Merak edilen tüm emlak ve gayrimenkul terimleri için Immo-Türkiye tarafından hazırlanan, Gayrimenkul & Emlak Terimleri Sözlüğü’ne hoş geldiniz. Özellikle emlak çalışmaları ile ilgilenirken ya da gayrimenkul alıp-satarken karşınıza çıkabilecek terimlerin hepsi hakkında, bu sözlükte bilgi sahibi olabileceksiniz. Immo-Türkiye tarafından derlenen, tüm emlak terimleri ve anlamları için sözlüğümüzü keşfetmeye başlayabilirsiniz.
İmmo Sözlük
Bu dizinde toplam 23 sözcük mevcut.
MERKEZİ SİSTEM/ISITMA NEDİR?
Merkezi sistem veya merkezi ısıtma, tek bir kaynaktan sağlanan ısıtma enerjisinin binalara, her bölümüne eşit olacak şekilde, dağıtılmasını ve bağımsız bölümlerin ısıtılmasını sağlayan sisteme verilen isimdir.
Merkezi sistemde borular yoluyla alınan sıcak su ve buhar, peteklere veya yerden ısıtma sistemine aktarılır. Bu sistem doğalgaz veya kömür ile çalışmaktadır. Kombi ve soba yoktur.
MERNİS NEDİR?
MERNİS veya Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi, kağıt ortamında bulunan kimlik bilgilerinin, nüfus kayıtlarının ve ikametgah adreslerinin elektronik ortama aktarılarak merkezi bir yapıda tutulmasını sağlayan çevrimiçi devlet sistemidir. Proje dünyadaki ilk e-devlet projelerinden biridir.
MERNİS Ne Sağlamaktadır?
Nüfus kayıtları merkezi bir veri tabanına aktarılır.
Nüfus kütüklerinde kayıtlı tüm vatandaşlara TC kimlik numarası verir.
TC Kimlik numaraları ile birlikte kişilerin doğumundan itibaren yapılan tüm işlemler ortak bir numara ile yürütülür.
Kişiye dair profil bilgileri ve nüfus bilgileri çevrimiçi olarak sunulur.
Nüfus istatistiklerinin daha sağlıklı bir şekilde tutulması sağlanır.
Kişilerin bulundukları yerdeki ilçe nüfus müdürlüklerinden hizmet almaları mümkün hale gelmiştir.
MESİRE ALANI NEDİR?
Mesire alanı, halkın dinlenme, eğlenme ve spor ihtiyacını karşılamak, piknik ve mangal alanları sunmak, bulunduğu şehrin güzelliğine katkı sağlamak ve turistik hareketlere imkan oluşturmak amacıyla gerekli tesisler, yapılar ve donatılarla kullanıma açılan, halkın günübirlik veya geceleme ihtiyaçlarını da karşılayan ve Mesire Yerleri Yönetmeliği kapsamında estetik kaynak değerine sahip orman rejimine tabii sahaları alanları şeklinde tanımlanmaktadır.
MESKUN MAHAL NEDİR?
Meskun mahal; insanların sürekli veya geçici olarak yaşadığı yaşam alanlarını ifade etmektedir. Meskun mahaller; il, ilçe, kasaba, köy ve mezra gibi yerleşim yerleri olabilmektedir. Ayrıca bir yerin meskun mahal sayılabilmesi için de orada su, elektrik, yol, enerji ve kanalizasyon alt yapısı, atık yönetimi gibi hizmetlerin bulunması gerekmektedir.
METRUK NEDİR?
Metruk; kelime anlamı olarak bırakılmış, kullanılmayan, terk edilmiş anlamlarına gelmektedir. Metruk kavramı Osmanlı zamanı toprak hukuku bakımından oldukça önemli olmuş ve metruk arazi olarak kullanılmıştır.
Arazi Kanunnamesi’nde de geçen ve günümüzde orta malları olarak nitelenen metruk, kimsenin özel mülkü olmaksızın kamunun ya da belirli bir bölgedeki halkın doğrudan ve serbestçe kullanabilmesi için ayrılan toprakları ifade eder.
