarak 4 farklı türü vardır:
Mekansal Strateji Planı: Ülke-bölge planı. 1/250.000 - 1/500.000 ölçekli
Çevre Düzeni Planı: Çevre düzeni planı, 1/25.000 - 1/100.000 ölçekli
Nazım İmar Planı: 1/5000 ölçekli. Gelecekte olabilecek yapı yoğunluğunu, nüfus yoğunluğunu ve ulaşım sistemleri vb. konuları inceler.
Uygulama İmar Planı: 1/1000 ölçekli. Uygulama imar planlarında haritalar üzerine kadastro durumları, yapı adaları, yapılaşma düzeni vb. ayrıntıları gösterir.
İNTİFA HAKKI NEDİR?
İntifa hakkı bir hukuk terimidir ve özetle başkasına ait bir haktan ya da gayrimenkulden belirli kurallar içinde yararlanma hakkıdır. Yani mülkiyeti başkasına ait olan bir mal veya hak üzerinde, belirli kişiler veya kişilere tanınan yararlanma hakkıdır.
İntifa hakkı, kira veya benzeri gelirlerden faydalanma ve gayrimenkulü kullanma gibi haklar sağladığı için mülkiyet hakkına benzer. Ancak mülkiyet hakkından farklı olarak veraset ile üçüncü kişilere devredilemez. Yani intifa hakkı tanınan kişinin ölümüyle haklar son bulur, mirasçılara devredilemez. Ancak intifa hakkına sahip kişi intifa hakkının kullanımını bir başkasına devredebilir ve kiralayabilir.
İntifa Hakkı Kurulma Yolları Nelerdir?
• Kanundan Doğma İntifa Hakkı
• Sözleşme ile Kurulan İntifa Hakkı
• Mahleme Kararı ile Kurulan İntifa Hakkı
İPOTEK FEKKİ NEDİR?
Kredi çekerek gayrimenkul satın alan kişi bankaya olan borçlarını kapattığı zaman ipotek kaldırılır. Ancak ipoteğin kaldırılması için öncelikle bankadan bir yazı alınıp Tapu Müdürlüğü’ne götürülmesi gerekmektedir. Bankadan alınan ve borcu yoktur diyerek tapuya götürülen bu yazıya “ipotek fekki” denilmektedir.
Not: Kredi borcunun tamamının kapanması ipoteğin otomatik olarak kalkmasını sağlamıyor. Bankadan bizzat veya noter aracılığıyla borç bulunmadığına dair ipotek fekki yazısı alınıp tapuya götürülmesi gerekmektedir.
Not: Fek yazısı ücretlidir ve kredi sözleşmelerinde ücretin müşteriye ait olduğu yazılıyor. Ayrıca standart bir fek yazısı ücreti bulunmamakta, bankadan bankaya değişiklik göstermektedir.
İPOTEK NEDİR?
İpotek, bir alacağın, teminat gösterilerek güvence altına alınmasına verilen isimdir. Emlak sektöründe ipotek, bir taşınmazın alacağa karşılık teminat olarak tutulmasını ifade eder. İpotek, genellikle bankalardan alınan kredilerde karşımıza çıkar. Gayrimenkul alım-satım işlemlerinde, bir banka kredi verirken ödemenin geri teminatını güvence altına almak için gayrimenkulün ipoteğini temin eder. Böylelikle borcun ödenmemesi durumunda konut satışa çıkarılır ve gelen parayla borç tahsil edilmiş olur.
Not: İpotek olarak gösterilecek mülkün, kredi çekecek kişiye ait olması gerekmemektedir. Kefil olan üçüncü bir şahsa ait gayrimenkul de teminat olarak ipotek ettirilebilir.
İpotek hukuki bir işlem olduğundan dolayı alacak ve borçlu arasında resmi bir ipotek anlaşması yapılmalıdır. İpotek sözleşmesinde borcun bedeli, borcun ödenmesi gereken süre ve teminat olarak gösterilen taşınmazın detayları yer almalıdır.
İSKAN NEDİR?
Yapılan yapının inşaatı tamamlandıktan sonra ilgili belediye tarafından denetimi yapılır. Projeye uygunluğu, vergi ve harç borçlarının bulunma durumu gibi ölçütlere bakılır. Bu ölçütlere aykırı bir durum olmadığı takdirde yapıya oturum izni verilir. Bu oturum iznine iskân denir. Kısacası inşaatı tamamlanan bir gayrimenkule oturulmak için alınan yapı kullanım iznine iskân adı verilir.
İskân alındıktan sonra su, elektrik, doğalgaz, internet gibi abonelikler başlatılabilmektedir.
İskân Nasıl Alınır?
İskân almak inşaat sahibinin sorumluluğundadır. İnşaattan sorumlu kişi ilgili belediyenin imar müdürlüğüme dilekçe vererek iskân almak için başvuruda bulunur. Belediyenin ilgili çalışanları yukarıda belirtilen kontrolleri yaptıktan sonra iskân izni çıkartır.
KADASTRO NEDİR?
Bir ülkenin sınırları içerisindeki bütün mülk, arsa ve arazi alanlarının, sınırlarının, durumlarının ve değerlerinin devlet tarafından saptanması, planlanması ve kayıt altına alınması işlemine kadastro denir. Sağlam sonuçlu bir tapu sicili ortaya çıkarır.
Kadastro Çeşitleri Nelerdir?
Mali Kadastro: Toprağın değerini belirleme işlemidir.
Hukuki Kadastro: Toprağın üzerindeki hakları belirleme işlemidir
Geometrik Kadastro: Toprağın ölçümü, parçası ve konumunu belirleme işlemidir.
Kadastro Ne İşe Yarar?
• Tapusuz olarak geçen, yani tapuya kaydedilmemiş taşınmazları kayıt altına alınmasını sağlar
• Tapulu taşınmazların kaydında meydana gelen değişiklikleri tespit etmeyi ve kayıtların yenilenmesini sağlar
• Taşınmazların kadastro planlarını ele alır.
• Taşınmazların hak sahiplerinin kim olduğunu belirler ve tespit eder.
Bu nedenlerden dolayı kadastro yasal yürürlük açısından büyük öneme sahiptir. Devlet kontrolü altında taşınmazlar için yapılan kayıtlar ve tespitler ile ileride yaşanması muhtemel problemlere karşı çözüm elde edilir.
KAPORA NEDİR?
Kapora birçok kişi tarafından bilinen bir sözleşme türüdür. Yazılı veya sözlü yapılabilmektedir. Kaparo, bir alışveriş esnasında alınacak olan ürünün satılmamasını ve kendisi için ayrılmasını sağlamak için verilen paradır.
Emlak piyasasında kapora, bir gayrimenkul kiralamak veya satın almak isteyen kişilerin emlakçıya veya gayrimenkul sahibine verdiği güvence bedelidir. Kapora, belirli bir süre boyunca evin başka biri tarafından kiralanamamasını veya satılamamasını sağlar.
Kiracı veya alıcı satın alma/kiralama işleminden vazgeçerse veya anlaşılan süre aşılırsa kapora, gayrimenkul sahibinde kalır. Ancak gayrimenkul sahibinden kaynaklanan bir nedenle gayrimenkul satılamaz veya kiralanamazsa kapora iade edilir.
Not: Hukuk önünde kapora verilirken sözleşme yapmak önemlidir. Sözleşme yapılmayan durumlarda hukuk açısından bir geçerliliği yoktur. Kaporanın iptali durumunda sözleşme detaylarına bakılarak mağdur olan tarafın lehine ilerleme kaydedilir.
Ayrıca kapora fiyatı için bir yasa maddesi bulunmadığından dolayı tamamen ev sahibinin inisiyatifine kalmıştır. Kapora olarak; kira bedelinin %10 - %25’i arasında bir tutar istenebilmektedir.
KAT İRTİFAKI NEDİR?
Kat irtifakı, inşasına henüz başlanmamış veya yapımı henüz tamamlanmamış olan bir gayrimenkulün üzerinde kat mülkiyeti kurulması hakkı tanınmasıdır. Kat irtifakı, inşa edilecek yapının tapuya kayıtlı olduğunu gösterir. Bina tamamlanıp iskan alındıktan sonra Tapu ve Kadastro Müdürlüklerine başvuru yaparak kat mülkiyeti tapusu alınabilmektedir.
Not: Yeni bir gayrimenkul satın alacak kişiler, satın alınması düşünülen gayrimenkul ile ilgili dikkat etmesi gereken öncelik evin tapusunu incelemek olmalıdır. Özellikle kat irtifakı veya kat mülkiyeti olan evlerin tercihi tavsiye edilmektedir.
Kat İrtifakı Tapusu
Kat irtifakı tapusu, henüz bir daire olmamasına rağmen tapu dairesi tarafından adres ve daire numarası gibi bilgiler, verilecek tapunun üzerinde bulunur. Bu tapu, daireyi satın alan kişi ve müteahhit arasındaki anlaşmanın tapu dairesinden alınan bir belgeyle ispatlanmasıdır.
Not: Kat irtifakı, kat mülkiyetine geçişten önceki adımdır. Bankalar da kat mülkiyetli tapuya sahip gayrimenkul için kredi kullandırabilirler.
KAT MÜLKİYETİ NEDİR?
Kat Mülkiyeti Kanununa göre, inşaatı tamamlanmış bir gayrimenkulün hangi amaçla kullanılacağına dair kullanım hakkı ve bağımsız mülkiyet veren bir ispat belgesidir. Kısaca Kat mülkiyeti, bir gayrimenkulün kat, daire, ofis, depo, mağaza, iş yeri gibi amaçlarla kullanılacak bölümlerinin mülkiyet hakkına sahip olduğunu belirten ifadedir.
Kat Mülkiyeti Alma Şarları Nelerdir?
İlk koşul inşaatın bitmiş ve iskanının alınmış olmasıdır. Kat mülkiyeti alma işlemi müteahhitlerin sorumluluğundadır.
Mülk sahibinin veya tüm maliklerinin imzasıyla dilekçe yazılmalıdır.
İlgili dilekçe ile kat mülkiyeti tapu başvurusu yapılabiliyor ve kat mülkiyeti tapusu belgeleniyor.
Kat Mülkiyeti Ücreti
Kat mülkiyeti tapu sicil ve kadastro müdürlüklerine ödenecek ücret tutarı, bulunduğu konum ve metrekareye bağlı olarak değişim göstermektedir. Kat mülkiyeti ücretleri Büyükşehir İlçe Büroları tarafından belirlenir.
Not: Kat irtifakından kat mülkiyetine geçiş işlemlerinde ücret ödenmemektedir. Harç ve vergiden muaftır.
KİRA STOPAJI NEDİR?
Stopaj, kesinti anlamına gelmektedir. Kira stopajı ise işyeri olarak kullanılması için kiralanan gayrimenkullerin, brüt kira bedelinden yapılan kesintidir. Kira stopajı bir vergi kesintisidir. Kira gelirinin gayrimenkul sahibine iletilmeden önce vergisinin ödenmesidir.
Not: Kiracılar, kira stopajını ödemekle mükelleftir.
Kira Stopajı Nasıl Hesaplanır?
Kira stopajı, kira sözleşmelerinde anlaşılan brüt kira bedeli üzerinden hesaplanarak ödenir. Brüt kira bedelinin yüzde yirmisi (%20) stopaj oranıdır. Sözleşmede brüt kira bedeli belirtilmediği takdirde net kira oranı 0,80’e bölünerek veya 1,25 ile çarpılarak brüt kira bedeli hesaplanır.
Net Kira/0,80 = Brüt Kira;
Brüt Kira – Net Kira = Kira Stopaj Vergisi
Kimler Kira Stopajından Muaftır?
• Yurt dışından maaşlarını alanlar
• Yabancı konsolosluk ve elçiliklerde çalışan memur ve hizmetliler
• Yıllık beyanname göstermek zorunda olunan ödemeleri yapacak kişiler
MERKEZİ SİSTEM/ISITMA NEDİR?
Merkezi sistem veya merkezi ısıtma, tek bir kaynaktan sağlanan ısıtma enerjisinin binalara, her bölümüne eşit olacak şekilde, dağıtılmasını ve bağımsız bölümlerin ısıtılmasını sağlayan sisteme verilen isimdir.
Merkezi sistemde borular yoluyla alınan sıcak su ve buhar, peteklere veya yerden ısıtma sistemine aktarılır. Bu sistem doğalgaz veya kömür ile çalışmaktadır. Kombi ve soba yoktur.
MERNİS NEDİR?
MERNİS veya Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi, kağıt ortamında bulunan kimlik bilgilerinin, nüfus kayıtlarının ve ikametgah adreslerinin elektronik ortama aktarılarak merkezi bir yapıda tutulmasını sağlayan çevrimiçi devlet sistemidir. Proje dünyadaki ilk e-devlet projelerinden biridir.
MERNİS Ne Sağlamaktadır?
Nüfus kayıtları merkezi bir veri tabanına aktarılır.
Nüfus kütüklerinde kayıtlı tüm vatandaşlara TC kimlik numarası verir.
TC Kimlik numaraları ile birlikte kişilerin doğumundan itibaren yapılan tüm işlemler ortak bir numara ile yürütülür.
Kişiye dair profil bilgileri ve nüfus bilgileri çevrimiçi olarak sunulur.
Nüfus istatistiklerinin daha sağlıklı bir şekilde tutulması sağlanır.
Kişilerin bulundukları yerdeki ilçe nüfus müdürlüklerinden hizmet almaları mümkün hale gelmiştir.
MESİRE ALANI NEDİR?
Mesire alanı, halkın dinlenme, eğlenme ve spor ihtiyacını karşılamak, piknik ve mangal alanları sunmak, bulunduğu şehrin güzelliğine katkı sağlamak ve turistik hareketlere imkan oluşturmak amacıyla gerekli tesisler, yapılar ve donatılarla kullanıma açılan, halkın günübirlik veya geceleme ihtiyaçlarını da karşılayan ve Mesire Yerleri Yönetmeliği kapsamında estetik kaynak değerine sahip orman rejimine tabii sahaları alanları şeklinde tanımlanmaktadır.
MESKUN MAHAL NEDİR?
Meskun mahal; insanların sürekli veya geçici olarak yaşadığı yaşam alanlarını ifade etmektedir. Meskun mahaller; il, ilçe, kasaba, köy ve mezra gibi yerleşim yerleri olabilmektedir. Ayrıca bir yerin meskun mahal sayılabilmesi için de orada su, elektrik, yol, enerji ve kanalizasyon alt yapısı, atık yönetimi gibi hizmetlerin bulunması gerekmektedir.
METRUK NEDİR?
Metruk; kelime anlamı olarak bırakılmış, kullanılmayan, terk edilmiş anlamlarına gelmektedir. Metruk kavramı Osmanlı zamanı toprak hukuku bakımından oldukça önemli olmuş ve metruk arazi olarak kullanılmıştır.
Arazi Kanunnamesi’nde de geçen ve günümüzde orta malları olarak nitelenen metruk, kimsenin özel mülkü olmaksızın kamunun ya da belirli bir bölgedeki halkın doğrudan ve serbestçe kullanabilmesi için ayrılan toprakları ifade eder.
Herkesin yararlanabilmesi için sunulan meydanlar, yollar, pazarlar, panayırlar ve ibadet yerleri de bu kavrama dahildir. Aynı zamanda bataklık, yayla, kışlak gibi yerler de metruk arazi sayılabilmektedir.
MEVZİ İMAR PLANI NEDİR?
Mevzi imar planı; mevcut planların nüfusa yetersiz kalması veya yeni yerleşim alanlarının imara açılması gerektiğinde karşımıza çıkan, sınırlarının ilgili idarece belirlendiği ve planlarla bütünleşmeyen konumda olan, teknik ve sosyal altyapı ihtiyaçlarını kendi bünyesinde sağlayan ve raporlamasıyla bir bütün olan imar planına verilen isimdir.
Mevzi imar planı hazırlanırken ve uygulanırken Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik esaslarına uyulur. Mevzi imar planı uygulanabilmesi için mevcut planların yerleşik nüfusa yetersiz kalmasının yanında kamu yararı ve şehircilik ilkelerinin gözetilmesi gerekir.
Mevzi imar planı yapılmadan önce, ilk olarak 1/5000 ölçekli nazım imar planı hazırlanmalı ve daha sonra da bu plan üzerinden 1/1000 ölçekli mevzi imar planı hazırlanabilmektedir.