Herkesin yararlanabilmesi için sunulan meydanlar, yollar, pazarlar, panayırlar ve ibadet yerleri de bu kavrama dahildir. Aynı zamanda bataklık, yayla, kışlak gibi yerler de metruk arazi sayılabilmektedir.
MEVZİ İMAR PLANI NEDİR?
Mevzi imar planı; mevcut planların nüfusa yetersiz kalması veya yeni yerleşim alanlarının imara açılması gerektiğinde karşımıza çıkan, sınırlarının ilgili idarece belirlendiği ve planlarla bütünleşmeyen konumda olan, teknik ve sosyal altyapı ihtiyaçlarını kendi bünyesinde sağlayan ve raporlamasıyla bir bütün olan imar planına verilen isimdir.
Mevzi imar planı hazırlanırken ve uygulanırken Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik esaslarına uyulur. Mevzi imar planı uygulanabilmesi için mevcut planların yerleşik nüfusa yetersiz kalmasının yanında kamu yararı ve şehircilik ilkelerinin gözetilmesi gerekir.
Mevzi imar planı yapılmadan önce, ilk olarak 1/5000 ölçekli nazım imar planı hazırlanmalı ve daha sonra da bu plan üzerinden 1/1000 ölçekli mevzi imar planı hazırlanabilmektedir.
MİRASIN İNTİKALİ NEDİR?
Mirasın İntikali; Miras Hukuku’na göre, bir kişinin vefat etmesi durumunda menkul ve gayrimenkullerinin yasal mirasçılarına kalması durumudur. Ancak vefatı gerçekleşen kişinin tapu sicilinde kayıtlı olması gerekmekte ve miras hakkı için mahkemeden alınan veraset senedinde mirasçıların isimlerini belirtmek gerekmektedir. Bu durumda söz konusu mirasçılar için teslim işlemine Medeni Kanun çerçevesinde de mirasın intikali denmektedir.
MİRİ ARAZİ NEDİR?
Miri arazi; devlete ait olan arazilere verilen isimdir. Günümüzde hazine arazisi daha çok kullanılan isimdir. Sözlük anlamı olarak da hükümetin ve hazinenin malı olan arazi anlamına gelmektedir.
Ayrıca bu arazilerin mülkiyeti devlete ait olsa da intifa hakkı tüzel veya gerçek kişilere ihale edilmiş olabilmektedir. Devlet miri arazinin kullanım hakkını özel veya tüzel kişiye verdiği takdirde intifa süresi boyunca bu araziyi kullanamaz.
Kendilerine arazi verilenler, şartlara uyduğu takdirde, toprağı ekip biçme yani arazinin kullanımı, tüketim ve araziden yararlanma haklarına sahiptirler. Ancak bu araziler onu işleyenlerin özel mülkü olmadığından alınıp satılamaz, hibe edilemez ve vakıf yapılamaz.
Ayrıca dağ, nehir, göl ve tepe gibi tapusu alınamayan araziler de miri arazi yani mülkiyeti devlete olan araziler arasında yer alır.
MÖBLELİ NEDİR?
Emlak literatüründe sıkça kullanılan möbleli terimi “eşyalı” anlamına gelmektedir. Genellikle kiralık dairelerde karşımıza çıkan ve konutun içerisindeki temel eşyalarla birlikte kiralanmasını ifade eden möbleli daire, kiralanırken yapılan kira sözleşmesinde, daire ile birlikte kiralanan eşyaların niteliğine dair bilgiler bulunur.
Möbleli daireler için hazırlanan kira sözleşmesinde, kira bedeline dahil edilen eşyaların detaylı bilgilerinin yer alması kiralayan kişi için önemlidir. Böylelikle kiracı, aleyhine uygulanabilecek işlemlerden kendisini korumuş olur.
MORTGAGE NEDİR?