MİRASIN İNTİKALİ NEDİR?
Mirasın İntikali; Miras Hukuku’na göre, bir kişinin vefat etmesi durumunda menkul ve gayrimenkullerinin yasal mirasçılarına kalması durumudur. Ancak vefatı gerçekleşen kişinin tapu sicilinde kayıtlı olması gerekmekte ve miras hakkı için mahkemeden alınan veraset senedinde mirasçıların isimlerini belirtmek gerekmektedir. Bu durumda söz konusu mirasçılar için teslim işlemine Medeni Kanun çerçevesinde de mirasın intikali denmektedir.
MİRİ ARAZİ NEDİR?
Miri arazi; devlete ait olan arazilere verilen isimdir. Günümüzde hazine arazisi daha çok kullanılan isimdir. Sözlük anlamı olarak da hükümetin ve hazinenin malı olan arazi anlamına gelmektedir.
Ayrıca bu arazilerin mülkiyeti devlete ait olsa da intifa hakkı tüzel veya gerçek kişilere ihale edilmiş olabilmektedir. Devlet miri arazinin kullanım hakkını özel veya tüzel kişiye verdiği takdirde intifa süresi boyunca bu araziyi kullanamaz.
Kendilerine arazi verilenler, şartlara uyduğu takdirde, toprağı ekip biçme yani arazinin kullanımı, tüketim ve araziden yararlanma haklarına sahiptirler. Ancak bu araziler onu işleyenlerin özel mülkü olmadığından alınıp satılamaz, hibe edilemez ve vakıf yapılamaz.
Ayrıca dağ, nehir, göl ve tepe gibi tapusu alınamayan araziler de miri arazi yani mülkiyeti devlete olan araziler arasında yer alır.
MÖBLELİ NEDİR?
Emlak literatüründe sıkça kullanılan möbleli terimi “eşyalı” anlamına gelmektedir. Genellikle kiralık dairelerde karşımıza çıkan ve konutun içerisindeki temel eşyalarla birlikte kiralanmasını ifade eden möbleli daire, kiralanırken yapılan kira sözleşmesinde, daire ile birlikte kiralanan eşyaların niteliğine dair bilgiler bulunur.
Möbleli daireler için hazırlanan kira sözleşmesinde, kira bedeline dahil edilen eşyaların detaylı bilgilerinin yer alması kiralayan kişi için önemlidir. Böylelikle kiracı, aleyhine uygulanabilecek işlemlerden kendisini korumuş olur.
MORTGAGE NEDİR?
İngilizce kökenli bir kelime olan Mortgage terimi kelime anlamı olarak ipotek teminatı demektir. Mortgage terimi, konut kredileri kapsamında bir çeşit taşınmaz finansman sistemi olarak da ifade edilmektedir.
Uzun vadeli yatırım araçlarından biri olan Mortgage sisteminde, finans kuruluşları kullanıcılara uzun vadeli krediler de kullandırmaktadır. Bu kredi vadeleri de kişinin ödeme gücüne göre değişiklik gösterebilir ve krediyi kullanacak kişiler seçtikleri vadelere göre aylık ödeme yaparak ev sahibi olabilmektedirler.
Bankalar tarafından kredi teminatı olarak, satın alınan konuta, ödeme vadesi sonuna kadar ipotek şerhi konulur. Mortgage kredisi ödemeleri tamamlandığında da konut üzerindeki ipotek kalkar ve kişi mülkün tek sahibi olur.
MÜCAVİR ALAN NEDİR?
Mücavir alan; bir belediyenin sınırları dışında yer alan ancak şehrin gelişmesi bakımından gerekli görüldüğünde ve imar mevzuatı gereğince belediye sorumluluğunda olan ve belediye sınırlarına komşu olan alanlara verilen isimdir. Bu yüzden komşu alan da denmektedir.
Mücavir alanlarla ilgili denetimlerin amacı, plansız kentleşmenin ve kaçak yapılaşmanın önüne geçmektir. Mücavir alanlarının sınırlarını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı belirlemektedir.
Mücavir alanların verdiği sorumluluklar ile belediyeler, çevrelerinde bulunan ve asıl yetki sahibi oldukları alanların dışında kalan alanlarda da imar denetimi yapabilmektedir. Ayrıca mücavir alanların yetkisi mücavir alan dışında ise valiliklerdir.
MUHAMMEN BEDEL NEDİR?
Muhammen bedel; tahmin edilen veya oranlanan anlamına gelmektedir. Bu terim, ihale yoluyla satışı planlanan bir gayrimenkulün veya taşınır malın, piyasa koşullarına göre bilirkişi tarafından tayin edilen piyasa değerini ifade etmektedir.
Devlet İhale Kanunu’na göre muhammen bedel tespitinden yetkili idareler sorumludur. Muhammen bedeli; belediyeler, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya uzman kişiler tarafından soruşturulabilmektedir.
MUHDESAT NEDİR?
Muhdesat; tapuşu farklı bir kişide olan arsanın üzerinde inşa edilen binalar veya ağaçlara verilen isimdir. Muhdesatın terkini de yapı ya da ağaç sahibi yararına konulan kayıt, hakkın yıkılmak ya da yanmak gibi nedenlerle sona ermesi halinde veya hak sahibinin arazi üzerindeki hakkından vazgeçmesi durumunda yapılmaktadır.
Arsa üzerindeki söz konusu yapı veya ağaçların hakkına sahip olan kişiye muhdesat sahibi denmektedir. Muhdesat, tapu kütüğünün beyanlar kısmında gösterilir. Ayrıca söz konusu arazi üstündeki başkasına ait olan yapı ya da ağaç için ücret ödenmesi gerekmektedir. Mühdesat bedeli ödenmediği takdirde, hak sahiplerinin dava açma hakkı bulunmaktadır.
MUKATA NEDİR?
Mukata; kelime anlamı olarak ayrışma, ayrılma, kesim anlamına gelmektedir. Devlete ait bir arazi ya da gelirin bir bedel karşılığında kiraya verilmesi ya da geçici bir şekilde devredilmesine denmektedir.
Hastane, cami ve medrese gibi topluma hizmet veren kuruluşların masrafları için ayrılan, vakıf arazisi olarak adlandırılan bölgeler bulunur ve bu vakıf arazileri için her yıl ödenen meblağa mukata denir. Mukata günümüzde toprak kirası veya zemin kirası olarak da adlandırılır.
MURİS NEDİR?
Muris; miras bırakan anlamına gelmektedir. Hukuki olarak vefat söz konusunda miras bırakan gerçek kişiye muris denmektedir. Fakat Kanunlar gereğince tüzel kişiler muris olamazlar.
Muris ve mirasçının farkı, gerçek kişilerin yanında tüzel kişiler de mirasçı olabilmektedir.
MÜSTAKİL NEDİR?
Müstakil; anlam olarak bağımsız, başka bir yapı ile bağlantısı bulunmayan anlamına gelmektedir. Emlak sektöründe sıkça rastladığımız müstakil evler, bir apartman dairesi olmayan, üst ve alt katlarında komşu olmayan, mülkiyetinin genellikle bir kişiye ait olduğu ve genellikle arsa üzerine sıfırdan inşa edilen evlerdir.
Müstakil evler çoğunlukla tek veya iki katlıdır. Bazen üç katlı tripleks evlere de rastlanabilmektedir. Bu tip müstakil evlere villa ve villa tipindeki yapılar örnek verilebilmektedir. Ayrıca Plansız Alanlar Tip İmar Yönetmeliği gereğince tüm müstakil konutlarda en az bir oturma odası, bir yatak odası, bir mutfak, bir tuvalet ve bir banyo bulunması gerekmektedir.
MÜŞTEMİLAT NEDİR?
Müştemilat; eklenti anlamına taşımaktadır ve ana binaya yapılan ayrı bir işlevi bulunan bölmelere, yapılara veya eklentilere verilen isimdir. Farklı gereksinimlere göre kullanılabilen müştemilatlar, arazinin farklı bölümünde bağımsız bir şekilde inşa edilebildikleri gibi binaya bitişik şekilde de inşa edilebilmektedirler.
Bina dışında yer alıp binaya bitişik olan müştemilatlar; teras, veranda, balkon, garaj, depo, kiler, kömürlük şeklinde kullanılabilmektedir. Binadan bağımsız müştemilatlar ise; avlu, taraça, ahır, işçi evi şeklinde kullanılabilmektedir.
Konut ve benzeri yapıların kullanış amaçlarından birini tamamlayan yapı olan müştemilatı kullanma hakkının tamamı da mülk sahibine aittir. Bu kanunlar Plansız İmar Yönetmeliği içerisinde yer almaktadır.
MÜŞTEREK MÜLKİYET NEDİR?
Müşterek mülkiyet; birden çok kişinin bir taşınmaz üzerinde hak sahibi olması ve bu taşınmazın fiilen bölüşülememesine verilen isimdir. Müşterek mülkiyet, kanuni işlemler veya hukuki işlemler sonucu doğar ve miras sonrasında ortaya çıkar. Müşterek mülkiyet konusu olan taşınmazların yönetim şeklinde veya gelir giderlerine, pay sahipleri pay oranlarınca katılabilir. Ancak ilgili taşınmazın bölünmesi veya satılması söz konusu olursa müşterek mülkiyet son bulur.
Paydaşların payı sözleşme ile belirlenmediği takdirde payları eşit sayılır. Ayrıca paydaşların her biri, kendi payı üzerinde tasarrufta bulunabilir, payını bağışlayabilir, satabilir, rehin verebilir veya satış vaadinde bulunabilir. Ancak payın üçüncü kişiye satışı durumunda diğer paydaşlar öncelikli alım hakkına sahiptir. Son olarak, müşterek mülkiyetin bulunduğu tapu kütüğünde, her bir paydaşın hissesi, isminin karşısında gösterilir.
MÜŞTEREK TAPU NEDİR?
Müşterek; kellime anlamı olarak, bir araya gelinerek yapılan işler, kolektif demektir. Emlak literatüründe sıklıkla rastladığımız müşterak tapu kavramı, ortak mülkiyet hakkı olan taşınmaz veya taşınır malların tüm hak sahiplerine ortaklaşa verilmesi durumuna verilen isimdir. Kısaca müşterek mülkiyet ile sahip olan hissedarların sahip olduğu tapuya verilen isimdir.
MÜTEAHHİT NEDİR?
Müteahhit; kelime anlamı olarak üstlenici, taahhüt eden anlamına gelir. Ayrıca inşaatın bütün yapım sürecini baştan sonra koordine eden, inşaat sahasını belirleyen, proje için gerekli bütün çalışanların işe alım sürecini yöneten, bütçe oluşturan, denetimlerin zamanında planlanıp yürütülmesini denetleyen, özetle inşa sürecinin tamamını üstlenen kişidir.
MÜTEKABİLEYET NEDİR?
Mütekabiliyet, kelime anlamı olarak karşılıklı olma, karşılıklılık anlamına gelmektedir. Hukukta, uluslararası ilişkilerde maruz kalınan davranışa aynı şekilde karşılık verme durumudur. Emlak sektörünü de ilgilendiren Mütekabiliyet Yasası, yurt dışından gelen kişilerin Türkiye’de mülk edinebilmelerini mümkün kılan veya engelleyen bir yasadır.
Bakanlar Kurulu’nun kararı ile belirlenmiş olan yabancı ülkelerin vatandaşları, Türkiye’de mülk sahibi olmak isterlerse kanuni şartlara ve sınırlara uyulması şartıyla mülk sahibi olabilirler. Ancak yasaya göre tek kişinin sahip olabileceği taşınmazın miktarı 30 hektardan fazla olamaz ve sahip oldukları taşınmazlar ile sınırlı haklarının bütünü, bir ilçe dahilindeki özel mülkiyetin toplam %10’unu geçemeyecek kadar yüz ölçümü olabilir.
MÜTEMMİM CÜZ NEDİR?
Mütemmim cüz; bir bütünün ayrılmaz, vazgeçilmez veya tamamlayıcı, bütünleyici parçası anlamlarına gelmektedir. Hukuki bir terim olan mütemmim cüzdeki bütünleyici parça terimi, Türk Medeni Kanunu’na göre, bir şeye malik olan kimse, o şeyin bütünleyici parçalarına da malik olur, şeklinde açıklanmaktadır. Yani müstakil bir evde evin çatısı, bir otomobilde ise motoru mütemmim cüzdür.
Emlak literatüründe mütemmim cüz: Bir taşınmaza rehin konması durumunda ek bir açıklama gerekmeksizin o taşınmazın mütemmim cüzlerine de rehin konulmuş sayılır. Ayrıca mütemmim cüz, taşınmazların değerlerinin belirlenebilmesi açısından büyük öneme sahiptir. Çatı, yangın merdiveni, kazan dairesi, kolonlar, jeneratör gibi parçalar, bütünleyici parçalardır. Daha da açmak gerekirse aynı arazi üstündeki yapılar, aynı arazi üstündeki bitki ve ağaçlar, aynı arazi üstünde yetişen doğal ürünler de bütünleyici parçalar sayılmaktadır. Yani bütünleyici parça, asıl şeyin temel unsuru ve o şey yok edilmedikçe veya niteliği bozulmadıkça ondan ayrılması mümkün olmayan parçalardır.
MUVAFAKATNAME NEDİR?
Sözlükte muvafakatname herhangi bir konuda izin alınması gereken kişiden izin verilmesine dair üzerinde gereken bilgilerin bulunduğu belge anlamındadır. Geniş anlamda, gerekli durumlarda ilgiler mercilerin vatandaşlardan istediği izin belgesine muvafakatname denmektedir. Bir başka tanımla muvafakatname, bir kişinin sahip olduğu bazı hakları başka kişi veya kurumların kullanmasına izin veren yetki belgesidir. Daha da açacak olursak; muvafakatname, bireyin kendisi dışında başka bir tüzel ya da özel kişiyi, üzerindeki izinler ve haklar kapsamında yetkilendirilmesini sağlayan ve söz konusu kişinin özel bir kabul, izin veya yetki belgesini ifade eder.
Not: Gayrimenkul alanında muvafakatname alınması ev satışı durumunda gereklidir. Örneğin, evi satmak isteyen evli kişiler, eşlerinden muvafakatname alması gerekmektedir.
NİZAM NEDİR?
Nizam kelime anlamı olarak; düzen, tertip ve sıra anlamlarına gelmektedir. Emlak sektörü literatüründe nizam, imar uygulamalarındaki yapılaşma düzenini ifade etmektedir. Emlak sektöründe mimari olarak üç tip nizam türü mevcuttur: Ayrık nizam, bitişik nizam, blok nizam.
Ayrık Nizam: Komşu parselle bitişik yapı olmasına müsaade edilmez.
Bitişik Nizam: Bir ya da birden çok parsel üzerinde bulunan bitişik yapılara verilen isimdir.
Blok Nizam: Bu yapılarda yüksekliği, cephe uzunluğu ve derinliği belirli olan tek yapı, birden fazla parsel ile ayrılır.
ORTAK ALAN NEDİR?
Ortak alan; Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre ana taşınmazın bağımsız bölümleri dışında kalan, korunma ve ortaklaşa kullanılan alanlara verilen isimdir.
Kat mülkiyetine konu olan binaların bağımsız bölümleri ile eklentileri dışında kalan, binaların giriş holleri, hava bacaları, lambalar, saçakları, sahanlıkları, çamaşırhane, mahal ve odaları, tesisat katı, çamaşırhanesi, asansörü, yangın merdiveni, kalorifer dairesi, kapıcı dairesi, yakıt deposu, bodrum, sığınak, otopark, açık ve kapalı merdivenler gibi ortak kullanıma açık alanlardır.
ORTAK YER NEDİR?
Ortak yer, gayrimenkullerin bağımsız bölümleri dışında kalan, kat maliklerinin kullanımına ayrılan alanlara verilen isimdir.
Temeller ve ana duvarlar, taşıyıcı sistemi oluşturan kirişler, kolonlar ve perde duvarlar ile taşıyıcı sitemin diğer elemanları, bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, taban ve tavanlar, avlular, giriş holleri, antreler, koridorlar, asansörler, bodrum, kapıcı dairesi, kalorifer dairesi, kömürlük, ortak garajlar, elektrik, su ve gaz saatlerinin bulunduğu yuvalar, su depoları ve sığınaklar örnek verilebilir.