İngilizce kökenli bir kelime olan Mortgage terimi kelime anlamı olarak ipotek teminatı demektir. Mortgage terimi, konut kredileri kapsamında bir çeşit taşınmaz finansman sistemi olarak da ifade edilmektedir.
Uzun vadeli yatırım araçlarından biri olan Mortgage sisteminde, finans kuruluşları kullanıcılara uzun vadeli krediler de kullandırmaktadır. Bu kredi vadeleri de kişinin ödeme gücüne göre değişiklik gösterebilir ve krediyi kullanacak kişiler seçtikleri vadelere göre aylık ödeme yaparak ev sahibi olabilmektedirler.
Bankalar tarafından kredi teminatı olarak, satın alınan konuta, ödeme vadesi sonuna kadar ipotek şerhi konulur. Mortgage kredisi ödemeleri tamamlandığında da konut üzerindeki ipotek kalkar ve kişi mülkün tek sahibi olur.
MÜCAVİR ALAN NEDİR?
Mücavir alan; bir belediyenin sınırları dışında yer alan ancak şehrin gelişmesi bakımından gerekli görüldüğünde ve imar mevzuatı gereğince belediye sorumluluğunda olan ve belediye sınırlarına komşu olan alanlara verilen isimdir. Bu yüzden komşu alan da denmektedir.
Mücavir alanlarla ilgili denetimlerin amacı, plansız kentleşmenin ve kaçak yapılaşmanın önüne geçmektir. Mücavir alanlarının sınırlarını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı belirlemektedir.
Mücavir alanların verdiği sorumluluklar ile belediyeler, çevrelerinde bulunan ve asıl yetki sahibi oldukları alanların dışında kalan alanlarda da imar denetimi yapabilmektedir. Ayrıca mücavir alanların yetkisi mücavir alan dışında ise valiliklerdir.
MUHAMMEN BEDEL NEDİR?
Muhammen bedel; tahmin edilen veya oranlanan anlamına gelmektedir. Bu terim, ihale yoluyla satışı planlanan bir gayrimenkulün veya taşınır malın, piyasa koşullarına göre bilirkişi tarafından tayin edilen piyasa değerini ifade etmektedir.
Devlet İhale Kanunu’na göre muhammen bedel tespitinden yetkili idareler sorumludur. Muhammen bedeli; belediyeler, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya uzman kişiler tarafından soruşturulabilmektedir.
MUHDESAT NEDİR?
Muhdesat; tapuşu farklı bir kişide olan arsanın üzerinde inşa edilen binalar veya ağaçlara verilen isimdir. Muhdesatın terkini de yapı ya da ağaç sahibi yararına konulan kayıt, hakkın yıkılmak ya da yanmak gibi nedenlerle sona ermesi halinde veya hak sahibinin arazi üzerindeki hakkından vazgeçmesi durumunda yapılmaktadır.
Arsa üzerindeki söz konusu yapı veya ağaçların hakkına sahip olan kişiye muhdesat sahibi denmektedir. Muhdesat, tapu kütüğünün beyanlar kısmında gösterilir. Ayrıca söz konusu arazi üstündeki başkasına ait olan yapı ya da ağaç için ücret ödenmesi gerekmektedir. Mühdesat bedeli ödenmediği takdirde, hak sahiplerinin dava açma hakkı bulunmaktadır.
MUKATA NEDİR?
Mukata; kelime anlamı olarak ayrışma, ayrılma, kesim anlamına gelmektedir. Devlete ait bir arazi ya da gelirin bir bedel karşılığında kiraya verilmesi ya da geçici bir şekilde devredilmesine denmektedir.
Hastane, cami ve medrese gibi topluma hizmet veren kuruluşların masrafları için ayrılan, vakıf arazisi olarak adlandırılan bölgeler bulunur ve bu vakıf arazileri için her yıl ödenen meblağa mukata denir. Mukata günümüzde toprak kirası veya zemin kirası olarak da adlandırılır.
MURİS NEDİR?
Muris; miras bırakan anlamına gelmektedir. Hukuki olarak vefat söz konusunda miras bırakan gerçek kişiye muris denmektedir. Fakat Kanunlar gereğince tüzel kişiler muris olamazlar.
Muris ve mirasçının farkı, gerçek kişilerin yanında tüzel kişiler de mirasçı olabilmektedir.
MÜSTAKİL NEDİR?
Müstakil; anlam olarak bağımsız, başka bir yapı ile bağlantısı bulunmayan anlamına gelmektedir. Emlak sektöründe sıkça rastladığımız müstakil evler, bir apartman dairesi olmayan, üst ve alt katlarında komşu olmayan, mülkiyetinin genellikle bir kişiye ait olduğu ve genellikle arsa üzerine sıfırdan inşa edilen evlerdir.
Müstakil evler çoğunlukla tek veya iki katlıdır. Bazen üç katlı tripleks evlere de rastlanabilmektedir. Bu tip müstakil evlere villa ve villa tipindeki yapılar örnek verilebilmektedir. Ayrıca Plansız Alanlar Tip İmar Yönetmeliği gereğince tüm müstakil konutlarda en az bir oturma odası, bir yatak odası, bir mutfak, bir tuvalet ve bir banyo bulunması gerekmektedir.
MÜŞTEMİLAT NEDİR?
Müştemilat; eklenti anlamına taşımaktadır ve ana binaya yapılan ayrı bir işlevi bulunan bölmelere, yapılara veya eklentilere verilen isimdir. Farklı gereksinimlere göre kullanılabilen müştemilatlar, arazinin farklı bölümünde bağımsız bir şekilde inşa edilebildikleri gibi binaya bitişik şekilde de inşa edilebilmektedirler.
Bina dışında yer alıp binaya bitişik olan müştemilatlar; teras, veranda, balkon, garaj, depo, kiler, kömürlük şeklinde kullanılabilmektedir. Binadan bağımsız müştemilatlar ise; avlu, taraça, ahır, işçi evi şeklinde kullanılabilmektedir.
Konut ve benzeri yapıların kullanış amaçlarından birini tamamlayan yapı olan müştemilatı kullanma hakkının tamamı da mülk sahibine aittir. Bu kanunlar Plansız İmar Yönetmeliği içerisinde yer almaktadır.
MÜŞTEREK MÜLKİYET NEDİR?
Müşterek mülkiyet; birden çok kişinin bir taşınmaz üzerinde hak sahibi olması ve bu taşınmazın fiilen bölüşülememesine verilen isimdir. Müşterek mülkiyet, kanuni işlemler veya hukuki işlemler sonucu doğar ve miras sonrasında ortaya çıkar. Müşterek mülkiyet konusu olan taşınmazların yönetim şeklinde veya gelir giderlerine, pay sahipleri pay oranlarınca katılabilir. Ancak ilgili taşınmazın bölünmesi veya satılması söz konusu olursa müşterek mülkiyet son bulur.
Paydaşların payı sözleşme ile belirlenmediği takdirde payları eşit sayılır. Ayrıca paydaşların her biri, kendi payı üzerinde tasarrufta bulunabilir, payını bağışlayabilir, satabilir, rehin verebilir veya satış vaadinde bulunabilir. Ancak payın üçüncü kişiye satışı durumunda diğer paydaşlar öncelikli alım hakkına sahiptir. Son olarak, müşterek mülkiyetin bulunduğu tapu kütüğünde, her bir paydaşın hissesi, isminin karşısında gösterilir.
MÜŞTEREK TAPU NEDİR?
Müşterek; kellime anlamı olarak, bir araya gelinerek yapılan işler, kolektif demektir. Emlak literatüründe sıklıkla rastladığımız müşterak tapu kavramı, ortak mülkiyet hakkı olan taşınmaz veya taşınır malların tüm hak sahiplerine ortaklaşa verilmesi durumuna verilen isimdir. Kısaca müşterek mülkiyet ile sahip olan hissedarların sahip olduğu tapuya verilen isimdir.
MÜTEAHHİT NEDİR?