OTURMA HAKKI NEDİR?
Oturma hakkı; Medeni Kanunu’na göre, bin binanın tamamından veya bir bölümünden mesken olarak yararlanma, oturma yetkisi kazanma hakkına verilen isimdir. Sükna hakkı olarak da adlandırılan oturma hakkının en önemli kuralı, bir kişiye bağlı bir hak olup başka birine devredilememesi ve miras bırakılamamasıdır. Ayrıca söz konusu konut, hak sahibinin rızası olmadıkça kiraya da verilemez.
Otuma hakkına sahip olan kişi veya kişiler, bir taşınmazın sahibi olmamalarına rağmen taşınmazdan yararlanma hakkına sahiptirler. Ancak oturma hakkı, sadece taşınmazdan yararlanma imkanı ile sınırlıdır. Bu nedenle oturma hakkı, taşınmaz üzerinde tasarruf yapma hakkı yoktur. Oturma hakkı sahibinin veya sahiplerinin taşınmazı satma ya da kiralama gibi işlem yapma yetkileri yoktur.
Oturma hakkı, süresinin dolması ya da hak sahibinin vefatı ile sona erer. Oturma hakkı resmi senetle oluşturulur ve Tapu Sicil Müdürlüğü’nde oluşturulur.
OTURMA RUHSATI NEDİR?
Oturma ruhsatı; inşaat çalışmaları tamamlanmış ruhsatlı projeler için alınan oturma iznine ve belgesine verilen isimdir. Oturma izni anlamı taşıyan bu belge ile ilgili yapıda oturmaya başlanabilir. Yapı kullanma belgesi ve iskan izni olarak da adlandırılan oturma ruhsatı, bağlı olduğu ilgili belediyen alınabilmektedir.
Belediyelerde yer alan İmar Müdürlüğü Yapı Kullanım İzni birimlerinin gerçekleştirdiği incelemeler sonrasında ilgili yapı için bu belge alınabilir. Yapının zamanında inşa edilmediği veya yapıda aksaklık ve eksiklik bulunduğu takdirde oturma ruhsatı alınamamaktadır.
PAFTA NEDİR?
Büyük ölçekli haritalarda veya planlarda tüm yeryüzü şekilleri ve arsaların tek parça halinde gösterilmesi pek mümkün değildir. Bu nedenle harita veya planlar, parçalara bölünerek oluşturulur. Harita veya planları meydana getiren bu parçalara da pafta adı verilir.
Bir başka tanımla arazilerin teknik kurallarla ölçülmesi ve daha sonra belirli oranlarda küçültülmesi sonucunda oluşur. Pafta, bir bölgeyi veya konumu daha kolay tespit etmeye yarar. Enlem ve boylam farkları dikkate alınarak toprak parçasının paftalara ayrılması, bu toprakların kime ait olduğunun daha basit bir biçimde tespit edilmesini sağlar.
Paftanın Sağladığı Bilgiler Neler?
Paftada; pafta parsel ve ada numaraları, arsanın yeri, tapu kaydı, arsanın alanı, kat adedi, mevcut yapılar, yapının niteliği, emsal hesabına konu alanı, toplam yapı inşaat alanı, yapı sahibi, kullanım amacı, yapı müteahhidi, proje denetimini yapan mühendis ve mimarlar, proje müellifleri ile bunlara ilişkin kuruluşlar hakkında bilgi sağlayan tablo bulunur.
Pafta Sorgulama Nasıl Yapılır?
https://parselsorgu.tkgm.gov.tr/ sitesi üzerinden karşınıza çıkacak olan ekranda istenilen bilgileri (il, ilçe, mahalle, ada, parsel) girdikten sonra parsel ve pafta sorgulamasını yapabilmektesiniz. Ayrıca bu işlemden sonra ekranda bulunan harita üzerinde parsel paftanın yeri işaretlenmekte ve bu işaretlenmeden sonra arsa ve arazi hakkında tüm bilgilere ulaşabilmektesiniz. Son olarak eğer baktığınız yeri gidip görmek isterseniz pafta sorgulama işlemi yaptığınız ekrandan yol tarifi alabilmektesiniz.
PARSEL NEDİR?
ne (TKGM) ait olan Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS) kısmından internet üzerinden kolayca tapu-parsel sorgulama işlemi yapılabilmektedir.
Parsel Çeşitleri Nelerdir?
Kadastro Parseli: Kadastro, belli bir yerdeki arazi/arsaların sistematik bir şekilde kayıta geçirilmesidir. Kadastro parseli ise, devletin mülkiyet hakkı tanıması için yaptığı, Kadastro Kanunu gereğince kadastro adaları içerisinde bulunan mülkiyeti tescillenmiş parsellere denir. Sahipleri ve sınırları belirli olan alanlardır.
İmar Parseli: İmar, sınırları belirlenmiş toprak parçalarının belediyelerin verdiği izinle beraber arazi konumundan arsa konumuna geçmesidir. Buna bağlı olarak imar yapılabilecek parsellere imar parseli denilir. İmar kanunları gereğince kadastro parselleri gerekli incelemeler ve düzenlemeler yapıldıktan sonra imara açılabilir.
PARSELASYON NEDİR?
Parselasyon; henüz düzenlenmemiş olan arazilerin imar parseline dönüştürülme işlemine verilen isimdir. Şehirleşmenin sağlıklı bir şekilde ilerlemesine yardımcı olan parselasyon planları sayesinde plansızlık sebebiyle imara açılmayan alanlar da kullanıma kazandırılıyor. Bu işlem ile planlama alanında kalan arazi, imar planı hükümlerine uygun olacak hale getirilir. Ayrıca yapı ruhsatı alabilmek için parselasyon planı olması gerekir.
PAYLAŞIMLI OFİS NEDİR?
Paylaşımlı ofis; daha verimli ve ekonomik bir çalışma ortamı için bütün altyapı ve servis hizmetlerini içeren ofislere verilen isimdir. Paylaşımlı ofisler farklı iş alanlarında ve farklı şirketlerde çalışan kişilerin bir ofisi veya çalışma ortamını ortak biçimde kullanmasını ifade eder.
Paylaşımlı ofis türü özellikle freelancer olarak çalışanların ve bir şirkete bağlı olmadan bağımsız çalışanların tercih ettiği bir ofis türüdür. İş dünyasına yenilikçi bir çözüm sunan paylaşımlı ofisler bir kişi masa veya bir ekip için masa kiralama olanakları sunuyor.
PAYLI MÜLKİYET NEDİR?
Paylı mülkiyet; birden çok kişinin bir taşınmaz üzerinde hak sahibi olması ve bu taşınmazın fiilen bölüşülememesine verilen isimdir. Paylı mülkiyet, kanuni işlemler veya hukuki işlemler sonucu doğar ve miras sonrasında ortaya çıkar. Paylı mülkiyet konusu olan taşınmazların yönetim şeklinde veya gelir giderlerine, pay sahipleri pay oranlarınca katılabilir. Ancak ilgili taşınmazın bölünmesi veya satılması söz konusu olursa Paylı mülkiyet son bulur.
Paydaşların payı sözleşme ile belirlenmediği takdirde payları eşit sayılır. Ayrıca paydaşların her biri, kendi payı üzerinde tasarrufta bulunabilir, payını bağışlayabilir, satabilir, rehin verebilir veya satış vaadinde bulunabilir. Ancak payın üçüncü kişiye satışı durumunda diğer paydaşlar öncelikli alım hakkına sahiptir. Son olarak, paylı mülkiyetin bulunduğu tapu kütüğünde, her bir paydaşın hissesi, isminin karşısında gösterilir.
PENTHOUSE NEDİR?
Penthouse; Türkçe karşılığı çatı katı veya teras katı olan ve genellikle lüks apartmanlar ve rezidanslarda tercih edilen bir daire tipidir.
Genellikle yapıların üst katında bulunan penthouse dairelerin en belirgin özelliği lüks olmalarıdır. Bunun haricinde penthouse daireler yüksek tavanları, parmak okumalı veya kartlı giriş sistemleri, zeminden veya otoparktan dairenin bulunduğu kata çıkan asansörü, geniş teras ve panaromik manzarası gibi özelliklerle de dikkat çeker.
PLAN NEDİR?
Plan, bir yerin kuşbaşı görünümünün belirli oranda küçültülerek düzleme aktarılmasıdır. Emlak sektörü literatürü içerisinde plan, bir yapının veya arsanın farklı bölümlerini gösteren ve belirli bir ölçek dahilinde hazırlanan çizimlerdir. Birçok çeşidi bulanan planın en çok karşılaşılanları imar planı, ıslah planı ile çevre düzeni ve koruma amaçlı planlardır.
PLANKOTE NEDİR?
Plankote; genelde harita mühendisleri tarafından hazırlanan, farklı ölçme yöntemleri kullanılan ve yapıların inşa edileceği arazinin topoğrafik durumuyla beraber bütün detayları kapsayan haritalara verilen isimdir. Plankote bir mimari projenin yapımı öncesinde teslim edilmesi gereken belgelerden biridir.
Arazi üzerindeki yapılaşmanın bu haritalara göre yapılmasından dolayı plankote ölçümleri yapılırken oldukça özenli olunması gerekir. Bu yüzden plankote işlemi, harita çizimi ve yapımı açısından son derece önemlidir.
Plankote kapsamı, yapılış amaçlarına göre çeşitlilik göstermektedir. Ancak genellikle yollar, binalar, alt ve üst yapılar (su, doğalgaz, rögar kapakları, aydınlatma direkleri gibi), şevler ve tüm arazi yapısı ile ölçümü yapılır.
PORTİK NEDİR?
Portik kelime anlamı olarak üstü örtülü ve önü sütunlu galeri anlamına gelmektedir. Öndeki sütunlara oturup, üstü kapalı olan ve arka tarafta bir binaya açılan giriş kapısına da denmektedir. Eski Yunan geleneğinde stoa da denilen ve genellikle eski mimari yerler ile alışveriş merkezlerinin giriş bölümünde karşımıza çıkan portikler, günümüzde kemeraltı olarak da bilinir.
Portiklerde revakların ön yüzü genellikle açık ve kemerli, arkası duvarlı, üst tarafı ise tınız, kubbe veya düz tavanla örtülüdür. Günümüzde portiklerin sahip olması gereken ölçülerle ilgili hususlar Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği tarafından belirlenir.
PREFABRİK EV NEDİR?
Prefabrik ev, parçaları fabrikada hazırlanan ve montaj edileceği yere bu parçaların nakledilmesi ile orada parçaların bir araya getirilip monte edilmesiyle inşa edilen yapılara verilen isimdir. Prefabrik evlerde duvar, pencere, kapı ve diğer elemanlar fabrikasyon olarak üretilir ve bu parçalar, evin yapılacağı yerdeki beton zemin üzerinde bir araya getirilir.
Çok daha hızlı ve düşük maliyetli olan prefabrik evler genellikle tek veya iki katlı olarak inşa edilir. İstenilen her türlü yerleşim yerine uygulanabilecek şekilde imar edilebilen ve isteğe göre farklı malzemelerden kısa sürede oluşturulabilen prefabrik evler bir başka değişle de hazır yapılardır.
RAYİÇ BEDEL NEDİR?
Rayiç bedel, Pazar değeri anlamını taşımaktadır. Bir taşınmazın/gayrimenkulün güncel pazar koşullarında belirlenen en düşük alım-satım bedeline denir. Rayiç bedel belediyeler tarafından atanan kişilerce hesaplanır.
Rayiç Bedelinin Hesaplanması
Gayrimenkulün yer aldığı şehir ve mahalle, ulaşım noktalarına yakınlığı, sosyal imkânlar, bulunduğu yerin sosyo-ekonomik yapısı gibi faktörler rayiç bedeli tespit ederken etkili olmaktadır.
Ayrıca söz konusu bölgede şehirleşmenin yüksek seviyede olması, yapılaşmanın artması ve daha geniş yelpazede ise ülke ekonomisi ve genel piyasadaki canlılık da rayiç bedelini etkilemektedir.
Not: Rayiç bedelini öğrenmek için, ilgili taşınmazın sınırları içinde bulunan belediyeye başvurmak gerekmektedir. İlçe belediyelerinin internet sitesinden de bulunduğu sokaklara göre rayiç bedellerine ulaşılabilmektedir.
REKREASYON NEDİR?
Rekreasyon, emlak sektörü literatüründe yapı izni olmayan alanların ifadesinde kullanılır. Rekreasyon alanı olarak geçen yerler, piknik ve eğlence alanları, dinlenme alanları, çocuk bahçeleri, gezinti yerleri ve yeşil alanlar gibi yerler olarak sıralanabilir.
Bu alanları, toplumdan herkese hitap eden ve herkesin kullanabilmesi için ayrılan alanlar olarak görebiliriz. Kent içinde ve çevresinde günübirlik kullanıma yönelik ve imar planlarına göre belirlenen bu alanlar lokanta, çay bahçesi ve tenis, yüzme gibi sportif faaliyetlerin yapılabileceği alanları da kapsayabilir.
RESMİ SENET NEDİR?
Resmi senet; resmi memurlar tarafından hazırlanan, taraflar huzurunda imzalanan ve resmi memurlarca mühürlenip imzalanarak onaylanan bir sözleşmedir. Bu senetlerin resmiyet kazanması için Tapu Sicil Müdürlüğü memuru tarafından düzenlenmesi, tarafların imzalaması ve Tapu Sicil Müdürünün de evrakı imzalayıp mühürleyerek tasdiklemesi mecburidir.
Gayrimenkul sektöründe; satış, miras bırakma, kat mülkiyeti, kat irtifakı, devre mülk hakkı, kat karşılığı temlik, ipotek, irtifak hakları kurulması, oturma hakkı, intifa hakkı, kaynak hakkı, geçit hakkı, gayrimenkul mükellefiyeti ve diğer irtifaklar gibi işlemlerde resmi senet gerekmektedir.
RESTORASYON NEDİR?
Restorasyon; tarihi yapıların onarılması veya yenilenmesi anlamına gelmektedir. Onarılma ve yenilenme işlemleri, aslını bozmayacak şekilde, yapının dönemine uygun ve orijinal haline en yakın şekilde yapılmaktadır. Restorasyonda önemli olan eski yapıların formunun bozulmamasıdır.
Eserlerin mevcut durumuna göre restorasyon projeleri hazırlanmakta ve bu projeler hazırlanırken orijinaline uygun, geri dönüşümlü malzemeler ve yöntemler seçilmelidir. Ayrıca eserin dokümantasyon çalışmaları yapılmalıdır. Hangi döneme ait olduğu, kaçıncı derece tarihi eser olduğu, ne amaçla yapıldığı, mevcut durumu gibi bilgileri belgelemek ve üstünde detaylı bir çalışma yapmak önemlidir.
REZİDANS NEDİR?
Rezidans; teknolojik detaylar ile donatılmış, konfor ve sosyal donatılarla da güvenli bir yaşam alanı sunan, danışma hizmeti sunan ve özetle imkanlar bakımından zengin olan yaşam alanlarını ifade eder.
Son yıllarda kullanılması yaygınlaşan rezidanslar, özellikle büyük şehirlerde yaygın kullanılmaktadır. Otel konforunda çalışan ve hizmet veren rezidanslarda resepsiyon, temizlik, çamaşır yıkama gibi birçok farklı özellik bulunur.
RIZAİ TAKSİM NEDİR?
Rızai taksim; bir taşınmaza sahip olan birden fazla hissedarın kendi aralarında anlaşma yaptıkları ve hangi hissedarın hangi bölgeyi kullanacağını beyan ettikleri resmi işleme verilen isimdir. Rızai taksim anlaşmalarının yapılabilmesi için, tapu siciline kayıtlı bir taşınmazın var olması, tüm pay sahiplerinin katılması ve yapılan taksim neticesinde her hissedara taşınmazın bir bölümünün verilmesi gerekmektedir.
Tapu sahiplerinin kendi aralarında hazırladıkları rızai taksim sözleşmesinin maddeleri üzerinde anlaşıldıktan sonra Tapu Sicil Müdürlüğü’nde ayrıca bir senet düzenlemek gerekmemektedir. Ayrıca paylı mülkiyete ait durumlarda rızai taksim yapılırsa tapu harcı ödenmesi gerekmektedir.
RÖPERLİ KROKİ NEDİR?
Röperli kroki; ada veya parsellerin yeri değişmeden sabit şekilde ölçülerinin yazıldığı kroki tipine verilen isimdir. Tapu Kadastro Müdürlüğü’nden alınan röperli krokide, ölçümlerin doğru alınması ve kroki üstünde doğru bir şekilde işaretlenmesi gerekmektedir.
Röperli kroki, inşa edilecek olan yapının koordinatlarını ve kesin sınırlarını belirtir. Ayrıca bu krokide yapının oturum alanı ve çekme mesafeleri de görünür.
Röperli kroki, inşaatlarının subasman kısmından sonra ilgili belediyeye temel üstü vizesi için başvururken gerekmektedir. Ayrıca bu belge ile beraber Tapu ve Kadastro Müdürlüğü’nden arsa yapısının tüm sınırlarını ölçeksiz olarak gösteren imar çapı adlı belgeyi de almak gerekmektedir.
RUSTİK DEKORASYON NEDİR?
Rustik dekorasyon; doğada bulunan malzemelerin kullanıldığı ve doğadan ilham alınan, doğallıktan gelen yaşam tarzını ev dekorasyonuna yansıtıldığı bir dekorasyon şeklidir. Son zamanlarda popüler olan bu stilde hedef, doğayla bütünleşmek ve huzur verecek bir yaşam alanı oluşturmaktır.
Ahşap kullanımının öne çıktığı rüstik tarzında, toprak tonları, doğal objeler, seramik, mermer, doğal taşlar ve ham maddeler yaygın şekilde kullanılmaktadır. Ayrıca hasırdan yapılmış eşyalar ve şömineler de rastlanan unsurlardır. Özetle yapay duran eşyalardan uzak duran, doğal ve işlenmemiş malzemelerden üretilmiş eşyalar sıklıkla tercih edilir.
SAÇAK SEVİYESİ NEDİR?
Saçak kelime anlamı olarak bir yapının herhangi bölümünü yağmurdan ve güneşten koruması için, yapıdan dışa taşkın ve altı boş olarak yapılan örtüdür. Yağmur sularının binaların duvarlarında akıntı oluşturmasını engelleyip binayı rutubetten koruyan, kışın karın ve yazın da güneşin etkilerinden koruyan saçakların 3030 Sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği’ne göre belirli bir seviyede olası gerekmektedir. Saçak seviyesi, binaların son kat tavan döşemesi üst kotudur.
SAKİN ŞEHİR NEDİR?
Sakin şehir; uluslararası etkinliğe sahip kasaba veya şehirlerin katıldığı bir kentler birliğidir. Orijinal adı Cittaslow olan sakin şehirlerin 30 ülkede yaklaşık 210 üyesi bulunmaktadır. Türkiye’den de 11 şehir/ilçe/kasaba sakin şehirler arasındadır.
Söz konusu sakin şehirlerin ortak özellikleri arasında; 50 binden az nüfuslu olmaları, geleneksel mimariyi ve şehir dokusunu korumaları, gürültü ve hava kirliliğinin önlenmesi, hava kalitesinin yüksek olması, trafiğinin az olması ve organik tarımı desteklemeleri gibi özellikler bulunmaktadır.
Türkiye’deki Sakin Şehirler
İzmir – Seferihisar, Çanakkale – Gökçeada, Muğla – Akyaka, Sakarya – Taraklı, Aydın – Yenipazar, Isparta – Yalvaç, Kırklareli – Vize, Ordu – Perşembe, Şanlıurfa – Halfeti, Artvin – Şavşat, Erzurum - Uzundere
ŞALE NEDİR?
Şale, Fransızca kökenli bir kelime olup kütükten yapılmış dağ evlerine verilen isimdir. Orman içerisinde bulunan, geniş saçaklı, alçak çatılı, ahşap dağ evleridir. Dünyanın her yerinde rastlanabilen Şaleler daha çok; Almanya Alpleri, Fransa Alpleri ve İsviçre gibi ülkelerde bulunmaktadır. İsviçre Dağ Evi olarak da adlandırılmaktadır. Türkiye’de ise en güzel örneklerine Bolu’nun Abant bölgesinde, göl etrafında rastlayabiliriz.
Şaleler genellikle, kare veya dikdörtgen şeklinde bir yapıya sahip ve 7 ila 15 cm kalınlığında kütüklerden inşa edilir. Ayrıca 2 veya 3 katlı olarak tasarlanır. Bu yapıların pencereleri ise çift kanatlı ve küçük biçimde yapılır. Her mevsime uyum sağlayabilen şale tarzı evler görsel açıdan şık ve sıcak bir izlenim vermektedir.
SALON NEDİR?
Salon; kelime anlamı olarak misafir ağırlanan bölüm ve büyük oda anlamlarına gelmektedir. Evin en geniş odası olan salonlar, dinlenme alanı, oturma odası, televizyon izlendiği evin en önemli yaşam alanıdır.
Salonlar genellikle koltuk, oturma grubu, halı, orta sehpa ve salonun boyutuna göre yemek masasından oluşmaktadır.
SALON SALOMANJE NEDİR?
Salon salomanje, dilimize Fransızcadan geçen ve yemek yenilen salon anlamına gelen bir terimdir. Bu tarzdaki odalarda yemek odası ve salon genellikle birleşik halde bulunur.
Salon salomanje tipindeki tasarımlarda evin yemek alanını ve salonunu ayıran bir duvar veya bölme yoktur. Bu tarz salonlar genellikle büyük ve geniş evlerde rastlanır.
SANDIK ODASI NEDİR?
Sandık odası; evdeki fazla eşyaların konulduğu ve genellikle penceresi olmayan küçük odalara verilen isimdir. Kiler veya ardiye de denilmektedir.
Sandık odası evin en küçük odası olduğundan dolayı camı veya balkonu bulunmaz ve kullanılmayan eşyalar ile bozulmayacak yemeklerin depolanması için kullanışlı bir odadır. Ayrıca apartman dairesi veya müstakil ev fark etmeksizin birçok evde sandık odası bulunmaktadır.
SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİ NEDİR?
Satış vaadi sözleşmesi; bir gayrimenkulün satışı için alıcı ile satıcı arasında yapılan resmi sözleşmeye verilen isimdir. Daha geniş tabiriyle bir gayrimenkul ile ilgili anlaşılan satış bedeline göre satıcının gayrimenkulün satışını gerçekleştireceğinin, alıcının ise bedelini ödeyerek gayrimenkulün alımını gerçekleştireceğinin taahhüt edildiği sözleşmedir. Bu sözleşme sonucunda satıcı gayrimenkulünü satmayı, alıcı da ilgili gayrimenkulü alacağını kabul etmiş olur ve satış işlemleri gerçekleşir.
Ayrıca bu sözleşmenin geçerlilik kazanabilmesi için noter huzurunda yapılması gerekmektedir. Sözleşmede iki tarafın da mağdur olmaması için tüm maddeler açık ve net şekilde yazılmalıdır. Ayrıca bu sözleşmenin tapuya şerh edilmesi mecburidir. Sözleşme, tüm satış işlemleri gerçekleştikten sonra sona erer. Ancak tarafların sözleşmenin feshini istediği durumlarda, sözleşmenin sona ermesi için yine notere başvurmaları ve noter huzurunda beyan etmeleri gerekmektedir.
ŞERH NEDİR?
Şerh; kelime anlamı olarak açma, ayırma demektir. Bir şeye şerh koymak ifadesi ise ilgili şey hakkında bir açıklamada bulunmak anlamına gelmektedir. Bu ifade emlak literatüründe tapuya şerh koymak şeklinde sıkça rastlanır.
Tapuya şerh koymak veya tapu şerhi, taşınmaz bir malın sahibinin, malını hak sahiplerinden korumak amacıyla kendi hakları doğrultusunda getirdiği bazı kısıtlamalar şeklinde ifade edilebilir. Yani taşınmaz malikinin, hak sahipliğini kısıtlamak için konulan ve uyarı niteliği taşıyan bir uygulama da diyebiliriz.
Tapuya şerh koymak, tapu kütüğünün şerhler bölümüne işlenir ve bu uygulama, taşınmazı satın almak isteyenlere sınırlı kullanım hakkının olduğunu gösterir. Örneğin bir gayrimenkule sahipsiniz fakat gayrimenkulü satın aldığınız kişiye borcunuz bulunmakta. Bu durumda gayrimenkulü satan kişi tapuya şerh koyabilir, borcunuzu ödemeniz için yaptırım uygulatabilir ve bunun sonucunda kullanım hakkınızı sınırlayabilir.
SHİNGLE NEDİR?
Shingle; çatı kaplama amacıyla kullanılan ve genellikle eğimli çatıların kaplanmasında kullanılan bir malzemedir. Su izolasyonu için kullanılan ürünlerin başında gelen shinglenin esnek bir yapıya sahip olması, geleneksel olarak kullanılan kırılgan veya sert kaplama maddelerinden farklılık gösteren özelliğidir.
Güçlü fibrocam taşıyıcı ve dayanıklı okside bitüm ile yapılan shingleler, rüzgara ve kötü hava koşullarına karşı dayanıklıdır ve kalka veya uçma gibi olumsuzlukların yaşanmasına engel olmaktadır. Ayrıca kiremit veya benzer çaatılara göre hafif oluşuyla da iskelet maliyetini düşürmektedir. Tüm bu nedenlerden dolayı uzun ömürlü ve ekonomik olan shingleler, sunduğu farklı renk seçenekleriyle de dekoratif görünüm sunmaktadır.
SIĞINAK NEDİR?
Sığınak; genel olarak canlı veya cansız varlıkları, doğal afetlerin, nükleer ve konvansiyonel silahların, biyolojik ve kimyasal savaş maddelerinin etkilerine maruz kalmamak için inşa edilen koruma yerlerine verilen isimdir. Sığınaklar çeşitlerine göre 2’ye, kullanım amaçlarına göre 3’e ayrılır.
Çeşitlerine Göre Sığınaklar
Özel Sığınaklar: Evlerde, resmi ve özel idarelerde, fabrika ve müesseselerin bodrumlarında veya bahçelerinde yapılan sığınak çeşididir. Burada ailelerin, memurların ve işçilerin korunması amaçlanır.
Genel Sığınaklar: Nüfusun ve trafiğin yoğun olduğu yerlerde, dışarıda bulunan halkın korunmasını amaçlayan sığınaklardır.
Kullanım Amacına Göre Sığınaklar
Basınç Sığınakları: Nükleer silahların etkileri ile konvansiyonel silahların etkilerine karşı korunmayı amaçlayan ve devlet tarafından yaptırılan sığınaklardır.
Serpinti Sığınakları: Nükleer silahların radyoaktif serpinti etkilerine ve kalıntı tesirlerine karşı korunmak amacıyla bina ve tesislerin bodrum katlarına yaptırılan sığınaklardır.
ŞİRVAN NEDİR?
Şirvan; gayrimenkul sektöründe ve emlak literatüründe çatı arasında veya dükkanların üstünde bulunan basık tavanlı odalara verilen isimdir. Şirvanların genellikle yan alçak tavanlı ve basık olmasının sebebiyle yaşam alanı olarak kullanılması nadirdir. Ayrıca ısı yalıtımı yapılmadığında ısınma problemleri görülür. Çatı düzenlemeleri iyi yapılan yapılarda ise kullanıma da açık olur. Yaşam alanı olarak kullanılmayan şirvanlar genellikle depolama alanı veya kazan dairesi şeklinde kullanılmaktadır.
SİT ALANI NEDİR?
Sit alanı; tarih öncesinden günümüze kadar gelen pek çok medeniyetin var olduğu devirlerin, sosyal, mimari, ekonomik ve benzeri özelliklerini barındıran kentlerin veya kent kalıntılarının, önemli tarihi olayların yaşandığının tespit edildiği yerlerin, devlet tarafından kamu yararı gözetilerek koruma altına alınan, bu alanlarda yapılaşmaya ve değişime izin verilmeyen, özellikleri korunması gereken alanlara denir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı olan sit alanlarında tarihin, kültür varlıklarının ve doğanın korunmasının önemi çok büyüktür. Niteliğine ve amacına göre sınıflandırılan sit alanları kendi içerisinde de derecelendirilmektedir.
Sit Alanı Çeşitleri
Arkeolojik Sit Alanı: Geçmişte yaşayan insanlar hakkında yaşayış tarzları gibi bilgilere ve mimari yapılar hakkında bilgilere ulaşılabilecek alanlardır. Yapılaşma izinlerine göre 3 derece arkeolojik sit alanı mevcuttur.
Doğal Sit Alanı: Yer altında, yer üstünde veya su altında yer alan, korunması gereken ve kendiliğinden oluşan sit alanlarıdır. 3 derece doğal sit alanı mevcuttur.
Tarihi Sit Alanı: Milli ve askeri tarih açısından önemli olan ve korunması gereken dokular barındıran sit alanlarıdır.
Kentsel Sit Alanı: Bulunduğu civara ait mimari ve sanat tarihi hakkında bilgi veren sit alanlarıdır.
ŞÖMİNE NEDİR?
Şömine; mekanları ısıtmak için kullanılan ve içinde ateş yakılan bir bölmesi bulunan mimari bir yapıdır. Bazen yemek pişirmek gibi amaçlarla da kullanılabilmektedir. Modern yapılarda evlerin içerisinde yer alan şömineler, bazı yapılarda ev dışında, balkon ve avlularda da görülebilir ve dekoratif amaçlarla kullanılabilir.
Şöminelerde yakılan ateşten çıkan duman, kurulan baca sistemi ile doğrudan dışarı atılır. Ayrıca şömineler modellerine göre de farklılık gösterir. Odunlu şöminelerin olduğu gibi doğalgazlı, elektrikli ve etanöllü şömine modelleri de mevcuttur.
SOSYAL ALTYAPI NEDİR?
Sosyal altyapı; kültürel olarak sağlıklı bir çevre oluşturmak amacıyla yapılması gereken sağlık, eğitim, kültürel ve sanatsal yapılar, çocuk bahçeleri, parklar gibi yeşil alanların oluşturulması ile meydana gelen bir altyapı türüdür.
Şehir ya da kırsal her tür yerleşim yerinde yaşayan nüfusun sosyal ihtiyaçlarını karşılayan kamu kuruluşları ve alanları da sosyal altyapı başlığı altındadır. Bu sosyal altyapılar arasında okullar, hastaneler, üniversiteler, toplu konutlar, hapishaneler, parklar, açık ve yeşil alanlar vardır.
Şehirlerin gelişmişlik seviyeleri ile insanların yaşam standartları, sosyal altyapı olanakları ile doğru orantılıdır.
STOPAJ NEDİR?
Stopaj, ön kesinti anlamına gelmektedir. Ticari gayrimenkullerde kiralanan taşınmazlar için ödenen bir vergidir. Kira stopajı vergisi, işyeri olarak kiraya verilen gayrimenkuller için kiracı tarafından ödenen vergidir. İş yeri kiralayan tüm kiracılar, kira stopajı vergisi ödemek zorundadır.
Stopaj vergisinin amacı; vergilerin tahsilinin daha kolay ve garanti bir biçimde yapılmasını sağlamaktır. Ayrıca stopaj vergisi ile daha az matrahların vergiden kaçırılmasının önüne geçilir ve vergi mükellefi ile maliye idaresinin de iş yükünü azaltır.
Kira stopajı vergisinde mülk sahibinin hiçbir sorumluluğu yoktur. Kira stopajı, kira bedeli üzerinden belirlendiğinden dolayı her ay düzenli olarak ödenmesi gerekir. Kira stopajı vergisi, brüt kira bedelinin %20’sidir.
STÜDYO DAİRE NEDİR?
Stüdyo daireler; 1+0 veya 1+1 olarak tasarlanan, dinlenme, uyuma, yemek yeme ve çalışma ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde yeterli alanlar içeren konut tipleri olarak ifade edilmektedir.
Büyükşehirlerdeki nüfus artışından dolayı genellikle büyükşehirlerde bulunan ve yer sorunlarının bir sonucu olarak ortaya çıkan stüdyo daireler, rezidanslarda, apartman dairelerinde veya site içerisinde inşa edilebilmektedirler.