Müteahhit; kelime anlamı olarak üstlenici, taahhüt eden anlamına gelir. Ayrıca inşaatın bütün yapım sürecini baştan sonra koordine eden, inşaat sahasını belirleyen, proje için gerekli bütün çalışanların işe alım sürecini yöneten, bütçe oluşturan, denetimlerin zamanında planlanıp yürütülmesini denetleyen, özetle inşa sürecinin tamamını üstlenen kişidir.
MÜTEKABİLEYET NEDİR?
Mütekabiliyet, kelime anlamı olarak karşılıklı olma, karşılıklılık anlamına gelmektedir. Hukukta, uluslararası ilişkilerde maruz kalınan davranışa aynı şekilde karşılık verme durumudur. Emlak sektörünü de ilgilendiren Mütekabiliyet Yasası, yurt dışından gelen kişilerin Türkiye’de mülk edinebilmelerini mümkün kılan veya engelleyen bir yasadır.
Bakanlar Kurulu’nun kararı ile belirlenmiş olan yabancı ülkelerin vatandaşları, Türkiye’de mülk sahibi olmak isterlerse kanuni şartlara ve sınırlara uyulması şartıyla mülk sahibi olabilirler. Ancak yasaya göre tek kişinin sahip olabileceği taşınmazın miktarı 30 hektardan fazla olamaz ve sahip oldukları taşınmazlar ile sınırlı haklarının bütünü, bir ilçe dahilindeki özel mülkiyetin toplam %10’unu geçemeyecek kadar yüz ölçümü olabilir.
MÜTEMMİM CÜZ NEDİR?
Mütemmim cüz; bir bütünün ayrılmaz, vazgeçilmez veya tamamlayıcı, bütünleyici parçası anlamlarına gelmektedir. Hukuki bir terim olan mütemmim cüzdeki bütünleyici parça terimi, Türk Medeni Kanunu’na göre, bir şeye malik olan kimse, o şeyin bütünleyici parçalarına da malik olur, şeklinde açıklanmaktadır. Yani müstakil bir evde evin çatısı, bir otomobilde ise motoru mütemmim cüzdür.
Emlak literatüründe mütemmim cüz: Bir taşınmaza rehin konması durumunda ek bir açıklama gerekmeksizin o taşınmazın mütemmim cüzlerine de rehin konulmuş sayılır. Ayrıca mütemmim cüz, taşınmazların değerlerinin belirlenebilmesi açısından büyük öneme sahiptir. Çatı, yangın merdiveni, kazan dairesi, kolonlar, jeneratör gibi parçalar, bütünleyici parçalardır. Daha da açmak gerekirse aynı arazi üstündeki yapılar, aynı arazi üstündeki bitki ve ağaçlar, aynı arazi üstünde yetişen doğal ürünler de bütünleyici parçalar sayılmaktadır. Yani bütünleyici parça, asıl şeyin temel unsuru ve o şey yok edilmedikçe veya niteliği bozulmadıkça ondan ayrılması mümkün olmayan parçalardır.
MUVAFAKATNAME NEDİR?
Sözlükte muvafakatname herhangi bir konuda izin alınması gereken kişiden izin verilmesine dair üzerinde gereken bilgilerin bulunduğu belge anlamındadır. Geniş anlamda, gerekli durumlarda ilgiler mercilerin vatandaşlardan istediği izin belgesine muvafakatname denmektedir. Bir başka tanımla muvafakatname, bir kişinin sahip olduğu bazı hakları başka kişi veya kurumların kullanmasına izin veren yetki belgesidir. Daha da açacak olursak; muvafakatname, bireyin kendisi dışında başka bir tüzel ya da özel kişiyi, üzerindeki izinler ve haklar kapsamında yetkilendirilmesini sağlayan ve söz konusu kişinin özel bir kabul, izin veya yetki belgesini ifade eder.
Not: Gayrimenkul alanında muvafakatname alınması ev satışı durumunda gereklidir. Örneğin, evi satmak isteyen evli kişiler, eşlerinden muvafakatname alması gerekmektedir.