Ayrıca stüdyo daireler; hızlı ısınma ve soğuma, kolay temizlenebilme, rahat alan kullanımı gibi özelliklere sahiptir.
SUBASMAN NEDİR?
Subasman; dilimize Fransızca’dan geçmiştir ve yapılarda zemin kotunun veya giriş kotunun altında bulunan ancak toprağa gömülü olmayan bölümü ifade eder. Yani doğal zemin ile binanın zemin kotunu ayıran bölüme subasman denilmektedir.
Bir yapımın subasman kotunun nasıl yapılacağı imar yönetmeliklerinde bulunur. Her yapıda bulunması gerekmeyen subasmanlar daha çok arazi koşullarına göre yapılır. Yapılmasındaki amaç, yapıyı su ve nem gibi doğal etkilerden korumaktır.
Bir binanın subasman seviyesi genellikle yanından geçen yolun kaldırım seviyesine eşittir ve subasman seviyesi bir yapının sıfır kotunun bulunduğu kısımdır. Subasman seviyesi de yapının zemin katının taban seviyesidir.
ŞUFA HAKKI NEDİR?
Şufa hakkı, önalım hakkı anlamına gelen ve tapu sicil kaydı işlemlerinde kullanılan bir terimdir. Hisseli/paylı mülkiyetin konusu olan taşınmazlarla ilgili bir hak olan şufa hakkı; bir hissedarın, hissedar olmayan kişilere karşı, öncelikli satın alma yani önalım hakkını belirtir. Ayrıca bu hak, dava veya sözleşme ile doğar.
SÜKNA HAKKI NEDİR?
Oturma hakkı olarak da bilinen sükna hakkı; Türk Medeni Kanunu’nun 823. Maddesine göre bir gayrimenkulün belirli bir bölümünde veya tamamında ikamet etme hakkıdır. Bir binanın belirli bir bölümü için sükna hakkı bulunan kişiler ortak alanlardan faydalanabilir ve aynı zamanda binanın bakım-onarım giderlerine de dahil olmaları gerekir. Ayrıca sükna hakkı başkasına devredilemez, miras bırakılamaz ve sükna hakkına sahip kişinin rızası olmadığı sürece bu hakkını kira ile devredemez.
Sükna hakkı ve kira teoride benzese de uygulama bakımından farklılıklar içerir. Oturma hakkı, ayni haklardan biridir ve tapuda irtifak hakları sütununa tescili yapılır. Kira ise tapu kütüğü şerhler sütununa eklenir ve şahsi bir haktır.
ŞUYULANDIRMA NEDİR?
Şuyulandırma, kelime anlamı olarak sahiplendirme demektir. Ancak gayrimenkul literatüründe şuyulandırma, bir arsanın belediye tarafından kullanım hakkına bağlı olarak ele alınması ve farklı parsellerle birleştirilerek hisseli olacak şekilde mal sahibine veya başka birine kat mülkiyeti olarak verilebilmesi durumunu ifade etmektedir.
İmar Kanunu’nun 18. Maddesine göre şuyulandırma; belediyelerin imar hududu içinde yer alan binalı ya da binasız arsa veya arazileri birbirleri ile ve kamu kurumlarına ya da belediyelere ait olan yerlere birleştirmeye yetkili olmasıdır.
Ayrıca ilgili belediyeler bunları tekrar imar planına uygun ada ya da parsellere bölebilir; hisseli, müstakil ya da kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtımını yapabilir. İlgili yerler, mücavir alan ve de belediye dışında ise bu belirtilen yetkiler valilik tarafından yapılır.
TADİLAT PROJESİ NEDİR?
Tadilat projesi; imar mevzuatının gerektirdiği durumlarda, yapılarda değişiklik yapabilmek için gereken ek projeyi ifade eder. Binada veya bağımsız bölümlerde yapılacak değişiklikler, yani dışardan görünen, binanın taşıyıcı unsurlarını etkileyen veya bir dairenin metrekaresini değiştiren tadilatlar için tadilat ruhsatı alınması gerekmektedir. Kısaca, değişiklik yapılacak alanlar belirlenir, yapının asıl projesine dokunulmadan sadece bu yapılacak değişiklerle sınırla kalmak üzere yeni bir proje çizilir ve hemen bu proje ile birlikte belediyeden tadilat ruhsatı alınır.
Tadilat ruhsatı almak için gerekli belgeler ve tadilat ruhsatı dilekçesi ile ilgili belediyeye müracaat etmek gerekir. Bunun akabinde belediyeden tadilat ruhsatı alınır ve tadilat işlemleri yasal bir zeminde yapılmış olur.
TAHSİS NEDİR?
Tahsis, kelime anlamı olarak, bir şeyi bir kimseye veya bir yere ayırma şeklinde ifade ediliyor. Gayrimenkul literatüründe de sıkça kullanılan tahsis, kişilere mülkiyet hakkı sağlayabiliyor. İmar ve gecekondu yönetmeliklerince belirlenen kurallara göre; hazine, belediye, il özel idaresi, vakıflar ile diğer kamu kurumlarının sahip olduğu gayrimenkullerin ilgili şahıslara verilmesine veya ayrılmasına tapu tahsisi denir.
Tapu tahsisinin öne çıkan özelliği olan kişilere mülkiyet hakkının sağlanabilmesi için tapu tahsisi belgesi gereklidir. Tapu tahsisi belgesi de kişilere verilen özel tahsis haklarını gösteren resmi bir belgedir ve tahsis haklarından yararlanabilmek için bu belgenin eksiksiz ve aslına uygun şekilde doldurulması gerekmektedir.
Not: Kişilere mülkiyet hakkının sağlanabilmesi için ilgili taşınmazın, imar planlarında bağımsız bir parsel olarak gösterilmesi gerekir. Ayrıca arsanın mali yükümlülükleri de hak sahibi tarafından karşılanmalıdır.
TAKBİS NEDİR?
TAKBİS veya Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi; tapu ve kadastro ile ilgili bilgilerin internet ortamına taşınıp sorgulanmasına yardımcı olan bir sistemdir. E-devlet projesi olarak ortaya çıkan TAKBİS, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün tapu ve kadastro ile ilgili işlemlerini standartlaştırmak ve kolaylaştırmak, yürütülen işlemleri mevzuata uygun şekilde sağlamak, tapu sorgulama işlemlerini güvenli ve hızlı bir şekilde yapabilmek amacıyla yürürlüğe girmiştir.
TAKRİR NEDİR?
Takrir kelime anlamı olarak, önerge veya anlatma şeklinde karşılık bulur. Gayrimenkul literatüründe takrir ise, tapu dairesinde taşınmaz bir malı başkasına sattığını veya ipotek ettiğini sözle beyan etmek anlamına gelir. Emlak Hukuku’nda ferağ takriri olarak kullanımı yaygındır ve ferağ kelimesi de vazgeçme veya çekilme anlamlarına gelir.
İvazlı Ferağ: Mülkiyet hakkı devrinin bir bedel üzerinden yapılmasıdır.
İvazsız Ferağ: Mülkiyet hakkı devrinin bedelsiz bir şekilde yapılmasıdır.
TAKS NEDİR?
TAKS veya Taban Alanı Kat Sayısı, inşaat yapımı aşamasındaki proje ile ilgili bir terimdir ve yapılacak inşaatın taban alanını belirleyen yöntemi ifade etmek için kullanılır. Taban alanının imar parseli alanına oranı olan TAKS, arsanın imar planı göz önünde bulundurularak hesaplanmalıdır.
İmar planında oranlar net bir şekilde belirlenmemiş ise taban alanı katsayısı; blok ve ayrık nizamlarda %40’ı, bitişik nizamlarda ise %50’yi geçemez. Taban alanı hesaplamalarında; yangın merdivenleri, iç bahçeler, açık havuzlar, asansör boşlukları, açık otoparklar, su depoları, sığınaklar ve avlular taban alanına dahil edilmez.
TAKS ile ilgili bilgiler ilgili belediyelerden alınan İmar Durum Belgesi’nde detaylıca yer alır ve bu detaylar il/ilçe bazında da değişiklik gösterebilir.
TAKSİM NEDİR?
Taksim, ortak mülkiyet olarak sayılabilen taşınmaz malların paydaşlar arasında paylaştırılmasına verilen isimdir. Taşınmaz malın üzerindeki ortaklığın bitmesi amacıyla gerçekleştirilen bir işlemdir.
Taksim işlemi gerçekleştirilirken her paydaş en az bir taşınmaz mal alır. Bu taşınmaz mallar, sayısal olarak ortaklara eşit şekilde bölünebiliyorsa taksim yapılabilmesi mümkündür. Ancak taşınmaz malların sayısı ortaklar arasında tam bölünemediği ve ortaklar arasında da bir anlaşmaya varılamadığı takdirde de mallar ifraz edilerek ayrılır. Bu işleme de ifrazen taksim ismi verilir.
İfrazen taksim kelime anlamı olarak ayırarak paylaşma demektir. Bu bölüşme işleminin nasıl gerçekleşeceğine devlet birimleri karar vermektedir.
Not: Taksim işlemlerinde taksim harcının ödenmesi gerekmektedir. İfraz işlemleri ise zorunlu olduğu için taksim harcı dışında bir ödeme yapılması gerekmemektedir.
TANZİM NEDİR?
Tanzim kelime anlamı olarak; düzenleme, derleme, yoluna koymak ifadelerini karşılar. Gündelik hayat ve hukuk literatüründe kullanıldığı gibi emlak sektöründe de oldukça yaygın kullanılan bir terimdir.
Planlamaları, önlemleri veya toplu bir şekilde yapılan düzenlemeleri ifade eden tanzim terimi, daha çok tamlamalarda kullanılır. Örneğin genel olarak yapılan tapu düzenlemeleri, tapu tanzim işleri olarak ifade edilir.
Tapu ile ilgili tüm prosedürlerin ve yapılan işlemlerin hukuki karşılığı olan tanzim; gündelik hayatta tanzim satış veya tanzim etmek gibi anlamlarda da kullanılmaktadır. Emlak sektöründe tanzim; kat irtifaklı tapu, kat mülkiyetli tapu, hisseli tapu veya farklı tapu çeşitlerinde, resmi belgeler ve iskan ruhsatında yapılan düzenlemeleri ifade eder.
TAPU DEVRİ NEDİR?
Tapu devri; konut, arazi, arsa veya iş yeri gibi herhangi bir taşınmaza ait kullanım hakkının bir başkası adına tescil edilmesidir. Yani taşınmaza ait kullanım hakkının eski sahibinden yeni sahibine resmi belgeler ile devir edilmesi ve kayıt altına alınması işlemidir. Bu devir işlemlerine Tapu ve Kadastro Çağrı Merkezi’nden randevu alınarak başlanır.
Tapu devri işlemlerinde, devredilen taşınmaz mal için herhangi bir bedel talep edilmeden devri gerçekleşir.
TAPU HARCI NEDİR?
Tapu harcı, taşınmazların alım-satım işlemlerinde tahsil edilen ve hem alıcının hem de satıcının ödemesi gereken tapu hizmetleri bedelidir. Bu harç, satıcı ve alıcıdan eşit olarak alınır. Ayrıca taşınmazı alan kişinin satan kişiye ödeyeceği bedel üzerinden hesaplanır ve taşınmazın bedelinin %2’si kadardır. Alıcı için de %2, satıcı için de %2’dir.
Örneğin 300 bin liralık bir evin satışı gerçekleştiği zaman bu satış bedelin üzerinden %2’lik bir harç yani 6 bin TL ödenir. Hem alıcı hem satıcı 6 bin lira yani toplam da 12 bin lira harç öder.
TAPU SENEDİ NEDİR?
Tapu senedi; tapuda yapılan işlemler sonucu tapu dairesinin, gayrimenkul sahibine verdiği imzalı, mühürlü, resmi belgedir. Tapu Sicil Müdürlüğü tarafından düzenlenen belge, sadece gayrimenkulün sahibine verilir. Mülkiyet dışında başka hakkı olan kişilere tapu senedi verilmez. Ancak tüm hissedarlara verilebilir.
Tapu senedi, Tapu Sicil Müdürlüğü’ne başvurulup, tapu harcının yatırılmasının ardından alınabilir.
TAPU VE KADASTRO MÜDÜRLÜĞÜ
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı, genel bütçe içinde yer alan ayrı bütçeli bir devlet kurumudur. Tapu ve Kadastro Müdürlüğü’nün amacı, ülkenin koordinat sistemine göre kadastral ya da topoğrafik kadastral haritasına bağlı olarak taşınmaz malların sınırlarını, arazi ve harita üzerinde belirterek hukuki durumlarının tespitini yapmaktır. Ayrıca Türk Medeni Kanunu’nun öngördüğü tapu sicilini kurar ve mekânsal bilgi sisteminin de alt yapısını oluştururlar.
Bir gayrimenkulün tapu kaydı, yer aldığı bölgenin tapu sicili müdürlüğünde yapılır. Tapu sicili köyler ve mahalleler olmak üzere ayrı ayrı tescil edilir. Tapu ve Kadastro Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan tescil işlemleri sonrasında taşınmaz, taşınmaz numarasına sahip olur.
TARIM ARAZİSİ NEDİR?
Tarım arazisi; tarım üretimine açık ve uygun olan veya imar, ıslah ve ihya edilerek tarımsal üretim yapılmasına uygun hale dönüştürülebilen arazilere verilen isimdir. Tarım arazileri, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı doğrultusunda türlere ayrılır. Bu tür ayrımı yapılırken; toprağın tuz oranı, alkalilik, drenaj ve taşlı olma durumları dikkate alınır.
Tarım Arazisi Türleri
Mutlak Tarım Arazisi: Halihazırda tarımsal faaliyette bulunulan ya da bu amaçla kullanımına elverişli olan ve ülke ya da bölge açısından yerel önemi olan arazilere denir.
Özel Ürün Arazisi: Bitki türlerinin tamamının tarımı yapılamadığı, ancak özel bitkilerin ve su ürünlerinin yetiştiriciliğinin yapılabildiği arazilerdir.
Dikili Tarım Arazisi: Bitki yetiştiriciliği yapılamayan, fakat ağaç ve çalı gibi ürünlerin yetiştiriciliğinin yapılabildiği arazilerdir.
TARLA NEDİR?
Tarla; kelime anlamı olarak, tarıma elverişli, sınırları belli olan ve belirli bir alandaki toprak parçasını ifade eder. İmarsız bir toprak olan tarlaların üzerinde genel olarak tarım yapılarak meyve, sebze ve bitkisel ürünlerin üretimi yapılır.
Maddi getirisi olan tarlaların sınırları da tarla sahipleri arasında ya da ilgili belediyelerin ilgili organları tarafından belirlenir.
TAŞINMAZ YÜKÜ NEDİR?
Taşınmaz yükü; bir taşınmaz sahibini sadece ilgili taşınmaz ile sorumlu olacak şekilde, diğer bir kimse lehine bir şey vermek veya yapmak ile yükümlü kılan sınırlı ayni haktır. Taşınmaz yüküne ayni karakterini veren teminat unsuru, olumlu edimle de sıkı bir bağı vardır.
İrat senedi ve kamu hukukuna ilişkin taşınmaz yükleri saklı kalması koşuluyla, taşınmaz yükünün konusu sadece yüklü taşınmazın ekonomik niteliğinden oluşan ya da yararlanan taşınmazın ekonomik ihtiyaçlarını karşılayan bir edim olabilir.
Medeni Kanun’da düzenlenen taşınmaz yükü hükümlerine göre, taşınmaz yükünün kurulması için tapu kütüğünde tescil edilmesi şarttır. Ayrıca hak sahibi olarak bir başka taşınmazın sahibi de gösterilebilir.
TAVAN ARASI NEDİR?
Tavan arası; kelime anlamı olarak, bir evin, bir binanın veya bir yapının tavanı ile çatısı arasında bulunan bölümü ifade eder. Çatı arası da denilen tavan araları genellikle depo olarak kullanılsa da yapı planlarının uygun olduğu durumlarda birçok alternatif kullanım şekilleri oluşmaktadır.
Örnek verecek olursak, çocuklar için oyun alanı, konforlu bir hobi odası, rahat bir oturma odası, kendine has bir yatak odası olarak da kullanılabilir.
TEDBİR NEDİR?
Tedbir, kelime anlamı olarak önlem demektir ve bir işin yürütülmesi ile ilgili zorlukların çaresini önceden planlamak olarak da açılanabilir. Hukuki olarak alınan tedbir kararı, adli yargının konusuna giren ve dava konusu bir malın el değiştirmesi, yıpranması ya da yok olmasını önlemek amacıyla davadan önce ya da dava sırasında talep edildiği halinde, mahkeme tarafından alınan bir önlemdir.
Tedbir talep eden taraf, dilekçesinde dayandığı ihtiyati tedbir sebebi ile türünü açıkça belirtmeli ve davanın esası yönünden kendisinin haklılığını ispat etmelidir.
TEFRİK NEDİR?
Tefrik; sözlük anlamı olarak, ayırmak/ayrı tutmak demektir. Hukuk alanında kullanılan ve vekaletnamelerde geçen tefrik işlemi, hakimin uygun görmesi durumunda davaları ayırmak ve ayrı bakılmasını sağlamak amacıyla uygulanır. Bu durumlarda dosyalar birbirlerinden ayrılır ve ayrı şekilde incelenmeye alınır.
Taşınmaz hukukunda ve taşınmaz işlemlerinde de önemli bir kullanımı olan tefrik işlemleri, daha çok kat mülkiyeti kurulacak alanlarda ve kat irtifakı işlemlerinde uygulanır. Bu alanda, bağımsız bölümlerin paydaşlar arasında ayrılması işlemi olarak bilinen tefrik, özellikle kat mülkiyetlerinde, arsa tapularının kat mülkiyetine çevrilmesinde ve kat maliklerinin hisselerinin ayrılması işlemlerinde kullanılır.
TEKNİK ALTYAPI NEDİR?
Teknik altyapı; elektrik, içme ve kullanma suyu, gaz, kanalizasyon, internet, her tür ulaştırma, haberleşme ve arıtım gibi faaliyetlerin sağlanması için yapılan tesisler ve kapalı ile açık otopark kullanımlarının tamamını kapsayan bir alt yapı sistemini tanımlamaktadır.
Teknik altyapı hizmetleri, bir yerin iskâna açılması ve iskân sonrası, toplumsal ve mekânsal olarak yaşanılabilir bir kentsel çevre için ihtiyaç olan tüm iletim kanalları ile bunlara bağlı tesislerden meydana gelmektedir.
TELLALİYE SÖZLEŞMESİ NEDİR?
Tellaliye sözleşmesi, emlak hukukuna ait bir terimdir ve aracılık sözleşmesidir. Tellaliye; emlakçının veya emlak şirketinin, bir gayrimenkulün alım-satımı, kiralanması ya da üzerine inşaat yapılması gibi işlemlerde taraflar arasında aracılık yapmak ve bu işlerle ilişkin sözleşmelerin yapılabilmesi için gerekli şartları oluşturmak üzere iş sahibi ile yaptığı sözleşmeye denir.
Gayrimenkul tellaliye sözleşmesinde; tarafların kimlikleri ve imzaları, sözleşmenin konusu, aracılık hizmet süresi ve sınırları, süre uzatımı, çalışma koşulları, hizmet bedeli miktarı, ödeme koşulları ve zamanı, hizmetin ifası için gerekli masraflar, masrafların kim tarafından, ne miktarda ve ne zaman ödeneceği gibi hususlar açıkça ifade edilir.
Tarafların anlaşmasının ardından aracılık hizmeti verecek kişi ile birlikte sözleşme doldurulur. Tellaliye harç oranı ve harç ödemesi ile ilgili yasal hükümler Belediye Gelirleri Kanunu’nca belirtilmiştir.
TEMELLÜK NEDİR?
Temellük; bir hukuk terimidir ve mülk edinme, mülk alma, sahip olma anlamlarına gelmektedir. Yani mülk edinen kişi, temellük eden kişi anlamına gelir. Temellük terimi, taşınmaz malları üzerine geçirme ve bir mala sahip olmanın yanında, alacaklı olarak borçlu olandan devralma anlamında da kullanılır. (Alacağın temellük edilmesi).
Temellük hakkı mülk edinme hakkı olan kişiler için kullanılır. Yani mülk edinecek ya da edinen kişinin hakkıdır. Bu haktan yararlanabilmek için yazılı bir sözleşme yapılmalıdır. Bu sözleşme de temlik sözleşmesidir.
TEMLİK NEDİR?
Temlik, bir taşınmazın mülkiyetinin başka bir kişiye devredilmesine denir. Kısa mülkiyetin devri denmektedir. Ayrıca gayrimenkullerin, konut karşılığı verilmesi de temlik kapsamındadır. Örneğin kat karşılığı arsa vermek.
Temlik Çeşitleri Nelerdir?
Kanuni Temlik: Gayrimenkul sahibinin onayı gerekmeden, kanuni sebeplerle gerçekleşen mülkiyet devri. Örneğin vefat, vasiyet gibi durumlarda oluşan temlik.
Rızai Temlik: Tarafların anlaşması sonucu gerçekleşen mülkiyet devri.
Kazai Temlik: Mahkeme kararıyla gerçekleşen gayrimenkul devri. Örneğin miras konusunda anlaşamayan tarafların mahkeme yoluyla malın kişilere devredilmesi.
TENKİS DAVASI NEDİR?
Tenkis davası; saklı paya sahip olan mirasçıların, mevzu bahis mirası bırakan kişinin ölümü üzerine açtıkları davaya verilen isimdir. Vefat eden kişi mirasını dilediği kişilere bırakma özgürlüğüne sahiptir. Fakat bunu yaparken mirasçıların saklı paylarına müdahalede bulunmak miras hukukunca mümkün değildir. Vasiyetname ne şekilde olursa olsun, yasal mirasçıların miras üzerinde hakları bulunur. Buna da saklı pay denmektedir.
TERAS NEDİR?
Teras, bir yapının yer seviyesinden yüksekte, genellikle yapının en üst katında ve dış tarafında bulunan açık alana verilen isimdir.
Teras yapımı, İmar Yönetmeliği kapsamında gerçekleştirilebilir ve İmar Yönetmeliğine göre yapının en üst katında yer alan, çatı piyesine sahip bölümün en az %25’lik bağımsız alanına teras yapılabilmektedir. Ayrıca saçak noktasına göre en az 3 metre derinlikte yapılması gereken teraslarda su ve ısı yalıtımının bulunması da gerekmektedir.
TERKİN NEDİR?
Terkin, tapu kütüğünde veya resmi defterlerde yer alan şerhlerin çizilmesi işlemine verilen isimdir. Tapu Sicil Tüzüğü kapsamında, tapuya kayıtlı olan bir taşınmazın, kaydı bulunmayan bir taşınmaza dönüştürülmesi halinde sicilden terkin edilmektedir. Tapuda terkin işleminde, söz konusu kaydın üzerine kırmızı kalem ile “terkin edilmiştir” ibaresi yazılır. Terkin işlemi, tescil işleminin tersi bir özelliğe sahiptir.
Tapu sicilinde terkin işlemi, ayni bir hakkın sonlandırılması ve tapu sicilinin düzeltilmesi için yapılır. Ayrıca terkin işlemleri ile yolsuz hale gelen tapu sicilleri de düzeltilir.
TERS DUBLEKS NEDİR?
Ters dubleks; genellikle giriş kat ile -1.katı kapsayan 2 katlı evleri ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Dubleks evlerden farklı olarak en üst iki katı değil, en alt iki katı kapsar. Ayrıca ters dubleks evlerde de merdivenle evin içerisinde inip çıkılabilir ancak, dubleks evlerden farklı olarak ters dublekste, üst katta daha büyük odalar ve salon yer alırken alt katta ise küçük odalar yer alır.
TESCİL NEDİR?
Tescil, herhangi bir şeyi resmi olarak kaydetme ve kütüğe geçirme işlemine verilen isimdir. Tescil kavramı pek çok alanda kullanılan bir terim olsa da, en çok kullanıldığı alanlar; gayrimenkul tapu tescili, trafik tescili ve marka tescili olarak karşımıza çıkar.
Gayrimenkul tapu tescili, hukuki olarak gayrimenkuller üzerinde bir hakkın geçerli olması için tapu siciline işlenen kayıtlara verilen isimdir. Tescil etmek, tapu sicili için temel kurallardan biridir. İlgili gayrimenkullerin üzerindeki hakların tesis edilmesi veya ilgili gayrimenkulün üzerinde hak iddia edilebilmesi için tapu sicili zorunludur.
Kamulaştırma ve miras gibi durumlarda ise haklar, tescil öncesinde kurulabilir. Ancak hak sahiplerinin söz konusu mallar üzerinde bir karar hakkının olması için tapu siciline tescil işlemi yaptırması mecburidir.
TEVHİT NEDİR?
Tevhit, kelime anlamı olarak birleştirmek ifadesini karşılamaktadır. Emlak literatüründe tevhit; tapu kayıtlarında ayrı ayrı bulunan ancak yan yana olan taşınmaz malların tek bir tapu kaydına bağlanıp bir parsel halini alması anlamına gelmektedir. Birleştirme, yani tevhit işlemi sonrasında yasal düzenlemelerce uygunluğu onaylattırılır.
Belediye ve mücavir alanların sınırları içinde ise belediye encümeni, mücavir alanlar dışında ise il özel idaresi ilgilenmektedir.
TEVKİL NEDİR?
Tevkil veya tevkil yetkisi; bir başkası adına başka bir kişiyi vekil tayin edebilme yetkisine verilen isimdir. Vekalet sözleşmesi gereğince bir kişi bir işi yapma konusunda resmi sıfata sahipse veya işin yapılması mesleğinin gereği ise ve de bu işi kabul edebileceğini duyurmuş ise kendisine tevkil yetkisi verilebilmektedir.
Söz konusu tevkil yetkisi ile vekil, vekalet verenin bir işini görmeyi veya işlemini gerçekleştirmeyi üstlenmiş olur. Yapılacak bu işler, hazırlanan vekaletnamede bulunanlarla sınırlıdır. Vekaletin kapsamı, yetki belgesi olan sözleşmede açıkça gösterilmediği takdirde tevkil yetkisi, yapılacak işin niteliğine göre belirlenir.
Son olarak vekil, özel olarak yetki verilmedikçe dava açamaz, iflas veya iflas anlaşması talep edemez, sulh olamaz, hakeme başvuramaz, bağışlama yapamaz, kefil olamaz, taşınmazı devredemez ve bir hak ile sınırlandıramaz.
TİCARİ İMARLI ARSA NEDİR?
Ticari İmarlı Arsa; ofis, çarşı, dükkan, iş merkezleri, AVM’ler, çok katlı mağazalar, kamu ve özel katlı otoparklar, otel ve diğer konaklama tesisleri, müze, sinema, kütüphane, sergi salonu, sosyal ve kültürel tesisler, restoran, lokanta, düğün salonu, gazino, banka, yönetim birimleri, finans kurumları, dershane, özel eğitim, kurs, yurt, özel sağlık tesisleri gibi ticaret ve hizmetler sektörüne ait taşınmaz malların kurulabileceği arsalara verilen isimdir.
Ticari imarlı arsalar için konut yapılmadan önce ilgili belediyeye başvurup tapu ve ruhsatta tadilat yaptırılması gereklidir. Bu işlemlerin yaptırılmadan konut yapıldığı durumlarda, konut için uygulanan fatura miktarları ticari işletme oranlarına çevrilir.
TOKİ NEDİR?
Toplu Konut İdaresi, yani TOKİ; dar ve orta gelirli vatandaşların konut ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile kurulan bir devlet kurumudur. Büyük şehirlerde olan gecekondu sorununa tamamen çözüm üretmek amacıyla kurulan kurum, her geçen gün çalışmalarına devam etmektedir.
Ana hedefleri dışında günümüzde, kamu binaları ve deprem konutları inşasına da el atan TOKİ, büyük şehirlerdeki kamu arazilerine lüks konutlar da inşa etmektedir. Sadece büyükşehirler değil Anadolu’da da kapsamlı değişim çalışmalarını yürütmektedir.
TOKİ, Kamuya ait ve konut yapılabilecek arazilerin tespitini yaparak belediyeler aracılığı ile imar değişikliklerini hayata geçirmektedir. Düzenlenen ihaleler ile başlayan çalışmalar TOKİ ile güvence altına alınır. Bu aşamada TOKİ ile ortaklığa giren şirketler de imar düzenlemeleri konusunda belediyelerle karşı karşıya gelmezler.
TOKİ PROJELERİ NEDİR?
TOKİ, Tarımköy Projeleri ile nüfusu 40 binden az olan ilçelerde kaymakamlık veya belediyelerle ve nüfusu 40 binden fazla olan il veya ilçelerde belediye, valilik ile kaymakamlıklarla ortak çalışma yürütmektedir.
Tarımköy Projeleri ile köyden kente göç sorununa alternatif çözümler aramaktadırlar. Bu projeler ile vatandaşlara tarıma elverişli arazi tahsis edilmekte ve dağınık durumda bulunan yerleşim yerleri bir araya toplanarak yenilenmektedir. Tarımköy projeleri ile sadece binalar yenilenmemekte, altyapı, konut, sosyal donatı, yol, çevre düzenlemesi gibi faaliyetlerle modern köy inşası hedeflenmektedir.
Ayrıca proje kapsamında çiftçilere tarım arazisi ve işletme kredisi verilmektedir. Köyün su kaynakları, orman alanları, çayır ve meranın korunması hedeflenmektedir. Son olarak bu proje kapsamında sel ve deprem gibi afetlere karşı da zemini sağlam ve korunaklı yapılmaktadır.
TOPLU KONUT NEDİR?
Toplu Konut; barınma ihtiyacını karşılamak amacıyla inşa edilen ve birden fazla konuttan oluşan yerleşim alanlarına verilen isimdir. Bu yerleşim alanlarının inşa edildiği bölgeler toplu konut bölgesi olarak adlandırılır.
Toplu konut projeleri genellikle devlet tarafından desteklenen yatırımlar sonucu meydana gelir. Toplu Konut Bölgesi Uygunluk Belgesi alındığı durumlarda toplu konut bölgeleri oluşturulabilmektedir. Bu belgelerde ise; TOKİ (Toplu Konut İdaresi Başkanlığı), valilikler ve belediye onaylarının bulunması gereklidir.
Toplu konutlar, konut ihtiyacının karşılanması için dar ve orta gelirli vatandaşlara uygun kredi desteği sağlanarak satılan konutlardır. Ayrıca, bir alanın toplu konut bölgesi olarak değerlendirilmesi için o alan sınırları içerisinde en az 400 adet konutun bulunması gereklidir.
TRAMPA NEDİR?
Trampa kelime anlamı olarak takas demektir. Emlak literatüründe trampa; bir malın nakit karşılığı olmadan başka bir mal ile değiştirilmesi, takas edilmesi durumudur. Trampa gerçekleştirilirken söz konusu mal, bir menkul veya gayrimenkul olabilir. Gayrimenkuller arasında yapılan trampa işlemi, tapuda trampa veya tapu takası olarak ifade edilmektedir.
Trampa işlemleri Tapu Sicil Müdürlüğü’nde gerçekleştirilir ve bu işlemler için taşınmaza ait tapu senedi gereklidir. Takası istenen mallar için senet yapılır ve Tapu Sicil Müdürlüğü’nde tescil ettirilir. Bu işlem için taraflar arasında yapılan trampa sözleşmesi tapuya ibraz edilir.
Trampa sözleşmesi için; tarafların fotoğraflı nüfus cüzdanları, vesikalık fotoğrafları, ilgili belediyeden alınan beyan değeri belgesi, DASK poliçesi ve vergi numarası gereklidir. Ayrıca üçüncü bir kişi veya temsilci varsa ona ait belgeler de gereklidir.
Not: Trampa işlemlerinde söz konusu malların takasında mevcut değerlerin eşit olması şartı aranmamaktadır.
ÜFE NEDİR?
ÜFE yani Üretici Fiyatı Endeksi; belirli bir referans döneminde, ülke ekonomisinde üretimi yapılarak yurtiçinde satışı olan ürünlerin, üretim fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyat değişikliklerini ölçen fiyat endeksidir. Buna bağlı olarak ÜFE, aylık ve yıllık enflasyon oranlarının belirlenmesinde kullanılır.
Not: ÜFE ile TÜFE arasındaki fark şu şekildedir: TÜFE, Tüketici Fiyat Endeksidir ve tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetler grubunda yer alan ürünlerin fiyat değişimlerini ölçer. Ayrıca TÜFE sayesinde enflasyon oranlarındaki olası artış ve azalışlar öngörülebilir.
ÜST HAKKI NEDİR?
Üst hakkı; sınırlı ayni haklardan birisidir ve başka bir kişi lehine, arazinin altında veya üstünde yapı inşa etme ya da mevcut yapıyı koruma yetkisi veren irtifak hakkıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre, arazinin mülkiyeti arazi sahibinde kalır, ancak arazi üzerine inşa edilen yapının hakkı, sahibinin kabul edilir.
Üst hakkı verilmesinde tapu müdürlükleri yetkilidir ve resmi senet düzenlenmesi gerekir. Üst hakkın süresi belirli veya belirsiz olabilir. En az 30 yıl olarak düzenlenen irtifak hakları, bağımsız kabul edilir ve tapu siciline de bağımsız bir hak olarak tescil edilir. Üst sınırı ise 100 yıl olarak belirlense de, sürenin dörtte üçü geride kaldıktan sonra yeni bir 100 yıllık üst hakkı tesis edilebilmektedir.
UYGULAMA İMAR PLANI NEDİR?
Uygulama imar planı; yerleşim yerlerinin geleceğe dönük sosyal, kültürel ekonomik açıdan alacakları yerleşim biçimlerinin belirlenmesine dönük tasarlanmış ve uygulamaya yönelik, 1/1000 ölçekli planlardır.
Uygulama imar planlarının tamamı bir aşamada yapılabilir veya etaplar halinde hazırlanabilir. Ancak etaplar halinde hazırlandığı durumlarda, etap sınırları nazım planlar üzerinde gösterilmelidir.
Uygulama imar planlarında imar parselleri, yapı adaları içinde gösterilir. Ayrıca uygulama imar planlarına uygun olarak düzenlenen parselasyon planları, imar planlarının ayrılmaz parçasıdır.
UYGULAMA PROJESİ NEDİR?
Uygulama projesi; yapılan tüm mimarlık ve mühendislik çalışmalarında, yapılacak inşanın düşünüldüğü gibi olmasını sağlamak amacıyla yapılacak uygulamaların, tüm ayrıntı ve detaylarının gösterildiği proje çizimine verilen isimdir. Yani, yapının gerçekleştirilmesi için, mühendislik ve mimari projelerinin hazırlanabilmesi için tüm gerekli bilgileri kapsayan projedir.
Bu projede, bir yapının uygulama alanında bulunun tüm gerekli teknik ayrıntı ve bilgiler çizgisel şekilde yazı ve rakamlarla açıklanır. Ayrıca mühendislerle birlikte alınan statik, elektrik, havalandırma, sıhhi tesisat ve ısıtma kararlarının yapıya yansıyan çözümlerini de belirler.
Uygulama projesindeki her çizim net bir kesinlikte olduğundan dolayı, kaba yapıyı açıklayan yazı, çizgi, rakam ve şekiller hiçbir kuşkuya mahal vermeyecek açıklıkta olmalıdır.
Uygulama projeleri 1/50, 1/20, 1/10, 1/5, 1/1 ölçekleri ile hazırlanır.
VAKIF NEDİR?
Vakıf; yararlı bir uygulamanın ya da hizmetin ileride de bir fayda sağlaması amacıyla, kendi kararları ile resmi bir şekilde bağışladıkları taşınmaz mal ve paranın idare edildiği yerlere verilen isimdir. Örneğin Vakıflar Genel Müdürlüğü, okul, cami, köprü, çeşme, hamam, işyeri gibi yapıların korunması, yenilenmesi ve hizmetlerinin devamının sağlanması amacıyla kurulmuştur.
Pek çok dükkan, konut ve işyerleri Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bağlıdır ve buralardan elde edilen gelirler ile bu yapıların korunması veya başka yardımlarda bulunulması sağlanmaktadır. Kısacası vakıflar yardımlaşma amacıyla kurulan, hayır amaçlı kullanılan ve toplum yararına çalışmayı hedefleyen yerlerdir.
VAKIF TAVİZ BEDELİ NEDİR?
Vakıf taviz bedeli; vakıf mallarının mülke dönüşümü için, tasarruf edene intikali için öngörülen bedele verilen isimdir.
Vakıfların yönetimi, faaliyet denetimi, sahip olunan menkullerin ve gayrimenkullerin tescili ve korunması gibi işlemler Vakıflar Kanunu kapsamında gerçekleşir. Vakıf taviz bedeli ile de vakıfların onarılması, yaşatılması, işletilmesi ve tasarruf edilmesi sağlanır.
Vakıf taviz bedeli, sahip olunan gayrimenkul değerinin yüzde ellisi kadardır. Söz konusu taviz bedelinin ilgili vakfa kesinlikle ödenmesi gerekir. Aksi takdirde temlik yapılamaz. Ayrıca taviz bedelinin kamulaştırma için kullanıldığı durumlarda ise işlemler, kamulaştırma bedeli esas alınarak yürütülür.
Son olarak taviz bedelleri, yapılacak tebligat üzerine altmış gün içerisinde peşin olarak ödenebilir veya eşdeğer bir taşınmaz mal ile takas edilebilir. Ayrıca yarısı peşin, kalanı bir yılda olacak şekilde beş eşit taksitle ödenebilir. Taksitlendirme durumunda ise, taşınmaz mal üzerinde birinci derece ipotek konulur.
VAZİYET PLANI NEDİR?
Vaziyet Planı; bir projede bulunan inşaat alanı içerisindeki tüm ögelerin (bina yerleri, yollar, caddeler, sokaklar, telefon direkleri, ağaçlar, yön durumu, eğim, su ve elektrik hatları vb.) gösterildiği haritalardır. Kısacası mimari projelerde inşa edilecek yapıların ve altyapıların detayları yer alır.
Vaziyet planı oluşturmak için kadastro müdürlüklerinden aplikasyon krokileri alınmasına gerek duyulur. Yerleşim planı olarak da anılan bu harita, tasdikli kotlu kroki ile 1/1000 ölçekli imar planı paftalarından faydalanılarak çizilir.
Projenin mimarı tarafından hazırlanan vaziyet planı haritalarında, yapı katlarının yanında yapıların plan görünüşleri de belirtilir. Fakat iç kısımların ayrıntıları verilmez. Sonuç olarak yerleşim yerini göstermeyi sağlar.
Vaziyet Planında Bulunanlar:
Toplam metrekare, cadde - sokak tanımları, yollar, yönler, tanımlı röper noktası, hakim rüzgar, arazi, çizgi kademelenmesi, yakın çevre düzenlemesi, , eğitim, yaya taşıt ilişkisi, çatı gösterimi, siluet kesiti…
VEFA HAKKI NEDİR?
Vefa veya geri alım hakkı, satın alma hakkının saklanmasını sağlayan bir haktır. Yani bir malı satan kişinin, sattığı malı geri alma hakkının tapuda kayıt altına alınması işlemidir. Yani bu hakla beraber taşınmaz malın üçüncü kişilere satılması durumunda, eski sahibine tekrar satın alma hakkı olmasıdır.
Vefa hakkı, 10 yıllık bir süreyi kapsar ve noter eşliğinde yapılır. Noter huzurunda yapılacak sözleşmenin hazırlanması için bu talepte bulunan kişinin, nüfus cüzdanı veya pasaport ile deprem sigortası gibi belgeleri gereklidir. Ayrıca satın alma hakkını miras yoluyla devretmek de mümkündür. Son olarak 10 yılı aştıktan sonra kişinin herhangi bir hakkı bulunmaz.
Vefa hakkı ile genellikle ipotek uygulamalarında karşılaşılır. İpotek karşılığında satışa çıkarılan bir taşınmaz mal, vefa hakkının devreye girmesinden sonra, ipotek sahibi tarafından tekrar satın alınabilir.
VEK LET NEDİR?
Vekâlet; bir kişinin, başka bir kişiye kendi adına işlem yapabilmesi için noterden verdiği yetkidir. Yani kişi kendi rızasıyla, başka birini kendi yerine koyması durumudur. Vekil olarak atanan kişinin yetkileri, vekâletnamenin içeriğine göre değişiklikler gösterir. Yani konu; alım – satım, duruşma, iş takibi gibi başlıklar olabilir.
Vekâlet İçin Gerekli Belgeler
• Vekâlet verecek kişinin TC Kimlik numarası ile nüfus cüzdanı
• Vekâlet verilecek olan kişinin TC Kimlik numarası, adı ve soyadı
• Gayrimenkulle ilgili işlemler için tapu bilgileri
• Araç alım-satım ile ilgili işlemler için ruhsat bilgileri
• 2 adet vesikalık veya biometrik fotoğraf
VERASET BEYANNAMESİ NEDİR?
Veraset Beyannamesi; veraset yoluyla ya da karşılıksız bir şekilde miras kazanan kişi, veraset ve intikal vergisidir. Kişinin mükellefi olduğu vergi, her yıl farklı oranlarla belirlenir.
Bu vergilerin ödenmesi için Büyükşehirlerde Vergi Daireleri, Büyükşehir statüsünde olmayan şehirlerde ise Vergi Daireleri birimi ilgilenir. Vefat eden kişi yurt dışında ikamet ediyorsa, Türkiye’deki son ikamet ettiği şehirdeki vergi dairesine ödenir.
Veraset Beyannamesi İçin Vergi Dairesine Verilecek Belgeler
• Vefat eden kişinin ölüm tarihinden önce son ikamet ettiği mahalle muhtarlığından alınacak ölüm ve mirasçı bildirimi
• Sulh Ceza Mahkemesi veya durumuna göre noterden alınmış bir adet Veraset ilamı
• Varislere bırakılacak gayrimenkullerin tapu fotokopisi
• Söz konusu gayrimenkullerin bağlı olduğu belediyelerden alınacak emlak beyannamesinin tasdiki
• Vefat eden kişi adına bankalarda bulunan hak ve alacaklarını gösteren belge
• Vefat eden kişiye ait malların ruhsat fotokopileri ve varsa hisse senet fotokopileri
• Not: Veraset beyannameleri vekâleten imzalanamaz. Mirasçıların kendi imzalarını atması mecburidir.
VERASET NEDİR?
Veraset, veraset ilamı veya veraset belgesi; bir kişinin vefatı durumunda, sahip olduğu mirasından kimlerin ve ne kadar pay ile hak sahibi olduklarını gösterir. Medeni Kanun’da, mirasçılık belgesi olarak geçer.
Veraset belgesi, noter yoluyla veya Sulh Hukuk Mahkemeleri tarafından verilebilir. Ayrıca noterden çıkarılacak veraset belgesi için, mirasçılar ile miras bırakanlar arasında akrabalık, yani soybağı bulunmalıdır. Soybağı bulunmayan kişiye miras bırakabilmek için Sulh Ceza Mahkemesine başvurarak veraset ilamı dilekçesi yazılmalıdır.
Mirasçılar, veraset ilamı alabilmek için TC Kimlik numaraları ve nüfus cüzdanı ile notere başvurmalıdır. Mirasçıların nüfus kayıtlarında bir eksiklik olduğu takdirde, mirasçı kaydını düzeltmesi için Nüfus Müdürlüğüne gitmelidir.
Not: Veraset ilamı başvurusu, kişinin vefatını takip eden bir ay içinde yapılmalıdır.
VİLLA NEDİR?
Villa; genellikle şehrin dışına bulunan veya yazlık bölgelerde yer alan, müstakil tipteki lüks evlere verilen isimdir. Villalar genellikle 2 veya üç katlı olarak inşa edilir ve bir bahçe ile havuza sahip olur. Ayrıca doğal bir manzaraya ve doğal bir yaşam alanına sahip olurlar.
Villalarda genellikle giriş katlarında salonlar ve salonla birleşik veya ayrı mutfak yer alır. Yine giriş katta banyo ve tuvalet bulunur. Üst katlarda ise genellikle yatak odaları ile diğer odalar ve geniş balkonlar yer alır. Bazı villalar da teraslar da bulunur.
WEB TAPU NEDİR?
Web Tapu sistemi, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından 2017’de faaliyete sokulan ve Türkiye vatandaşlarına, taşınmazlarını internet ortamında takip edebilme ve yönetebilme imkanını sağlayan sistemdir.
Web tapu sistemi sayesinde tapu müdürlüklerine gitmeye gerek kalmadan, internetten işlem başvuru yapılabilir ve gerekli belgeler yine internet üzerinden tapu müdürlüklerine gönderilebilir.
Web tapu sistemi, taşınmaz sahibi olmayan vatandaşlar tarafından da kullanılabilir. Şöyle ki, taşınmaz sahibi olunmadığına dair belgeye sistem üzerinden ulaşılabilir ve taraf olunabilecek tapu işlemlerinde bu belge tapu müdürlüğüne iletilebilir.
Son olarak web tapu sistemi ile, taşınmazların konum bilgileri ve tapu kayıt bilgileri görüntülenebilir, sahip olunan taşınmaza ait bilgiler başkalarına paylaşılabilir.
YALI NEDİR?
Yalı; sahil kesimlerine inşa edilen, en pahalı taşınmazlardan olan ihtişamlı yapılardır. Deniz, göl veya akarsu kıyılarında, genellikle 2 veya 3 katlı olarak inşa edilen yalılar, kültürel ve mimari tarihi açısından da önemlidir. Osmanlı döneminde sosyal sınıflara göre farklılık gösteren yalılar, ayrı bloklar şeklinde inşa edilirken birleşik şekilde de yapılmıştır. Ayrıca mimari özellikleri arasında cumba kullanımı, kıvrımlı merdivenler ve birçoğunda bulunan geniş arka bahçeler bulunuyor.
Özellikle Osmanlı döneminde, İstanbul Boğazı’nın iki yakasına inşa edilen yalılar, zengin veya ayrıcalıklı kesim tarafından kullanılırdı. Günümüzde ise resmi kayıtlara göre ülkemizde 360 adet yalı vardır. Bu yalıların bazıları kamu malı olarak kullanılıyor, bazıları ise özel mülktür.
YAPI KULLANIM BELGESİ NEDİR?
Yapı kullanım belgesi; bir yapının inşası tamamlandıktan sonra, belediye veya valilik tarafından, bütün bağımsız bölümler için verilen ve bağımsız bölümlerin amacına uygunluğuna dair düzenlenen rapora verilen isimdir. Yapı Kullanım İzin Belgesi, İmar Kanununca verilir.
Yapı kullanım izin belgesini alabilmek için, mülk sahipleri veya vekalet verilen kişiler, hazırlanan dilekçe ile ilgili belediyeye veya valiliğe başvurmalıdır. Binada her şey uygun ve bir sorun veya aksilik yoksa Yapı Denetim Kuruluşu’nun uygunluk raporu alındıktan sonra Yapı Kullanım Belgesi düzenlenir. Yapıda bir sorun veya aksilik bulunduğu takdirde, 30 gün içerisinde eksikliklerin tamamlanması istenir.
YAPI RUHSATI NEDİR?
Yapı ruhsatı; bir inşaata başlayabilmek için ilgili belediye tarafından verilen onay belgesidir. Bir yapıya başlamak için alınması gereken ilk ve en önemli belge yapı ruhsatıdır. Hukuki ve Kanuni açıdan bağlayıcı olan yapı ruhsatı, İmar Kanunu hükümlerince verilir.
Bir gayrimenkul inşasının uygunluğunu ifade eden yapı ruhsatı lisans belgesinin alınması zorunludur. Ruhsat alınırken inşası yapılacak gayrimenkule dair her türlü proje, sahiplik ve inşa bilgisi değerlendirilir.
İnşası yapılacak gayrimenkul, mücavir alan olarak belirtilen bir bölge içindeyse ilgili belediyeye dilekçe yazılarak izin belgesi alınır. Fakat mücavir alan dışındaysa, valiliklere dilekçe verilerek izin belgesi alınır.
Son olarak uygunluğu kabul edilen yapı ruhsatı geçerlilik süresi inşaat başlamasıyla beraber 5 yıldır ve ruhsat verildikten sonra 2 yıl içinde inşaya başlanması gerekir.
YATAY MİMARİ NEDİR?
Yatay mimari; enine gelişen az katlı konut projelerini ifade eden bir gayrimenkul terimidir. Dikey mimarilerin şehrin görünümünü bozması düşüncesiyle oluşan bu kavram, günümüzde yaygın hale gelmektedir.
Yatay yapılaşmayı teşvik etmek amacıyla, yeni imar yönetmeliklerinde bazı ek maddeler bulunmaktadır. Yeni düzenlemelerle beraber taban alan kullanımı %40’tan %60 oranına kadar çıkarılması öngörülmektedir ve bu da ileride daha çok yatay mimarinin tercih edileceğinin göstergesidir.
YAZLIK EV NEDİR?
Yazlık ev; genellikle kent dışında ve yöre kentlerde bulunan, bir kişinin ya da ailenin yaz aylarında dinlenmek ve tatil yapmak için, kimi zaman da hafta sonları kullandıkları ikincil konutlara verilen isimdir.
Yazlık veya yazlık ev; geleneksel olarak sıcak havalarda dinlenmek için kullanılan bir bina, konut, ev veya villa olabilir. Bir tatil mülkü olarak kullanılan yazlık ev satın alırken veya kiralarken; denize olan mesafesini, merkeze olan yakınlığını, manzarasını, havuz veya bahçesini, varsa eşyaların konfor ve yeterliliğini göz önünde bulundurmalısınız.
YERDEN ISITMA NEDİR?
Yerden ısıtma sistemi; yapının zemini içindeki borularla yapının ısıtılması işlemine verilen isimdir. Yerden ısıtma sistemi ile mekandaki ısı kaybı önlenir, zemin betonu içindeki borularla ısı kaynağından aldığı enerjiyi zeminin altına yayıp dağıtır, bu nedenle de zeminden ortam ısıtılır.
Yerden ısıtma sisteminde gerekli ısınma kırk ile elli santigrat derecelik su ile sağlanır. Her türde katı veya sıvı yanar madde, güneş ışınlarının emilimi, ısı pompası ve güneş enerjisi entegre sistemi ile gerekli olan enerji ihtiyacı karşılanmaktadır. Bu sistem ile yapıya homojen bir ısı dağılımı sağlanır ve hemen hemen hiçbir odada ısı farkı olmaz.
YERLEŞİM YERİ NEDİR?
Yerleşim yeri; hukuki açıdan, bir kişinin hayat faaliyetleri ile sosyal ilişkilerinin merkezi olan yer olarak ifade edilebilir. Yerleşim yeri konusunda iki önemli konu vardır. Bunlar, yerleşim yerinin tekliği ile yerleşim yerinin zorunluluğu ilkeleridir.
Yerleşim yeri, bir kişinin hukuki adresidir ve kişinin hukuken bağlı olduğu, hukuken tanınan adresidir. Bu nedenle bir kişi işi dolayısıyla ve çeşitli sebeplerden birden fazla yerde oturabilir, ancak bu oturduğu yerlerden yalnızca biri ikamet ettiği adres olarak kabul edilir.
Ayrıca yerleşim yeri işlemleri e-devlet üzerinden gerçekleştirilebilir.
YEŞİL ALAN NEDİR?
Yeşil alan; kamu yararı gözetilerek oluşturulan açık alanlardır. Yeşil alanlar da dinlenme ve oyun alanı olarak ikiye ayrılır. Yeşil alanlar doğal bir süreç içerisinde kendi kendine oluşabilir veya peyzaj uygulamaları ile yapılabilir. Ayrıca bu alanlar, ortak kullanıma açıktır.
Yeşil alanlar, şehir hayatındaki yapılaşma nedeniyle önemli bir yer tutmaktadır. Çocukların oyun oynayacağı ve günlük hayattan uzaklaşıp dinlenebileceğiniz yerlerdir. Özellikle kalabalık yerlerde yaşayanlar, bu gibi yeşil alanlara ihtiyaç duymaktadır.
Yeşil alanlar ayrıca aktif ve pasif olarak ikiye ayrılıyor. Pasif yeşil alanlar, kişilerin kullanımına uygun olmayan alanlara verilen isimdir. Pasif alanlara örnek olarak; mezarlıklar, askeri yeşil alanlar, tarımsal yeşil alanlar, fidanlıklar, trafik adaları, koruma altına alınan yeşil alanlar verilebilir. Aktif yeşil alanlar ise insanların kullanıma uygun olan alanlardır. Buralara örnek olarak; piknik alanları, hayvanat bahçeleri, botanik bahçeler, spor ve oyun alanları, korular ve halkın faydalanması için yapılan özel alanlardır.
YEŞİL BİNA NEDİR?
Yeşil bina; küresel ısınma ve iklim değişikleri nedeniyle, yapıların sürdürülebilir prensipler doğrultusunda tasarlanmasını ve işletilmesini hedef alan bir mimarlık uygulamasıdır. Binalar, en fazla enerji tüketimi yapan unsurların başında gelir. Yeşil alanlar da enerji tüketimi minimum seviyeye indirmek amacıyla ve çevre dostu olmak adına hayata geçirilir.
Yeşil binalar, enerji tüketimini güneş ve rüzgar gibi doğal yöntemlerle karşılar ve karbondioksit üretiminin azalması açısından yararlıdır.
Bir yapının yeşil bina unvanını alabilmesi için sertifika alması gerekmektedir (Leed Sertifikası). Bu sertifika için; yer seçimi, enerji kullanımı, ulaşım, kullanılan malzeme, enerji tasarrufu, hava kalitesi, su verimliliği, iç mekan, inovasyon gibi pek çok kriter incelenmektedir.
YETKİ BELGESİ NEDİR?
Yetki belgesi; taşınmaz malların devir işlemleri esnasında tüzel kişiliğe sahip olanlardan istenen belgeye verilen isimdir. Yani bu belgeye sahip olanların, gayrimenkul alım-satım izni olduğu anlaşılır.
Temsilci olarak belirlenen ve yetki belgesine sahip olan kişi, bir taşınmaz malı tüzel kişi adına kiralayabilir veya satabilir. Gayrimenkul danışmanlığı ve emlakçılık yapabilmek veya yine bu sektörde faaliyet gösterebilmek için yetki belgesi alınması gerekmektedir.
Emlak sektöründe çalışanların alması gerektiği bu belge, mesleki yeterlilik açısından önemlidir ve geçerlilik süresi 5 yıldır. Ayrıca yetki belgesi başvurusu Taşınmaz Ticareti Bilgi Sistemi üzerinden yapılabilir. Bu belge her işletme için farklı biçimde düzenlenir.
YIKMA RUHSATI NEDİR?
Yıkma ruhsatı; bir arsa üzerinde söz konusu yapının yıkılabilmesi için belediyen alınan izne verilen isimdir. Yapının bağlı olduğu belediyen bu ruhsat alındıktan ve gerekli işlemler tamamlandıktan sonra ilgili yapının yıkım işlemleri gerçekleşir.
Yıkma ruhsatı almak ve yıkım işlemlerini başlatmak için; öncelikle söz konusu yapının tamamen boşaltılması ve tarihi eserlere bağlı bir yapı olmaması gerekir. Eğer söz konusu yapı tarihi bir eserle bağlantılıysa Kültür Tabiat Varlıklarını Koruma Kurumu onayı dahilinde yıkılmalıdır. Sonrasında, Belediye İmar Müdürlüğü’nden elektrik, su ve doğalgaz gibi emlak ilişki kesme belgesinin alınması gerekir. Tüm bu süreçler sonunda da Fenni Sorumlu gözetiminde yapının yıkımı gerçekleşir.
YIPRANMA PAYI NEDİR?
Yıpranma payı; gayrimenkul sektöründe binaların veya binalarda bulunan malların yıpranması, aşınması veya çeşitli nedenlerle eskimesi sonucunda binalarda yaşanan değer kaybına verilen isimdir. Yıpranma payı amortisman hesaplaması ile ortaya çıkar. Üç çeşit yıpranma faktörü vardır: Fiziksel yıpranma, fonksiyonel yıpranma ve çevresel yıpranma
Yıpranma payı hesaplarında kullanılan oranları devlet belirler ve bu oran her yıl değişebilir, farklılık gösterebilir. Binalardaki yıpranma payı hesaplandıktan sonra Gayrimenkul Değerlendirme Raporu oluşturulur ve bu sonuçtan yola çıkarak binanın kaybettiği değerin payına ulaşılır. Buna bağlı olarak da binanın veya taşınmazın güncel piyasa değeri belirlenir.
Yıpranma payı hesaplamasında kullanılan oranlar, binaların hizmet verdiği alana ve binaların türüne göre farklılık gösterir.
YOLA TERK NEDİR?
İmar planlarında bazı alanlar, yol, meydan, yeşil alan, park gibi kamu kullanımına ayrılmıştır. Belirlenen bu alanlar taşınmazların sınırları içerisinde yer alabilir. Bu imar planlarının gerçekleştirilmesi esnasında gayrimenkul sahibi, bir maddi karşılık sonucunda veya kendi rızasıyla, bedelsiz bir şekilde taşınmazın tamamını veya belirlenen kısmını kamu yararına bırakır. Bu işleme yola terk veya kamuya terk adı verilir.
YÖNETİM PLANI NEDİR?
Yönetim planı, bir binada bulunan dairelerin yönetilmesi için oluşturulan sözleşmeye verilen isimdir. Yönetim planı, Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 28.maddesine dayanak olarak gösterilir ve binadaki tüm kat sahiplerini ilgilendirir.
Daha geniş tanımıyla; çok katlı binalarda yaşamlarını sürdüren insanların uyması gereken kuralların, hukuki açıdan geçerliliğini sağladığı yönetim planı sözleşmesi, binanın yönetim tarzını, orada yaşayanların uyması gerektiği koşulları ve ortak araç-gereçlerin kullanımını kapsar.
Gayrimenkul alan kişiler veya almak isteyen kişiler açısından da yönetim planındaki sözleşme maddeleri bağlayıcıdır. Ayrıca bina yöneticileri, yönetim planı taslaklarını tapu müdürlüklerinden temin edebilir ve kendilerinin belirledikleri maddeleri sözleşmeye ekleyebilirler.
YÜKSEK GERİLİM NEDİR?
Yüksek gerilim; yaşayan canlılara zarar verebilecek kadar yükseklikte gerilimdeki elektrik enerjisini ifade etmektedir. Yüksek gerilimli araçlar ve iletkenler belirli güvenlik gerekliliklerini karşılamalıdır. Söz konusu baz istasyonları, çeşitli vericiler ve yüksek gerilim hatlarının neden olduğu elektromanyetik radyasyon yayan dalgalar insanlara endişe vermektedir.
Bu endişe emlak piyasasına da intikal ediyor ve ev satın alacak kişiler söz konusu evin yeri ile fiyatının yanında elektromanyetik kirliliğe maruz kalıp kalmadığını da hesaba katıyor. Normal şartlarda yüksek gerilim hatları şehir dışına insanlardan uzak ve tehlike yaratmayacak şekilde kuruluyor. Ancak şehirlerin büyümesi ve emlak sektörünün gelişmesi ile konut alanları şehir dışına yüksek gerilim hatlarının geçtiği yerlere de konut inşa edilebiliyor. Bu nedenle insanlar ev satın almadan önce elektromanyetik radyasyon ölçümü yaptırıyor ve bu ölçüm sonucu karar veriyor.
ZAMANAŞIMI NEDİR?
Zamanaşımı; genellikle kanunun belirttiği koşullarda öngörülen sürenin geçmesi üzerinde kazanılan bir hak, yükümlülükten kurtulmak ya da bir hakkı talep etme hakkını kaybetmek olarak ifade edilmektedir. Zamanaşımı borcu sona erdirmez ancak borçluya ödemekten kaçına hakkı doğar. Borçlu olan kişi zamanaşımına rağmen borcunu öderse bu geçerli bir ödeme olur ve söz konusu ödemenin iadesini isteyemez.
Zamanaşımı, Borçlar Kanunu’nun bir konusudur ve tek bir maddede karara bağlanmamıştır. Sebepsiz zenginleşme zamanaşımı, haksız fiil zamanaşımı, beş yıllık zamanaşımı, on yıllık genel zamanaşımı gibi farklı türlerde zamanaşımı süreleri bulunmaktadır.
ZEMİN ETÜDÜ NEDİR?
Zemin etüdü; inşaat öncesinde arsaların analizi yapmak amacıyla uygulanır ve yeraltı tabakalarının durumunu, derinliğini, elektrik özdirencini, jeolojik yapı türünü, temel zemini, zemin cinsini ve benzeri parametreleri ölçmek amacıyla uygulanır. İnşaat mühendislerinin esaslarınca hazırlanan zemin etüdü raporunun esas amacı, bu değişkenlerle birlikte bir binanın depreme karşı göstereceği davranışları analiz etmektir.
En önemli zemin etüdü yöntemleri; sismik, manyetik, elektrik, elektromanyetik, radyoaktivite ve gravite başlıkları altında toplanmaktadır.
Zemin üzerine inşa edilecek projeler açısından hayati bir öneme sahip olan zemin etüdü ile bölgenin kayaç yapısı ve kayaçların depreme karşı dayanıklılığı ölçülür. Ayrıca fay hattının bulunduğu veya bulunmadığı da tespit edilir. Tüm bu bulgular ile de olası bir deprem sırasında oluşabilecek yüklerin etkisini ön görmek mümkün hale gelmektedir.
ZİLYETLİK NEDİR?
Zilyetlik veya zilliyet; emlak literatüründe bir kişinin bir mal üzerindeki hakimiyetini tanımlayan kavramdır. Bu kavram, malın taşınır veya taşınmaz olmasını önemsemez. Mal sahibinin kullanım durumuna bakılmadan, mülk sahibinin mal üzerindeki aitlik hakkına denir. Bu hak ile kişiler, taşınmaz mal üzerinde hakimiyet sahibi olurlar.
Örnek verecek olursak, arsa gibi bir taşınmazın zilyetlik tapusu gösterilebilir ve bu da, arsa üzerinde kimin hakimiyet hakkı olduğunu gösterir.
ZİRAİ İPOTEK NEDİR?
Zirai ipotek; tarım kredi kooperatifleri ile TC Ziraat Bankası’ndan, çiftçilerin talep ettiği kredilere karşılık teminat olarak taşınmaz mallarının gösterilmesi halinde tesis edilen ipotek işlemine verilen isimdir.
Zirai ipotek işlemlerini gerçek kişiler gerçekleştiriyorsa; çiftçi olunduğuna dair belge, nüfus cüzdanı ve son üç yılına ait gelir tablosu belgeleri gerekmektedir. Bu işlemler tüzel kişiler tarafından gerçekleştiriliyorsa; yine çiftçi olunduğuna dair belge, vergi levhası, oda kayıt belgesi, Ticari Sicil Gazatesi’nde bulunan sözleşme, imza sirküleri ve en az üç yıllık gelir tablosu gerekmektedir.
Ayrıca zirai ipoteğin kaldırılması için de borçlu olan çiftçi, alacaklı olan kuruma borcunun tamamını ödemesi gerekmekte ve daha sonra ipoteği koyan kurumdan FEK yazısı alıp tarlanın bağlı olduğu tapu sicil müdürlüğüne iletmeli.
ZORUNLU DEPREM SİGORTASI NEDİR?
Zorunlu Deprem Sigortası veya DASK; konutları kapsayan, doğal afetlere karşı güvence amaçlayan, yani depremlerin neden olabileceği maddi hasarlara karşı teminat sağlamayı amaçlayan bir sigorta türüdür.
Deprem sonrası yaşanabilecek tsunami, yangın, yer kayması gibi durumlarda doğrudan oluşan maddi hasarlar da poliçe limitleri kapsamında nakit olarak karşılanması da Zorunlu Deprem Sigortası kapsamı dahilindedir.
DASK tarafından sunulan bu sigorta türü zorunludur ve Zorunlu Deprem Sigortası yaptırılmadan tapu devri, yani ev alım satım işlemi gerçekleştirilemez.
Ayrıca Zorunlu Deprem Sigortası’nı, en yakın sigorta acentesine ya da banka şubesine gerekli belgelerle giderek yaptırabilirsiniz.
DASK Ücreti Ne Kadar?
DASK her sene azami bir teminat tutarı belirlemektedir. 2022 yılında bu ücret, tüm yapı tiplerinde 320 Türk Lirasıdır.